IX - Chương 7

Số từ: 1842
Thể Loại: Tiểu Thuyết Hư Cấu
Người dịch: Nguyễn thị Bạch Tuyết
NXB Văn Học
Vì sao trong các chuyến công tác tôi lại chịu khó ghé thăm Harvey Holt? Vì sao, trong tất cả các đại diện kỹ thuật mà tôi từng có quan hệ công việc, anh lại là người lôi cuốn được tôi?
Kể ra nguyên nhân cũng khá kỳ lạ. Như tôi đã nói, lần đầu tôi gặp Holt là năm 1954 ở Yesilkoy, ngay sau khi vợ anh đùng đùng bỏ đi khỏi Thổ Nhĩ Kỳ. Vì nhà cửa trống trải, anh mời tôi dùng tạm một phòng trong thời gian tôi tiếp thị World Mutual đến các đại diện kỹ thuật khác ở khu vực Constantinople; và một hôm, tôi định vào buồng tắm thì đụng phải anh đang từ đó ra, trên người chỉ độc cái khăn tắm quấn quanh bụng. Tôi nhìn thấy một vết sẹo hằn rõ ngang ngực anh. Trông như thể một tia chớp hình răng cưa đã đánh trúng vào vị trí đó và làm cháy sém da thịt ngay tại chỗ. Bình thường, người ta nên tránh đả động đến vết thương của người khác vì không biết người bị thương sẽ phản ứng ra sao trước mọi thắc mắc, nhưng có thể nói nó gây chú ý quá, dễ sợ quá, đến nỗi tôi phải buột miệng hỏi.

Anh bị vết thương này ở Triều Tiên ư?


Không, ở Pamplona. Năm ngoái.

Câu trả lời ấy đã ngăn tôi lại, và hiển nhiên là Holt không có ý định nói thêm gì nữa, nhưng rồi một ký ức bỗng lóe lên trong đầu giúp tôi nhớ ra.
Có phải đó là thành phố miền Bắc Tây Ban Nha mà Hemingway từng viết không?


Phải.


Ý anh là một con bò đã gây ra vết sẹo này ư?


Phải.
Và đó là tất cả những gì anh nói ngày hôm ấy, song buổi tối sau đó hai ngày, một người bạn của anh có mấy đĩa hát Tây Ban Nha muốn chuyển sang băng, khi tiếng trumpet chói tai và những hồi kèn hùng tráng đã tắt, Holt kể,
Hồi đó chúng tôi đang lắp một hệ thống Big Rally III ở Portela, vào khoảng cuối tháng Sáu mấy anh bạn từng ở Tây Ban Nha một vài năm hỏi xem tôi có đi Pamplona dự lễ hội bò chạy không. Tôi chưa bao giờ nghe nói đến nơi đó, nhưng họ kể nghe hấp dẫn đến nỗi tôi đáp là mình cũng thích đi cùng, dù tôi không muốn tham gia chạy trước đàn bò chút nào. ‘Trời đất ơi,’ họ kêu lên, ‘chúng tôi chẳng bao giờ đụng vào lũ bò. Chúng tôi đến trọ ở Bar Vasca rồi uống say sưa suốt tám ngày liền, nghe nhạc và xem những thằng dở hơi chết tiệt khác chạy với lũ bò. Trò ấy chỉ dành cho những thằng ngốc thôi.’

Thế là tôi đi Pamplona, đến trọ ở Bar Vasca và thưởng thức âm nhạc, và ba buổi sáng liền tôi xem những người khác chạy trước đàn bò, rồi đến sáng ngày thứ tư - vì sao ư, tôi sẽ không bao giờ hiểu được - tôi có mặt ở con phố hẹp đó trong khi lũ bò rầm rập chạy vượt qua tôi. Đến sáng ngày thứ tám thì một con Pablo Romero to vật vã húc đúng vào ngực tôi. Nhưng đối với những vết thương do bò húc, Pamplona có những bác sĩ giỏi nhất thế giới. Họ được thực hành thường xuyên mà lại.
Anh bất giác đưa tay phải lên áp chặt vào ngực áo sờ vết sẹo dài mà ca mổ để lại.
Sau trải nghiệm đầu tiên đó với Pamplona, hợp đồng của Holt với UniCom có quy định là thời gian nghỉ phép của anh bắt đầu vào ngày mồng một tháng Bảy. Đúng ngày hôm ấy anh sẽ ra phi trường gần nhất và bay đi Rome, nơi anh coi là thành phố tuyệt vời nhất thế giới. Ngồi trên cao giữa quảng trường đẹp mắt đối diện ngôi nhà thờ cổ Santa Maria ở Trastevere, anh bỏ ra hẳn hai ngày quan sát màn trình diễn đa dạng của khách du lịch, giáo sĩ, kẻ ăn xin, các cô gái xinh đẹp, đĩ đực và đám hầu bàn mệt mỏi bực tức. Cuối buổi chiều ngày ba tháng Bảy, anh bay sang Madrid, nơi tôi sẽ đang đợi, vì sau lần đầu đến đó hồi năm 1958, tôi cũng đâm ra mê Pamplona và không khí vui nhộn nực cười ở Bar Vasca. Ngày bốn tháng Bảy, Holt tới trình diện chính thức ở sứ quán Mỹ, tại đây anh sẽ ký vào sổ và bày tỏ lòng kính trọng với ngài đại sứ. Đêm hôm ấy chúng tôi đi ngủ sớm để sáng ngày mồng năm có thể dậy trước bình minh, tắm nước nóng coi như lần cuối vì còn lâu mới lại có chuyện ấy, chất đồ lên chiếc xe thuê và khởi hành đúng lúc bình minh.
Chúng tôi đặt kế hoạch đến Pamplona vào chiều muộn để có thể chọn được phòng tốt nhất ở Bar Vasca - thật ra làm gì có phòng nào tốt - và đến ngày mồng sáu chúng tôi ngồi ở quảng trường xem đốt pháo hoa, gặp gỡ bạn bè cũ từ khắp châu Âu đổ về. Năm giờ rưỡi sáng ngày mồng bảy khu chợ trước Bar Vasca huyên náo ầm ĩ đủ loại âm thanh các ban nhạc lưu động phát ra, và chính lúc đó Holt nhẹ nhàng ra khỏi giường, đứng trước bộ đồ đã được anh trải sẵn cẩn thận gọn gàng từ đêm hôm trước: giày quần vợt, quần trắng, khăn quấn bụng màu đỏ, áo sơ mi trắng, khăn quàng đỏ. Trong bộ trang phục cổ truyền đó, anh ra khỏi quán để gặp lũ bò.
Đối với Holt, thú vui chạy đua với lũ động vật hoang dã đã trở thành một nghi thức tôn giáo, một hoạt động mang lại trạng thái cân bằng và ý nghĩa cho cuộc sống vốn cứ đều đều trôi. Lần đầu tiên anh giải thích về cuộc chạy, tôi đã không hiểu được tính chất quan trọng của nó - cả đối với anh lẫn với người khác - và ngay cả lần đầu được tận mắt chứng kiến, tôi cũng vẫn cho rằng đó chẳng là gì ngoài những chuyện điên rồ thường xảy ra ngoài đường, nhưng rồi một người biết tôi quen Holt có nói,
Tôi chắc anh ấy đã cho ông xem những bức ảnh nổi tiếng chụp năm 1953.
Khi tôi đáp rằng Holt không bao giờ khoe ảnh của mình với bất cứ ai, người đó nói,
Chúng được trưng bày trong hiệu Kodak ở góc phố kia kìa,
vậy là hai chúng tôi đến đó xem. Năm 1969 loạt ảnh vẫn còn được bày tại chính cửa hiệu ấy, và hàng năm các tấm rửa thêm vẫn được bán vì chúng chính là hình ảnh thu nhỏ của Pamplona, một cách rõ nét hơn bất kỳ thứ gì khác.
Tôi vẫn còn giữ một tập ở Geneva, và những người không hề biết về Pamplona hay về Harvey Holt chắc sẽ không thể tin được những gì mà máy ảnh đã chớp được. Họ nhìn thấy Holt chạy trước lũ bò đang hùng hục lao lên có một vài phân. Họ nhìn thấy anh ngoái cổ lại, vẻ mặt tươi cười, như thể trò chơi này là niềm vui đỉnh cao mà con người có thể biết. Họ nhìn thấy anh chệnh choạng ngay trước mũi đàn bò đang xông thẳng đến. Họ nhìn thấy năm con bò đực và mười con bò non đạp lên người anh mà chạy như thể anh là một tấm lát đường. Và ấn tượng nhất trong toàn bộ tập ảnh, họ nhìn thấy con bò chạy sau rốt cắm ngập sừng phải vào ngực Holt và hất anh lên cao. Tấm ảnh cuối cùng chớp được cảnh anh ngã cắm đầu xuống đất, hai chân choãi hình chữ V, máu ướt đẫm ngực áo trắng, trong khi sáu con bò đực và lũ bò non theo đuôi đang biến khỏi tầm mắt.
Đến tận lúc được xem những tấm ảnh ấy, người ta mới hiểu lễ hội Pamplona, và đến tận lúc được biết rằng suốt mười sáu năm tiếp theo nhân vật chính trong tập ảnh vẫn trở lại chạy thi với đàn bò - tổng cộng một trăm mười hai buổi sáng, sáu trăm bảy mươi hai con bò, trong đó bất cứ con nào cũng có thể húc anh như con Pablo Romero - người ta mới hiểu được Harvey Holt.

Tại sao người ta lại làm việc đó... một cách tự nguyện?
nhiều vị khách của tôi ở Geneva thường thắc mắc. Khi tôi giải thích là hàng năm anh vẫn quay trở lại Pamplona để làm việc đó, họ không tin,
Anh ấy hết sức may mắn đấy. Nhìn xem... lũ bò giẫm cả lên người anh ấy mà chạy!
Và khi tôi nói với họ là ngoài cái lần bị húc suýt chết ấy, Holt còn bị đâm trúng thêm ba lần nữa, vì vậy bây giờ nửa thân trên của anh trông như cái gối nhỏ cắm kim khâu, họ liền lẩm bẩm,
Dại dột quá.

Cuối cùng tôi đưa ra cho họ xem tấm ảnh Pamplona mà tôi cho là đã chụp được một cách thành công nhất tính mê hoặc của nơi ấy. Đó là lúc sáng sớm, tất nhiên là vậy, những đường phố trên tuyến chạy của đàn bò chật ních đám đàn ông táo bạo trong trang phục trắng. Hiển nhiên Harvey Holt vừa chạy thục mạng ngay trước một rừng sừng bò, nhưng giờ thì anh không thể vượt đàn bò được nữa. Anh cảm thấy hơi thở phì phò của chúng ngay sát lưng mình, vì vậy bằng một động tác dũng cảm anh lao sang một bên đường, kiễng đầu ngón chân, vung hai tay lên cao, thót bụng lại và đứng trong thế thăng bằng ở đó trông giống hệt một bức tượng Hy Lạp uy nghi nhất trong khi đàn bò hung hăng lao qua, sừng chúng chỉ cách eo lưng anh chưa đầy một inch. Con người, một loại động vật, hiếm khi nào trông hùng dũng hơn là trong cuộc chạm trán này với bò, một loại động vật to lớn hơn; anh treo lơ lửng trong thời gian, trong không gian, trong ý nghĩa cuộc đời. Có lẽ John Keats sẽ hiểu được tấm ảnh và sẽ không đặt những thắc mắc đại khái như:
Tại sao người ta lại làm những trò như vậy nhỉ?
Câu hỏi thích hợp hơn sẽ là,
Nếu ai đó tìm được niềm vui lớn như vậy trong một hành động nhất định, tại sao anh ta lại phải làm bất kỳ việc gì khác?