18

Số từ: 2156
Dịch giả: Quỳnh Lê
C.ty Nhã Nam phát hành
NXB Văn Học
史 Nam Kinh, chiều tối ngày 12 tháng Mười hai năm 1937 (mùng mười tháng Mười một âm lịch)

Tôi viết những dòng này dưới ánh sáng của một ngọn nến duy nhất. Chúng tôi không thể mạo hiểm dùng dầu hay đèn điện. Chúng tôi phải để cho ngôi nhà trông giống như không có người ở.
Cả ngày hôm qua chúng tôi nghe thấy những tiếng nổ lớn từ phía khu di tích Hoa Vũ. Tôi bảo Thu Kim chắc đó là tiếng quân đội của chúng tôi cho nổ hào ngoài thành hoặc phá cầu bắc ngang các con kênh nhưng tôi nghe thấy mọi người thì thầm trên phố:
Đó là quân Nhật. Quân Nhật đấy.
Đầu buổi chiều, sau một hồi yên lặng, một tiếng nổ long trời lở đất vang lên, khiến tôi và Thu Kim phải bỏ dở công việc đang làm quay sang nhìn nhau, mặt tái ngắt.

Cổng thành,
một cậu bé trên phố hét lên.
Cổng Trung Hoa. Quân Nhật đấy.

Tôi lại gần cửa sổ và nhìn xuống chỗ cậu bé đang đứng, hai tay cậu dang ra như chờ đợi các cánh cửa mở tung và mọi người thò đầu ra hỏi han như thường lệ mỗi khi có chuyện gì xảy ra trong khu phố. Nhưng lần này tất cả những âm thanh có thể nắm bắt được chỉ là tiếng kéo cửa lén lút. Cậu bé nhanh chóng nhận ra không khí im ắng. Cậu hạ tay xuống rồi bỏ đi.
Tôi quay lại. Thu Kim đang ngồi như hóa đá, hai tay khoanh lại, khuôn mặt bất động như cẩm thạch. Cô ấy đang mặc một chiếc sườn xám ở nhà và một chiếc quần màu nâu sòng khiến nước da của cô ấy trông trắng nhợt. Tôi vẫn đứng nhìn cô ấy, lưng xây lại phía cửa sổ đang mở, phố xá vắng lặng sau lưng. Những ngày này, ánh sáng trong thành phố trông rất lạ, trắng và trong suốt, tràn ngập khắp phòng, soi rõ từng đường nét của Thu Kim như thể tôi đang ngồi rất gần cô ấy vậy. Mặt, cổ và tay của cô ấy có những nốt nhỏ như da gà còn mí mắt của cô ấy thì mờ đi như có thể nhìn thấu những nỗi sợ hãi đang ngấm ngầm cựa quậy.
Nhìn Thu Kim lúc ấy, có cái gì đó trào dâng mãnh liệt trong tôi, cái gì đó có mùi vị của nghệ và khói bếp đậm đặc ở Phồn Dương, cái gì đó khiến tôi sặc sụa và nước mắt giàn giụa. Tôi quanh quẩn xung quanh cô ấy, hai chân líu ríu, không biết phải diễn đạt thế nào với Thu Kim. Thu Kim, tôi đã sai rồi, mình nói đúng. Tôi không thể nói cho mình biết được là tôi đang lo sợ thế nào. Hãy rời bỏ thành phố. Bây giờ hãy nhanh lên, chuẩn bị một ít đồ ăn rồi thu xếp hành lý. Đi thôi. Chúng ta sẽ kịp tới cảng Mi Đàm vào nửa đêm. Hay đỡ mất thể diện hơn thì chỉ nói, Thu Kim, kế hoạch có thay đổi chút ít
...

Thu Kim...
Tôi lên tiếng.
Thu Kim, có thể chúng ta nên...


Chúng ta nên làm gì?
Thu Kim nói, nhìn tôi đầy hy vọng.
Tôi chưa kịp trả lời thì nghe thấy một tiếng rít điên cuồng sau lưng mình và có cái gì đó lao qua cửa sổ đập thẳng vào gáy khiến tôi ngã nhào xuống đất. Cả ngôi nhà chìm trong một âm thanh ghê rợn. Tôi hét lên, hai tay ôm đầu nằm sóng soài trên sàn nhà. Trong cơn chấn động, một chiếc bát vỡ tan tành, nước lênh láng khắp bàn còn Thu Kim thì bật dậy, hốt hoảng hất đổ chiếc ghế. Trên đầu tôi có một vật gì đó to và đen sì cứ điên cuồng vùng vẫy giữa bốn bức tường. Tò mò, tôi hé mắt nhìn, tay vẫn ôm mặt.
Đó là một con chim lớn, một con chim lớn và vụng về đang tuyệt vọng vỗ cánh, lao đầu vào tường rồi lại rơi xuống đất, lông rụng tả tơi khắp nhà. Thu Kim đứng nhìn nó chằm chằm sửng sốt trong khi con chim vẫn tiếp tục kêu quang quác và đập cánh phành phạch, hất tung đồ đạc xuống sàn rơi vỡ lỏng chỏng. Rồi nó kiệt sức. Nó rơi bịch xuống đất, buồn bã nhảy lò cò quanh nhà, thỉnh thoảng lại đâm bổ vào tường.
Thu Kim và tôi bước lại gần và cả hai đều không tin vào mắt mình nữa. Đó là một con phượng hoàng kim. Có người coi đó là biểu tượng của Trung Quốc. Thật không thể tin được! Trước đây tôi chỉ mới thấy phượng hoàng kim trong tranh cho nên tôi vô cùng sửng sốt khi tận mắt chứng kiến một con phượng hoàng bay qua cửa sổ. Những chiếc lông chim màu da cam sáng rực khiến ngôi nhà như vừa thắp lửa. Mỗi khi tôi định mon men lại gần thì nó lại nhảy đi chỗ khác, cố gắng bỏ trốn, va quệt lung tung vào đồ đạc trong nhà. Tôi không hiểu sao con chim lại lạc vào đây. Chỉ đến khi nó tuyệt vọng vỗ cánh bay lên ngay trước mặt tôi, tôi nhìn vào mắt nó và hiểu ra.

Mình tránh ra nào,
tôi bảo Thu Kim rồi chộp lấy chiếc áo choàng bằng gấm thêu, cuộn nó lại và tung lên con chim như một tấm lưới. Con chim sợ hãi nhảy chồm lên, đập cánh phành phạch, và cố bay là là trên mặt đất, nhìn xa giống như chiếc áo đang tự di chuyển trong phòng, như một con ma làm bằng những mụn vải ghép sáng màu lòng thòng trên sàn nhà. Tôi tiến lại gần, chụp lấy con chim bằng cả hai tay. Tôi đứng thẳng dậy, cẩn thận gỡ con chim ra khỏi chiếc áo, đầu tiên là cái đầu nhỏ xíu với đôi mắt mù lòa của nó rồi tới đôi cánh, chìa cho Thu Kim xem.

Nó bị mù,
tôi lầm bầm.

Bị mù?


Đúng vậy. Chắc là tại các vụ nổ ở cổng Trung Hoa...


Không!
Thu Kim đột ngột vung hai tay lên ôm mặt.
Không. Đây là điềm gở nhất trong các điềm gở. Một con phượng hoàng kim. Con chim của Trung Hoa. Bị mù trong tay người Nhật.
Cô ấy thọc sâu các ngón tay vào da đầu như phát điên rồi bấn loạn nhìn xung quanh như muốn tìm kiếm một lối thoát màu nhiệm nào đó.
Đúng thế, bây giờ thì chuyện đó sẽ xảy ra thật. Đất đai của chúng ta. Người Nhật sẽ tàn phá đất đai của chúng ta và phá hủy long mạch.


Giờ thì thôi đi. Làm gì có cái gọi là long mạch...


Họ sẽ phá hủy long mạch và rồi Trung Quốc sẽ chẳng còn gì ngoài hạn hán và đói kém. Tất cả các con chim phượng hoàng đều bị mù chứ không phải chỉ có mỗi con này đâu. Tất cả bọn chúng. Và tất cả con người nữa. Chúng ta sẽ bị giết ngay trên giường của mình và...


Thu Kim, xin mình. Mình hãy bình tĩnh lại đi. Đó chỉ là một con chim thôi mà.


Không. Không chỉ là một con chim, đó là một con phượng hoàng kim. Tất cả chúng ta sẽ phải chết.
Cô ấy đi vòng quanh nhà vẻ bấn loạn, hai tay giơ lên rồi lại hạ xuống một cách tuyệt vọng.
Tổng thống, cái ông tổng thống quý báu của mình, người đưa ra quyết định tối cao của mình đã bỏ chạy tới Trùng Khánh như một con chó bị săn đuổi, ở Nam Kinh chỉ còn lại những người nghèo khổ, bệnh tật và…


Đủ rồi!



Ôi!
Cô ấy kêu lên, buông thõng hai tay và chằm chằm nhìn tôi với vẻ vô cùng đau khổ.
Rồi mình sẽ thấy! Mình sẽ thấy! Em đúng
.
Cô ấy nói rồi bỏ chạy ra khỏi phòng, tiếng chân nện thình thịch trên cầu thang.
Tôi đứng một lúc lâu, chăm chú nhìn theo cô ấy, máu rần rật hai bên thái dương, choáng váng vì mọi chuyện thay đổi quá nhanh theo một chiều hướng khác. Tôi đã định nhượng bộ cô ấy và chuẩn bị rời khỏi thành phố. Nhưng những lời chế nhạo của cô ấy lại khiến tôi rơi vào thế phải bảo vệ thể diện của mình. Có lẽ tôi sẽ đứng chết trân tại đó, nhìn mãi vào cái hành lang vắng tanh, nếu con chim phượng hoàng không bắt đầu giãy giụa. Mệt mỏi, tôi giơ một tay túm lấy chân con chim và bắt đầu quật nó vào không khí theo hình vòng cung như mẹ đã dạy tôi khi còn nhỏ, quay con chim như một cái chong chóng giống như cách vắt khô quần áo khoảng một tới hai vòng cho tới khi cổ nó gẫy gập xuống, và trong tay tôi chỉ còn lại một túm lông vấy máu èo uột. Tôi đóng cửa sổ lại và mang con chim đã chết xuống bếp, hai cánh nó yếu ớt rung lên trong động tác giãy chết cuối cùng.
Tôi ít khi lai vãng ở bếp của Thu Kim nhưng lúc này đó là nơi duy nhất tôi muốn tới. Tôi cảm thấy dễ chịu hơn khi ở trong bếp. Ngày xưa khi còn bé, tôi thường hay ngồi trên sàn bếp và nhìn mẹ nhúng gà vào nước sôi để vặt lông. Tôi đổ đầy một nồi nước, nhóm lửa rồi ngồi chờ bong bóng sủi trên bề mặt. Di chuyển trong bếp như một kẻ mộng du, tôi tóm lấy hai chân của con chim, nhúng nó vào nồi nước sôi rồi mang ra bàn ngồi vặt lông, đầu tiên là lông ngực, đầu óc thì mơ màng nghĩ tới hình ảnh mẹ tôi ở trong bếp ngày xưa. Tôi nhớ lại khuôn mặt bà trong những ngày mà công việc làm ăn của bố chưa phát đạt để thuê một amah
, mẹ ở trong bếp suốt cả ngày, kiên nhẫn ướp những con vịt đã nấu chín với muối rồi gói cất đi để tích trữ, lòng vịt thì xiên vào que tre để phơi khô trên chạn. Tưởng Giới Thạch, tôi chán ngán nghĩ, muốn Trung Quốc nhìn về phía trước. Nhưng để một dân tộc dứt bỏ lịch sử từ trong tim mình, đâu chỉ đơn giản thế?
Tôi đã vặt lông con chim xong xuôi và cẩn thận bẻ gập đầu nó giấu vào dưới cánh rồi dùng dây buộc nó theo đúng kiểu mẹ tôi ngày xưa vẫn làm, đúng kiểu phụ nữ Trung Quốc từ bao đời nay vẫn làm. Sau đó tôi cho con chim vào nồi và ngồi xuống, những chiếc lông chim rực rỡ vẫn dính ở tay rồi nhìn đám bọt đỏ lừ máu nổi lên trên mặt nước.
史 Nam Kinh, chiều ngày 13 tháng Mười hai

Đêm hôm qua tôi dùng ván bịt khắp nhà, đóng đinh lên tất cả cửa sổ và cửa ra vào (Thu Kim không giúp vì sự mê tín của cô ấy nhắc cô ấy nhớ rằng dùng búa đóng đinh sẽ khiến con chúng tôi bị dị dạng). Cả đêm đó, chúng tôi nghe thấy các tiếng động lạ từ phía Đông và trước khi đi ngủ tôi cũng đặt một thanh sắt trước tấm gương chắn ma. Ai mà biết được liệu có dùng đến nó hay không, biết đâu có khi cần? Sáng nay chúng tôi bị đánh thức bởi một tiếng ì ầm từ xa dội lại nghe như tiếng sấm và mới nửa tiếng trước, khi Thu Kim chạm tay vào vòi nước định nấu mì cho bữa trưa thì chỉ thấy kêu khục khặc và rỉ ra vài giọt nước vàng khè. Chuyện này là thế nào? Có phải quân Nhật đã...
Nó xảy ra đúng lúc tôi đang viết! Chiếc bóng đèn duy nhất trên đầu bỗng dưng tắt phụt. Bây giờ chúng tôi… Chúng tôi chìm trong bóng tối lờ mờ, tôi gần như không nhìn thấy những chữ mình viết trên giấy. Bên ngoài, các loại động cơ, máy móc bị cắt điện đột ngột phát ra những âm thanh chói tai. Thành phố đang lịm dần xung quanh chúng tôi. Thu Kim đang lọ mọ tìm đèn dầu trong bếp, và từ cuối con hẻm, tiếng một ai đó hét lên cuồng loạn.
Tôi không thể ngồi đây thêm một phút nào nữa. Tôi không thể tiếp tục ngồi đây nghe ngóng. Tôi sẽ ra ngoài xem tình hình thế nào.