79

Số từ: 1988
Dịch giả: Nguyễn Quang Huy
C.ty Nhã Nam phát hành
Nhà xuất bản Hà Nội
Sở Cảnh sát.
Ngày 11 tháng Năm năm 2000.

Halvorsen đang gọi điện thoại thì Harry bước vào văn phòng. Cậu ta đặt ngón tay lên môi muốn nói rằng ai đó đang nói chuyện. Harry đoán cậu ta vẫn đang cố gắng lần theo người phụ nữ ở khách sạn Continental, và điều đó chỉ có thể nghĩa là cậu ta đã không gặp chút may mắn nào ở Văn phòng Đối ngoại. Ngoài một chồng giấy ghi chú hồ sơ vụ án trên bàn của Halvorsen, văn phòng không có tờ giấy nào cả. Mọi thứ ngoại trừ giấy tờ về vụ Mãrklin đều bị dẹp đi hết.

Không,
Halvorsen nói.
Cho tôi biết ngay nếu anh có thông tin gì, OK?

Cậu ta gác máy.

Cậu đã liên lạc được với Aune chưa?
Harry hỏi, buông người xuống ghế.
Halvorsen gật đầu và giơ lên hai ngón tay. Hai giờ. Harry xem đồng hồ. Aune sẽ tới đây trong hai mươi phút nữa.

Cho tôi một bức ảnh của Edvard Mosken,
Harry nói, nhấc ống nghe lên. Anh bấm số điện thoại của Sindre Fauke, và họ hẹn gặp nhau lúc ba giờ. Sau đó anh nói với Halvorsen chuyện bà Juul mất tích.

Anh có nghĩ chuyện này liên quan gì đến vụ của Brandhaug không?
Halvorsen hỏi.

Tôi không biết, nhưng nó khiến việc ta nói chuyện với Aune càng quan trọng hơn nữa.


Tại sao lại như vậy?


Vì chuyện này đang bắt đầu càng lúc càng giống công trình của ai đó loạn trí. Thế nên chúng ta cần một chuyên gia.

•   •   •
Aune là một người đàn ông to lớn về nhiều mặt. Béo mập, cao gần hai mét, và ông được xem là bác sĩ tâm lý giỏi nhất trong lĩnh vực của mình. Lĩnh vực này không phải tâm lý bất thường, nhưng Aune là người thông minh và đã giúp Harry trong nhiều vụ khác.
Ông có khuôn mặt thân thiện, cởi mở luôn khiến Harry chợt nhận ra quả thực thì ông ta người quá dễ bị tổn thương, ổn quá
nên không thể hoạt động trên chiến trường tâm lý con người mà không bị tổn thương. Khi Harry hỏi ông về điều này, Aune đã trả lời dĩ nhiên ông có bị ảnh hưởng, nhưng ai mà không bị chứ?
Bây giờ ông đang chăm chú lắng nghe Harry nói về vụ cắt cổ Hallgrim Dale, vụ giết Ellen Gjelten và vụ ám sát Bernt Brandhaug. Rồi anh kể tiếp về Even Juul, là người nghĩ rằng họ nên tìm một người lính đã chiến đấu trên Mặt trận Nga, một giả thiết hẳn đã được củng cố vì Brandhaug bị giết sau bài viết trên tờ Dagbladet. Cuối cùng, anh kể với ông chuyện Signe Juul mất tích.
Sau đó Aune ngồi chìm sâu trong suy tư. Ông chỉ ậm ừ mỗi lần gật đầu hoặc lắc đầu.

Rất tiếc phải nói tôi không chắc chắn có thể giúp anh được nhiều!
ông nói.
Điều duy nhất tôi phải suy nghĩ chính là thông điệp trên tấm gương. Nó gợi nhớ đến một tấm danh thiếp, một điều rất bình thường đối với những kẻ sát nhân hàng loạt, nhất là sau một vài vụ giết người, khi chúng bắt đầu cảm thấy đủ an toàn và muốn tăng mức độ bằng cách thách thức cảnh sát.


Hắn có phải kẻ bệnh hoạn không, Aune?


Bệnh hoạn là một khái niệm tương đối. Tất cả chúng ta đều bệnh hoạn. Câu hỏi đặt ra là chúng ta ở mức nào so với cái quy chuẩn mà xã hội đặt ra. Không hành động nào tự thân nó là triệu chứng bệnh hoạn. Anh phải nhìn vào bối cảnh theo đó các hành động này được thực hiện. Ví dụ hầu hết mọi người đều được trang bị một cơ chế kiểm soát cơn bốc đồng trong não giữa, cố gắng ngăn chặn chúng ta không giết hại đồng loại. Đây chỉ là một trong số những phẩm chất tiến hóa chúng ta được trang bị để bảo vệ giống loài của chính chúng ta. Nhưng nếu anh rèn luyện đủ lâu để khắc phục những ức chế này, ức chế sẽ trở nên suy yếu. Lấy ví dụ như những người lính. Nếu anh hoặc tôi bất ngờ bắt đầu giết chóc, rất có khả năng chúng ta sẽ trở nên bệnh hoạn. Nhưng điều này không nhất thiết quan trọng nếu anh là một kẻ giết mướn, hay là một… cảnh sát cũng vậy.


Vậy nếu chúng ta đang nói về một người lính - một người đã chiến đấu cho cả hai bên trong một cuộc chiến - vậy thì phải chăng cái ngưỡng ngăn người ta khỏi giết người ở người lính sẽ thấp hơn nhiều so với một người khác, giả dụ cả hai đều có đầu óc minh mẫn?


Vừa đúng vừa sai. Một người lính được huấn luyện để giết người trong một hoàn cảnh chiến tranh. Để làm sao cho những ức chế ấy không tác động, hắn ta phải cảm thấy rằng hành động giết người đang diễn ra trong cùng một bối cảnh.


Nghĩa là phải cảm thấy hắn ta vẫn đang chiến đấu trong một cuộc chiến?


Nói đơn giản thì là vậy. Nhưng giả sử tình huống đúng là như vậy, thì hắn ta vẫn có thể tiếp tục giết người mà không bệnh hoạn về mặt y học. Dù có thế nào thì hắn cũng không bệnh hoạn hơn bất kỳ người lính bình thường nào. Vậy thì đó chỉ còn là vấn đề nhận thức lệch lạc về thực tại, và giờ thì chúng ta đang trượt trên lớp băng mỏng.


Tại sao thế?
Halvorsen hỏi.

Ai có quyền nói cái gì là đúng hay cái gì là thực, cái gì là đạo đức hay trái đạo đức? Các nhà tâm lý học? Tòa án? Hay các chính trị gia?


Đúng,
Harry đáp.
Nhưng có những người làm việc đó.


Chính xác!
Aune nói.
Nhưng nếu anh cảm thấy rằng những người được trao quyền mà phán xét anh một cách hống hách hoặc bất công thì trong mắt anh, họ đã mất đi uy quyền tinh thần rồi. Chẳng hạn, nếu ai đó bị cầm tù vì là thành viên của một đảng phái hoàn toàn hợp pháp, anh sẽ đi tìm một thẩm phán khác. Anh kháng cáo bản án đó lên cấp có thẩm quyền cao hơn, ấy là nói vậy.


Chúa Trời là người phán xét ta’,
Harry nóỉ.
Aune gật đầu.
Ông nghĩ câu nói này nghĩa là gì, Aune?


Có thể nó mang nghĩa là hắn muốn giải thích các hành động của mình. Đã đành mọi chuyện như vậy nhưng hắn cảm thấy có nhu cầu muốn được thấu hiểu. Hầu hết người ta đều làm thế mà, anh biết đấy.

•   •   •
Harry ghé qua quán Schroder trên đường đi gặp Fauke. Sáng nay không đông khách nên Maja đang ngồi tại bàn bên dưới chiếc ti-vi, với một điếu thuốc và tờ báo. Harry cho cô ta xem ảnh của Edvard Mosken mà Halvorsen đã xoay sở lấy được trong thời gian ngắn thật ấn tượng, có lẽ là thông qua cơ quan đã cấp bằng lái xe quốc tế cho Mosken hai năm trước.

Vâng, tôi nghĩ mình đã từng thấy khuôn mặt đỏ tía này rồi,
cô nói.
Nhưng làm sao tôi nhớ được bao giờ hay ở đâu? Chắc ông ta phải đến đây một vài lần rồi vì tôi nhận ra ông ta. Dù sao ông ta cũng chẳng phải khách quen.


Còn ai khác có thể nói chuyện với ông ta không?


Giờ anh đang hỏi tôi chuyện phức tạp đấy, Harry.


Có ai đó đã gọi từ quầy điện thoại trả tiền ở đây vào lúc 12 giờ 30 thứ Hai tuần trước. Tôi không mong rằng cô nhớ, nhưng liệu có thể
là người này không?

Maja nhún vai.

Dĩ nhiên là có thể
. Nhưng cũng có thể là ông già Noel. Anh biết nó như thế nào mà, Harry.

•   •   •
Trên đường đến phố Vibes, Harry gọi cho Halvorsen bảo cậu ta liên hệ với Edvard Mosken.

Tôi có nên bắt ông ta không?


Không, không. Kiểm tra chứng cứ ngoại phạm của ông ta trong vụ giết Brandhaug và vụ Signe Juul mất tích ngày hôm nay.

Khuôn mặt của Sindre Fauke tái xanh tái xám khi mở cửa cho Harry.

Hôm qua một người bạn đến chơi mang theo một chai whisky,
ông giải thích và làm mặt dài thườn thượt.
Cơ thể tôi không còn tải được của ấy nữa rồi. Không, giá mà tôi được trở lại tuổi sáu mươi…

Ông phá lên cười, đi lấy ấm pha cà phê đang reo trên bếp.

Tôi có đọc tin về vụ giết người đàn ông ở Văn phòng Đối ngoại này,
ông nói vọng ra từ trong bếp.
Trên tờ báo có nói rằng cảnh sát không loại trừ khả năng liên quan đến lời ông ta nói về những người Na Uy ngoài mặt trận. Tờ Verdens Gang cho rằng bọn Quốc xã mới đứng đằng sau vụ này. Cậu có thực sự tin thế không?


VG có thể tin điều đó. Chúng tôi không tin bất kỳ cái gì cũng không loại trừ bất kỳ điều gì. Cuốn sách đến đâu rồi?


Lúc này thì nó hơi chậm một chút. Nhưng nếu tôi làm xong, nó sẽ khiến một vài người phải mở mắt ra. Mà dù sao tôi tự nhắc mình điều đó, để động viên mình vào những ngày như hôm nay!

Fauke đặt ấm cà phê lên chiếc bàn giữa hai người, rồi ngồi lọt thỏm trong chiếc ghế bành. Ông buộc một mảnh vải mát quanh ấm cà phê - một trò cũ ông học được ở mặt trận, ông giải thích với một nụ cười ranh mãnh. Rõ ràng ông đang hy vọng Harry sẽ hỏi ông trò này hiệu quả thế nào, nhưng Harry không có thời gian.

Vợ của Even Juul mất tích rồi!
anh nói.

Lạy Chúa tôi. Bỏ trốn à?


Tôi không nghĩ vậy. Ông có biết bà ấy không?


Tôi chưa bao giờ gặp bà ấy, nhưng tôi biết rất nhiều về vụ tranh cãi khi Juul sắp kết hôn. Nào là bà ấy là y tá ở chiến trường và vân vân. Đã xảy ra chuyện gì?

Harry kể cho ông nghe về cuộc gọi và việc bà biến mất.
Chúng tôi không biết gì nhiều hơn thế. Tôi đang hy vọng rằng ông biết bà ấy, và có thể cung cấp cho tôi một manh mối.


Xin lỗi, nhưng…
Fauke dừng lại, nhấp một ngụm cà phê. Dường như ông đang suy nghĩ về chuyện gì đó.
Mà cậu nói trên tấm gương ấy đã viết gì nhỉ?


‘Chúa Trời là người phán xét ta’!
Harry đáp.

Hừm.


Ông đang nghĩ gì vậy?


Nói thẳng nhé, chính tôi cũng không chắc chắn!
Fauke nói, tay xoa cái cằm chưa cạo.

Thôi nào, nói ra đi.


Cậu đã nói hắn có thể muốn giải thích về mình, để được thấu hiểu à?


Vâng?

Fauke bước đến bên giá sách, rút ra một cuốn sách dày và bắt đầu lật trang.

Chính xác!
ông nói.
Đúng như tôi nghĩ.

Ông trao cuốn sách cho Harry. Đó là một cuốn từ điển Kinh Thánh.

Tìm phần nói về Daniel đi.

Đôi mắt Harry lướt dọc trang đến khi tìm thấy cái tên.
Daniel. Người Do Thái. Chúa Trời là người phán xét ta.

Anh ngước mắt lên nhìn Fauke, ông ta nâng ấm lên để rót cà phê.

Cậu đang đi tìm một bóng ma đấy, thanh tra Hole.