Chương 2: Thành Hambourg tự do đã trả khoản nợ của Joséphine ra sao?

Số từ: 1637
Dịch giả: Xuân Dương
NXB Hội Nhà Văn
Nguồn: Sưu tầm
Khi Boumerine bước vào phòng làm việc, anh ta thấy Bonaparte đã ngồi bên bàn làm việc đọc thư từ do mình săp xếp.
Hôm nay, ông mặc quân phục cấp tướng của nền Cộng hoà. Đó là chiếc áo màu xanh không cầu vai chỉ có cành nguyệt quế vàng, chiếc quần da hoẵng, áo gilê đỏ vạt lớn và đôi ủng cao.
Vừa nghe tiếng bước chân thư ký của mình lại gần, Bonaparte khẽ quay người lại.
- Chào Boumerine, tôi nhấn chuông gọi Landoire để cho mời anh.
- Tôi đã xuống phòng phu nhân, tôi tưởng tướng quân ở đó.
- Không, tối qua tôi ngủ trong căn phòng ngủ lớn.
- Ái chà? - Boumerine thốt lên - Trên giường nhà Bourbon?
- Xin thề là đúng như vậy.
- Ngài ngủ ở đó thế nào?
- Tệ lắm. Bằng chứng là tôi đã dậy sớm không cần anh phải gọi. Mọi thứ ở đó đều quá mềm mại đối với tôi.
- Ngài đã đọc ba lá thư tôi xếp riêng ra chưa, thưa tướng quân?
- Rồi, bà goá của một phó tham mưu bị chết trong trận Marengo nhờ tôi làm cha đỡ đầu cho con trai bà ta.
- Tôi phải trả lời sao đây?
- Rằng tôi đồng ý. Dura sẽ thay tôi đi, đứa trẻ sẽ mang tên Napoléon người mẹ sẽ có một khoản 500 phăng có chuyển hồi cho con trai. Anh trả lời theo ý đó.
- Còn một người tin vào vận may của ngài, xin ngài ba con số để chơi lô tô.
- Bà này chắc bị điên, nhưng vì bà ta đã tin vào ngôi sao chiếu mệnh của tôi nên dù không bao giờ trúng, bà ta cũng tin rằng sẽ trúng. Anh hãy trả lời rằng người ta chỉ trúng số khi người ta không chơi. Bằng chứng là bà ta sẽ không bao giờ trúng khi mua vé. Ngày nào bà ta không mua bà ta sẽ trúng ba trăm phăng.
- Vậy là tôi phải gửi cho bà ấy ba trăm phăng?
- Đúng vậy.
- Còn lá thư cuối, thưa tướng quân?
- Tôi vừa bắt đầu đọc thì anh vào.
- Xin tướng quân tiếp tục, nó sẽ làm ngài thích thú đấy ạ.
- Anh đọc nó cho tôi, chữ viết run quá khiến tôi phát mệt.
Boumerine vừa cầm lá thư vừa cười.
- Tôi biết điều gì khiến anh cười rồi - Bonaparte nói.
- Tôi không chắc về điều đó đâu thưa tướng quân - Boumerine đáp.
- Anh tự nhủ rằng khi người ta đọc chữ của tôi, người ta có thể phải đọc từng nét ngay cả quan toà và những nhà biện lý chứ gì?
- Thú thực ngài nói rất đúng.
Boumerine bắt đầu đọc:
, ngày 26 tháng Giêng năm 1801
Thưa tướng quân, tôi thiệt nghĩ sau chuyến công du lớn trở về của tướng quân, người ta sẽ ý tứ không làm bận lòng ngài thêm để nhắc tên tôi trong tâm trí ngài. Chỉ có điều, có lẽ ngài sẽ ngạc nhiên vì một chuyện cỏn con mà tôi hân hạnh được viết cho ngài sau đây.
Thưa tướng quân, ngài sẽ nhớ lại khi cha ngài đi đón các quý anh trai của ngài ở trường Autun hồi gặp ngài ở Brienne, ngày ấy, ông cụ không có tiền. Ông dã hỏi vay tôi 25 đồng louis, tôi đã rất vui vẻ cho ông vay, khi trở về ông đã không có dịp trả lại tôi. Lúc tôi rời Ajacco, bà cụ mẹ ngài đã xoay sở để đưa cho tôi chút ít nhưng tôi không nhận và nói rằng nếu ở địa vị tôi, bà cũng sẽ làm thế. Tôi trao lại ông Souires tờ ghi nợ và nhờ ông giữ hộ. Tôi thề là lúc thuận tiện, ông ấy cũng sẽ không tìm lại nó vì cuộc cách mạng nổ ra.
Có lẽ ngài sẽ lấy làm lạ khi chỉ vì một khoản ít ỏi ấy mà tôi lại khiến ngài bận tâm; nhưng hoàn cảnh của tôi bây giờ thật éo le, và cái khoản nhỏ nhoi kia giờ đây lại là kếch xù với tôi. Tôi bị lưu đầy trục xuất khỏi quê hương, phải trốn trong hòn đảo nơi cái gì cũng đắt đỏ đến nỗi phải giàu có mới sống được ở đây. Vậy mong ngài hãy đặc ân cho phép tôi lấy khoản tiền mọn mà ngày xưa tôi lại coi không là to tát lắm.
Bonaparte gật gật đầu, Boumerine cũng nhìn thấy cơ chỉ đó
- Ngài còn nhớ người đàn ông này không, thưa tướng quân? - Viên thư ký hỏi.
- Rất rõ - Bonaparte nói - như thể chuyện mới xảy ra hôm qua. Khoản tiền đó được đưa đến ngay cho tôi tại Brienne, chắc ông ta là Durosel.
Boumerine đưa mắt liếc nhìn chữ ký.
- Đúng vậy - Anh ta nói - Nhưng họ của ông ta có thể giúp ta dễ tìm hơn.
- Ông ta tên là gì thế?
- Durosel Beaumanoir
- Phải hỏi xem liệu họ Beaumanoir ấy có phải vùng Bretagne không.
- Tôi tiếp tục chứ?
- Tất nhiên.
Boumerine đọc tiếp:

Thưa tướng quân, ngài sẽ hiểu ở tuổi 86, sau khi phục vụ tổ quốc gần sáu mươi năm liên tục, thật đau đớn khi bị săn đuổi khắp nơi, bị buộc phải lưu lại Jersey hòng mong sự cứu giúp ít ỏi từ chính phỉ dành cho những người nhập cư Pháp.
Tôi nói người nhập cư Pháp vì người ta bắt tôi phải thế. Tôi không hề muốn vậy mà chỉ mắc tội duy nhất là cựu linh mục lâu đời nhất vùng và là người trang trí cây đại thập tự Saint-Louis.
Một tối, người ta đến để sát hại tôi, họ đạp cửa xông vào may nhờ những tiếng kêu của hàng xóm báo hiệu, tôi chỉ kịp chạy thoát thân không mang theo được gì. Mạng già của tôi phải chịu hiểm nguy trên đất Pháp! Tôi bỏ lại toàn bộ của cải, đồ đạc và chằng biết đặt chân nơi đâu trên quê hương mình. Rồi ở đây, tôi gặp được một người không nhà còn già nua hơn tôi. Tôi còn người mẹ vợ tám chục tuổi, bà không được một khoản nào từ tài sản của tôi với cớ tài sản của tôi đã bị tịch thu. Tôi trắng tay và đến chết mất nếu mọi chuyện không thay đổi.
Kính chào tướng quân.
Kẻ phục vụ thấp kém, Durosel Beaumanoir"
- Thưa tướng quân, ngài nói gì đây?
- Tôi thấy - vị Tổng giám đốc thứ nhất hơi hạ giọng- thật sự xúc động trước chuyện này. Khoản nợ này rất thiêng liêng Boumerine ạ Hãy viết cho vị linh mục Durosel là tôi đồng ý. Anh hãy gởi mười ngàn phăng trong khi chờ có thể hơn vì tôi muốn làm nhiều hơn cho người đã giúp cha tôi. Tôi sẽ chăm sóc ông ấy... Nhưng, nhân nói đến nợ, Boumerine này, tôi có chuyện nghiêm túc nói với anh đây.
Bonaparte ngồi im nhíu mày và đứng lại gần ông.
- Tôi muốn nói đến khoản nợ của Joséphine.
Boumerine rùng mình.
- Ngài có tin đó từ đâu?
- Từ dư luận.
Boumerine muốn hỏi tên người báo tin nhưng rồi anh ta không dám.
- Cậu hãy thử nghĩ xem (đôi khi Bonaparte vẫn quên và xưng hô với người bạn cũ một cách thân mật) tôi đã đi cùng Duroc và nghe được chuyện người ta nói.
- Thế người ta nói xấu về vị Tổng giám đốc thứ nhất với ngài sao?
- Tôi còn khích để họ nói xấu và không có Duroc có lẽ người ta đã bắt chúng tôi về Château d’ Eau rồi.
- Tôi không hiểu giữa những lời ca ngợi ngài Tổng giám đốc thứ nhất như vậy làm sao ngài lại nghe được khoản nợ của phu nhân Bonaparte?
- Bên cạnh những lời ca ngợi dành cho Tổng giám đốc, người ta cũng xì xào bàn tán về vợ ông ta. Người ta nói rằng phu nhân Bonaparte yêu chồng bằng phục trang khiến bà ta nợ nần khắp nơi, chỉ một cái váy cũng hàng trăm đồng louis, một cái mũ đơn giản cũng tốn hai trăm phăng. Tôi không tin tất cả chuyện đó, cậu biết đấy nhưng không có lửa làm sao có khói. Năm trước tôi đã phải trả khoản nợ ba trăm ngàn phăng. Cô ấy vin cớ là tôi không gửi tiền từ Ai Cập về. Cũng không sao. Nhưng bây giờ đã khác mỗi tháng tôi chỉ cho cô ấy sáu ngàn phăng tiền trang phục. Tôi nghĩ thế là đủ. Cũng vì lý do ấy mà dân chúng đã thất tín với hoàng hậu Marie-Antoinette đáng thương đấy. Cậu phải đi nói với Joséphine chuyện này và coi đó là lệnh.
- Ngài không biết là tôi mừng nhường nào khi chính tự ngài đề cập đến chuyện này đâu. - Boumerine nói - Sáng nay, đúng lúc ngài sốt ruột chờ tôi là lúc phu nhân Bonaparte xin tôi nói với ngài về tình thế nan giải của bà ấy.
- Tình thế nan giải ư Boumerine? Anh nghe được gì? - Bonaparte hỏi lại không dùng từ thân mật nữa.
- Phu nhân nói bà rất khổ sở.
- Vì ai?
- Vì chủ nợ.
- Vì chủ nợ! Tôi tưởng đã giúp cô ấy thoát khỏi bọn họ rồi.
- Cách đây một năm thì đúng thế.
- Còn bây giờ?