2

Số từ: 3345
Nhà xuất bản Trẻ in ấn và phát hành
Hoàng Anh dịch
(BA TUẦN TRƯỚC ĐÓ)
ĐI TUẦN TRA KHU PHỐ

Ông Ove và con mèo chạm mặt nhau lần đầu tiên lúc sáu giờ kém năm phút sáng. Con vật lập tức không ưa ông. Ông cũng chẳng ưa gì nó.
Như thường lệ, Ove thức giấc mười phút trước đó. Ông không thể hiểu nổi làm sao người ta có thể ngủ quên rồi đổ lỗi cho đồng hồ báo thức không đổ chuông. Suốt cả đời mình, ông chưa bao giờ cần một cái đồng hồ báo thức nào. Ông luôn mở mắt lúc sáu giờ kém mười lăm phút và ngồi dậy luôn.
Gần bốn mươi năm chung sống trong ngôi nhà này, sáng nào cũng vậy, ông bật máy pha cà phê, sử dụng cùng một lượng cà phê như mọi buổi sáng, rồi cùng vợ uống mỗi người một tách. Một liều cho mỗi tách, và thêm một liều để tráng máy, không nhiều hơn cũng không ít hơn. Ngày nay người ta không còn biết cách pha cà phê đúng điệu nữa. Cũng giống như không còn ai viết tay nữa. Bởi vì họ đã có máy tính và máy espresso. Thế giới sẽ đi về đâu khi người ta không thể viết lách và pha cà phê đúng điệu?
Trong thời gian chờ cà phê, ông Ove mặc quần dài, khoác áo gió màu xanh biển rồi xỏ chân vào đôi giày gỗ. Tay đút túi quần đúng kiểu một ông già chờ đợi cái thế giới yếu kém ngoài kia làm mình thất vọng, ông bắt đầu chuyến tuần tra buổi sáng. Những ngôi nhà có sân vườn xung quanh ông chìm trong bóng tối và sự im lặng. Tịnh không một bóng người. Cũng chẳng lạ, ông Ove nghĩ bụng. Trên con phố này, không ai mất công thức dậy sớm hơn bắt buộc. Ngày nay chỉ có những người lao động tự do và các thành phần dở hơi sống ở đây.
Con mèo với bộ mặt uể oải ngồi chễm chệ trên lối đi dạo giữa hai dãy nhà. Nó bị cụt mất nửa cái đuôi và chỉ còn một tai. Bộ lông của nó trụi lủi nhiều nơi
như thể bị người nào đó túm lấy mà giật. Một con mèo không lấy gì làm ấn tượng.
Ông Ove giậm chân bước tới. Con mèo đứng dậy. Ông dừng lại. Họ đứng đó gườm gườm nhau một lúc, tựa như hai gã giang hồ trong một tửu quán tỉnh lẻ. Ông cân nhắc việc ném một chiếc giày gỗ vào con mèo. Con mèo có vẻ tiếc nuối vì đã không mang theo giày gỗ để có cái ném ông.
— Xùy! - Ông đột ngột kêu lên, làm con mèo nhảy dựng.
Con mèo nhanh chóng đánh giá ông già năm mươi chín tuổi đi giày gỗ rồi ngoảy đít, ung dung bỏ đi. Ove dám thề là nó vừa đi vừa đảo mắt chế nhạo mình.
Đồ quỷ sứ, ông rủa thầm và nhìn đồng hồ. Còn hai phút nữa tới sáu giờ. Phải lên đường thôi, nếu không con mèo mất nết đó sẽ được dịp hí hửng vì trì hoãn thành công chuyến tuần tra của ông. Lẽ ra nó phải suôn sẻ.
Ông bắt đầu đi dọc theo con đường nằm giữa hai dãy nhà. Dừng chân trước một biển cấm chạy xe vào khu vực dân cư, ông đá một cú vào cái trụ bằng sắt của nó. Không phải để dựng ngay tấm biển lại, mà để kiểm tra độ chắc chắn của nó. Ông là kiểu người hay kiểm tra tình hình của mọi thứ bằng những cú đá.
Ông băng qua bãi đỗ xe và rảo quanh các nhà để xe để bảo đảm không có nhà nào bị trộm đột nhập trong đêm hoặc bị bọn phá hoại phóng hỏa. Những chuyện như vậy chưa bao giờ xảy ra tại đây, nhưng ông cũng chưa bao giờ bỏ tuần tra một ngày nào. Ông lay thử tay nắm cửa ga ra của mình ba lần, nơi ông đỗ chiếc Saab. Cũng giống như mọi buổi sáng.
Sau đó, Ove đảo qua khu vực đỗ xe của khách, nơi những chiếc xe chỉ được đỗ lại tối đa hai mươi bốn giờ. Ông cẩn thận ghi các số xe vào cuốn sổ nhỏ bỏ trong túi áo, rồi đối chiếu với danh sách ghi được hôm qua. Nếu có số xe nào bị trùng lặp, Ove sẽ về nhà gọi cho Sở quản lý phương tiện để tìm ra chủ nhân của chiếc xe, sau đó ông gọi cho người này và bảo anh ta là đồ vô dụng không biết đọc biển báo. Ông không thèm quan tâm ai là người đỗ xe trong khu vực dành cho khách vãng lai, tất nhiên rồi. Nhưng đây là vấn đề thuộc về nguyên tắc. Nếu tấm biển quy định hai mươi bốn giờ, thì đó là thời hạn tối đa họ được phép đỗ xe. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu như mọi người cứ đỗ xe lung tung tùy theo ý thích? Hỗn loạn sẽ xảy ra. Ô tô sẽ đỗ tràn lan khắp nơi.
Ngày hôm nay, ơn trời, không có chiếc xe nào đỗ sai quy định cả, và Ove có thể chuyển sang khu vực đi tuần tra tiếp theo: Khu vực gom rác. Không phải vì đó là phận sự của ông, đương nhiên rồi. Ông đã nhất quyết chống lại ý tưởng phân loại rác sinh hoạt mà mấy người hàng xóm mới đến đã biểu quyết áp đảo để thông qua. Nhưng một khi quy định phân loại rác đã được ban hành, ai đó phải bảo đảm chúng được thực thi. Không phải ông được người ta yêu cầu làm điều này, nhưng nếu như những người như ông không tự động kiểm tra, mọi chuyện sẽ bung bét hết. Túi rác sẽ nằm lăn lóc khắp nơi trong khu gom rác.
Ông đá mấy cái thùng rác, rủa sả vài câu, rồi moi một cái hũ từ trong thùng đựng rác thủy tinh tái chế ra, lầm bầm chửi
đồ lười biếng
trong lúc mở nắp hũ. Ông bỏ cái hũ trở lại thùng rác thủy tinh, và quăng cái nắp bằng kim loại vào trong thùng rác kim loại.
Hồi còn là tổ trưởng tổ dân phố, Ove đã tích cực vận động việc lắp đặt camera giám sát để mọi người có thể theo dõi và ngăn chặn những kẻ đổ rác bừa bãi. Nhưng đề nghị đó đã không được biểu quyết thông qua, trong sự bực bội của ông. Những người hàng xóm cảm thấy
không thoải mái
về chuyện đó, ngoài ra họ còn cho rằng lưu trữ các đoạn băng video giám sát là một vấn đề đau đầu. Thế đấy, mặc dù ông đã nhắc đi nhắc lại rằng những người
không làm gì sai
thì chẳng việc gì phải sợ
sự thật
.
Hai năm sau, khi Ove không còn được bầu làm tổ trưởng tổ dân phố nữa (một sự lật lọng mà ông xem như một
cuộc lật đổ
), vấn đề lại được đặt ra. Ban điều hành mới giải thích với các cư dân một cách hùng hồn rằng có một loại camera tối tân được kích hoạt bằng cảm ứng chuyển động sẽ phát trực tiếp hình ảnh giám sát trên Internet. Với sự giúp sức của một chiếc camera như vậy, người ta có thể giám sát không chỉ khu vực thu gom rác, mà cả bãi đỗ xe, nhờ đó sẽ ngăn ngừa các vụ phá hoại và đột nhập. Hay hơn nữa, các đoạn phim sẽ tự động bị xóa sau hai mươi bốn giờ, qua đó tránh mọi sự
xâm phạm quyền riêng tư của các cư dân
. Để có thể lắp đặt hệ thống camera này, cần phải có một sự đồng thuận tuyệt đối của mọi người trong khu phố. Nhưng đã có một phiếu chống.
Bởi vì ông Ove không tin vào mạng Internet. Ông cứ thích phát âm nó thành Anh-ẹc-nét,
mặc dù vợ ông khăng khăng cho rằng ông phải phát âm là In-tơ-nét
mới đúng. Ban điều hành nhanh chóng nhận ra rằng thà ông chết đi còn hơn để cho Internet phơi bày cảnh ông đi đổ rác. Thế là rốt cuộc chẳng có chiếc camera giám sát nào được lắp đặt. Tốt thôi, ông nghĩ bụng. Dù sao thì việc tuần tra hằng ngày cũng hiệu quả hơn nhiều. Ta biết ai làm chuyện gì và ai đang giữ mọi việc trong tầm kiểm soát. Bất cứ người nào có não cũng hiểu được điều đó.
Khi đã kiểm tra xong khu vực gom rác, ông khóa cửa như mọi lần, rồi lay mạnh cánh cửa ba cái để đảm bảo nó đã đóng chặt. Sau đó, ông quay người và nhìn thấy một chiếc xe đạp dựng vào vách tường phía ngoài nhà cất xe đạp. Bất chấp một biển báo to tướng cảnh báo người dân không được để xe đạp bừa bãi. Ngay bên cạnh chiếc xe đạp, một người nào đó đã dán một mẩu giấy viết tay đầy phẫn nộ:
Đây không phải là chỗ để xe đạp! Học cách đọc biển báo đi!
Ông Ove lầm bầm chửi, rồi mở cửa nhà cất xe đạp, cắp cái xe lên, đặt nó ngay ngắn bên trong, trước khi khóa cửa lại và vặn thử nắm cửa ba lần.
Ông giật tờ giấy viết tay trên tường xuống. Chắc ông phải đề nghị ban điều hành cho dán một biển báo
cấm dán giấy lung tung
trên bức tường này. Ngày nay người ta cứ nghĩ là mình có thể tùy tiện dán thông điệp bất bình của mình mọi nơi mọi chỗ. Đây là bức tường, chứ có phải bảng thông báo đâu?
Ove đi dọc theo con đường nằm giữa hai dãy nhà. Ông dừng lại ở phía ngoài ngôi nhà của mình, khom người trên những viên đá lát đường, và hít hà dọc theo các khe hở.
Nước tiểu. Có mùi nước tiểu.
Cùng với ghi nhận này, ông vào trong nhà, khóa cửa lại, và uống cà phê.
Sau khi xong xuôi, ông hủy thuê bao điện thoại cố định, hủy luôn việc đặt báo dài hạn. Ông sửa lại vòi nước trong buồng tắm. Gắn thêm ốc vít vào tay nắm cửa bếp mở ra hiên nhà. Sắp xếp lại chỗ hòm xiểng trên gác mái. Thu dọn đồ đạc trong lán cất dụng cụ và chuyển những cái lốp xe mùa đông của chiếc Saab sang một chỗ mới. Thế mà cũng gần hết một ngày.
Cuộc sống của ông lẽ ra không như thế này.
Lúc này đang là bốn giờ chiều, một ngày thứ Ba của tháng Mười một. Ông tắt máy sưởi, máy pha cà phê và các bóng đèn trong nhà. Ông đánh bóng lại mặt quầy bằng gỗ trong bếp, bất chấp việc mấy con lừa ở IKEA đã cam đoan rằng việc đó là thừa thãi. Trong nhà của ông, mọi bề mặt gỗ đều được đánh bóng với dầu mỗi sáu tháng một lần, cho dù là cần thiết hay không cần thiết. Bất luận họ nói gì, mấy cô mặc áo thun vàng ở cái cửa hàng đồ nội thất tự phục vụ ấy.
Ông đứng trong phòng khách của ngôi nhà hai tầng có một gác mái lửng và nhìn qua cửa sổ. Tay hàng xóm bốn mươi tuổi râu ria lởm chởm phía bên kia đường đang chạy bộ ngang qua. Hình như tên anh ta là Anders. Một người mới đến, và có lẽ sẽ không sống ở đây quá bốn, năm năm. Thế mà anh ta đã xoay xở thế nào để lọt được vào ban điều hành tổ dân phố. Một con rắn. Anders tưởng cả con phố này là của mình. Dọn về đây sau khi ly dị, hình như thế, và trả một mức giá cao hơn hẳn so với thị trường. Điển hình của bọn đểu giả, chúng kéo đến đây và đẩy giá nhà lên cao quá tầm với của những người lương thiện. Như thể đây là một khu phố nhà giàu vậy. Lại còn đi xe Audi nữa chứ. Ông biết quá mà. Bọn lao động tự do hay tương tự đều đi xe Audi cả. Ove nhét hai tay vào túi quần. Ông đá vào ven tường. Ngôi nhà này hơi quá lớn đối với vợ chồng ông, phải thừa nhận điều đó. Nhưng nó đã được thanh toán xong. Vợ chồng ông không còn nợ lại một xu nào nữa. Đâu như cái gã đỏm dáng kìa, chắc chắn rồi. Ngày nay ai cũng nợ nần, mọi người thừa biết điều đó. Ông đã trả hết nợ, hoàn thành nghĩa vụ, và đi làm không nghỉ ốm một ngày nào. Ông đã đóng góp và nhận một số trách nhiệm. Không ai làm như vậy nữa. Giờ đây cái gì cũng máy vi tính, cái gì cũng cần đến chuyên gia tư vấn, các quan chức địa phương thì gái gú và chấm mút trong các dự án bất động sản. Mọi người chỉ muốn trốn thuế và chơi cổ phiếu. Không ai muốn làm việc. Một đất nước toàn những kẻ chỉ muốn ăn chơi suốt ngày.

Ông nghỉ ngơi một chút cũng tốt mà!
Hôm qua người ta đã nói với ông Ove như thế ở chỗ làm. Họ cũng giải thích rằng tình trạng thiếu việc buộc họ phải
cho thế hệ lớn tuổi nghỉ hưu
. Một phần ba thế kỷ trung thành với một chỗ làm, để rồi ông nhận được những lời như thế. Bỗng dưng ông là cả một
thế hệ
. Bởi vì ngày nay mọi người đều ba mươi mốt tuổi, diện quần ôm sát và không còn uống thứ cà phê thực sự nữa. Nhận trách nhiệm càng không. Một đám đàn ông râu ria tỉa tót, thay đổi công việc, vợ và ô tô tùy theo ý thích. Thế đấy.
Ove bực bội nhìn tay hàng xóm đang chạy bộ. Không phải việc chạy bộ làm ông tức mình. Không hề. Người ta có chạy bộ hay không ông mặc kệ. Điều ông không thể hiểu là tại sao họ cứ làm quá nó lên. Vừa chạy vừa nở nụ cười tự mãn trên khuôn mặt, như thể họ đang chữa bệnh khí phế thũng. Bọn họ chẳng qua chỉ là đi bộ nhanh hoặc chạy chậm. Cái gã đàn ông bốn mươi tuổi kia đang nói với mọi người rằng anh ta cóc cần hoàn thành bất cứ thứ gì hữu ích. Ngoài ra, có cần phải ăn mặc như một vận động viên thể dục mười bốn tuổi người Rumani để làm chuyện đó hay không? Ăn mặc như vận động viên chỉ để chạy loanh quanh khu nhà bốn mươi lăm phút sao?
Anders còn có một cô bồ trẻ hơn anh ta những mười tuổi, Ove gọi cô ta là cây sậy tóc vàng. Khi ông trông thấy cô ta lênh khênh bước đi trên đôi giày cao gót như đi cà kheo, khuôn mặt bôi trát như hề và đeo cặp kính râm to như cái mâm, ông đã nghĩ đến một con gấu trúc say rượu. Cô ta cũng dắt theo một con thú cưng bé như cái xắc tay, nó chạy lon ton khắp nơi và tè vào những viên đá lát đường ở trước cửa nhà ông. Cô ta tưởng ông không nhận thấy, nhưng có chuyện gì qua được mắt ông kia chứ.
Cuộc đời ông đáng lẽ không như thế này. Tuyệt đối không.

Với ông nghỉ ngơi một chút cũng tốt mà!
Hôm qua người ta đã nói với ông như thế ở chỗ làm. Và giờ thì ông đứng đây, bên cạnh quầy bếp bằng gỗ vừa được đánh bóng. Đây lẽ ra không phải là việc ông làm vào chiều ngày thứ Ba.
Qua cửa sổ, ông quan sát ngôi nhà giống y hệt nhà mình ở bên kia đường. Một gia đình có trẻ con vừa mới dọn về đó. Hình như là người nước ngoài. Ông chưa điều tra được họ đi xe hiệu gì. Miễn là không phải Audi, hoặc tệ hơn là xe của Nhật. Ove gật gù như thể vừa nói một điều gì rất tâm đắc, rồi ngước lên nhìn trần phòng khách. Hôm nay ông sẽ gắn một cái móc trên đó. Không phải loại móc vớ vẩn như kiểu làm ăn qua quýt của mấy tay chuyên viên máy tính mặc đồ phi giới tính ngày nay. Cái móc của ông sẽ cứng chắc như đá tảng. Ông sẽ bắt nó vào trần chặt tới nỗi khi ngôi nhà này bị phá hủy thì nó sẽ là thứ còn lại sau cùng.
Chỉ vài ngày nữa, một tay cò nhà đất đeo cái cà vạt to tổ bố sẽ đứng ở ngay chỗ này, khua môi múa mép về
tiềm năng cải tạo
và
hiệu quả không gian
, cũng như sẽ tha hồ bình phẩm về ông. Nhưng gã sẽ không có gì để phàn nàn về cái móc của ông.
Một trong hai cái thùng đồ nghề đa dụng của ông đang nằm trên sàn phòng khách. Vợ chồng ông phân chia các vật dụng trong nhà như thế. Tất cả những thứ vợ ông mua đều mang tính
dễ thương
, hoặc
thân thiện
. Và mọi món đồ mà ông mua đều hữu dụng. Những thứ có công năng. Ông cất chúng trong hai cái thùng khác nhau, một lớn và một nhỏ. Cái đang nằm kia là cái nhỏ. Bên trong chỉ toàn là đinh vít, cờ lê, mỏ lết và những thứ tương tự. Thời buổi này người ta toàn sắm những món đồ vớ vẩn. Cả chục đôi giày trong khi không có cái xỏ giày. Trong nhà họ toàn là lò vi sóng, ti vi màn hình phẳng, nhưng có kề dao vào cổ mà thúc ép thì họ cũng không biết phải bắt loại tắc-kê^[Tiếng Pháp: taquet. Còn gọi là vít nở (Caruri).] nào đối với tường bê tông.
Ove có cả một ngăn trong thùng đồ nghề dành cho các loại tắc-kê. Ông đứng đó nhìn như thể chúng là những quân cờ vua. Không cần phải gấp gáp trong việc lựa chọn tắc-kê. Mọi chuyện đâu còn có đó. Mỗi cái tắc-kê là một quy trình, với một mục đích sử dụng riêng. Người ta không còn tôn trọng vai trò của các đồ vật nữa. Mọi thứ chỉ cần trông sạch đẹp trên máy tính là họ vui rồi. Nhưng ông đã làm cái gì thì phải làm cho đúng.
Khi ông đến văn phòng vào ngày thứ Hai, họ bảo rằng họ không muốn thông báo với ông vào thứ Sáu vì sợ
làm hỏng những ngày cuối tuần của ông
.

Với ông nghỉ ngơi một chút cũng tốt mà!
Họ đã nói như thế. Nghỉ ngơi á? Họ thì biết gì về việc mở mắt thức dậy sáng thứ Ba và không còn mục đích sống nữa? Với Internet và những tách cà phê espresso của mình, bọn họ có biết thế nào là sống có trách nhiệm hay không?
Ông Ove nhìn lên trần nhà, nheo mắt. Quan trọng là cái móc phải nằm ở chính giữa, ông tự nhủ.
Trong lúc ông đứng đó, miên man suy nghĩ về tầm quan trọng của cái móc, một tiếng động lớn thình lình vang lên, lôi ông về với thực tại. Nó giống như âm thanh được tạo ra khi một anh chàng hậu đậu lui chiếc ô tô Nhật không đúng cách và đâm sầm vào tường nhà ông.