Chương 19 - Tôi Không Thích Viết Phóng Sự

Số từ: 3438
Dịch giả: Lê Bá Thự
NXB Hội Nhà Văn
Tôi mở phong bì bà trưởng ban vừa đưa. Toàn là những công văn giấy tờ ngu ngốc. Tôi không thích viết phóng sự chút nào!
Tôi không thể ngủ nổi. Tôi ngồi đánh vật với đống tư liệu đến tận một rưỡi sáng. Tôi không thể hiểu tại sao trên thế gian này lại xảy ra lắm chuyện như vậy! Nhà người ta có đứa con ốm nặng, đứa con ốm thập tử nhất sinh, đứa con đang thoi thóp, phải chăm nom suốt ngày đêm, thế mà một ông chủ tịch xã đang tìm cách đẩy người ta ra khỏi căn nhà mà người ta đã đến ở khi còn bỏ không cách đây sáu năm! Căn nhà nhỏ một phòng, và chuyện này làm tôi điên tiết đến nỗi không còn để tâm tới lỗ thủng trên mũi Tosia và mấy con mèo.
Sáng dậy, tôi mặc bộ váy áo, buộc tóc, kẻ mắt, nhét vào túi toàn bộ thư từ qua lại giữa bố mẹ đứa bé và ông cán bộ quan liêu rồi tới nhà Ula mượn máy ghi âm. Mặt tôi xanh như tàu lá vì tức. Ula không tin đây là tôi! Không có chuyện mắt bị nhòe, không có chuyện lảo đảo trên đế giày. Sau đó tôi mang máy ghi âm, đến Ủy ban Xã.
Tôi đợi trước phòng cô thư ký của ông chủ tịch phải tới hơn hai tiếng đồng hồ. Thỉnh thoảng cô thư ký đi ra thông báo, ông chủ tịch đang họp. Tôi sẽ đợi. Có khi ông chủ tịch không quay lại. Tôi sẽ đợi. Có khi ông chủ tịch đi công tác và đề nghị tôi để lại danh tính. Tôi sẽ đợi. Và về việc gì?
Tôi cười.
Sao mà cô thư ký cứ liên tục ra chỗ tôi đang đợi như vậy.
Sau hai giờ đồng hồ tôi chuyển chỗ ngồi. Khi cô thư ký mở cửa thì không thấy tôi đâu cả. Một lúc sau ông chủ tịch lao ra ngoài. Đâm sầm vào tôi. Vào máy ghi âm của tôi. Rất tiếc, ông không có thời gian để nói chuyện với tôi, thế nhưng ngày kia thì ông sẵn sàng.
Hóa ra ngày kia ông ta đi công tác và tôi có thể trình bày với cán bộ cấp dưới. Tôi trình bày. Mọi thứ ổn cả. Họ đã chiếm nhà một cách bất hợp pháp, biết làm sao bây giờ, xã rất thông cảm với căn bệnh hiểm nghèo của đứa bé, nhưng xã không có nhà. Xã mà có thì ngay bây giờ họ sẽ được phân phối. Thật mà.
Cơn tức trôi qua. Một gã điên rất tinh khôn đến thế chỗ.
Chưa hết chuyện! Suốt năm ngày liền tôi thu thập tư liệu. Tôi biết hết mọi chuyện về xã này, nhà cửa, cán bộ, viên chức, các vụ ký kết hợp đồng, và tôi còn biết cà phê ở căng tin Ủy ban Thành phố giá bao nhiêu.
Tosia cho mấy con mèo ăn, thậm chí còn tắm được cho chúng mấy lần.
Tại khu này có khu nhà cao tầng tuyệt đẹp chưa phân phối, tôi biết được là nhờ các bạn đồng nghiệp làm việc ở mấy tờ nhật báo. Những ngôi nhà này đang đợi, chẳng biết đợi gì. Dân thường không biết gì về những ngôi nhà này. Thuộc diện quản lý của xã.
Tôi lịch sự gọi điện đến ông chủ tịch, nhưng ông ta không có mặt, tôi lịch sự hỏi cô thư ký về hai căn hộ đang để không. Ba phút sau cô thư ký gọi lại, bảo tôi có thể nói chuyện với ông chủ tịch. Ông chủ tịch tỏ ra thân thiện, ông hỏi, liệu có thể giải quyết toàn bộ sự việc theo hướng hòa giải. Việc gì phải làm ầm ĩ.
Có thể, tôi nghĩ là có thể. Chẳng hạn, nếu xã phân phối cho họ căn hộ hai phòng thì việc gì tôi phải làm ầm ĩ. Ông chủ tịch nhanh chóng kết thúc cuộc trao đổi.
Nhờ bạn gái của anh bạn của Grzesiek – Grzesiek từng bị quản thúc cùng với anh bạn này – tôi được biết rằng, năm ngoái xã đã phân phối hai căn hộ. Một căn hộ rất rộng, đẹp, phân phối cho một phụ nữ chưa có nhà và ngay lập tức một vị trưởng ban của xã đã chuyển đến ở với người phụ nữ này, vị này hai năm trước đã bỏ vợ để đến sống với cô ta và khi đó họ đã phải thuê một căn nhà nhỏ. Còn căn hộ thứ hai, cũng không đến nỗi nào, rộng tám mươi mét vuông, hiện vợ của con trai một vị chủ tịch nào đó có họ khác họ chồng đang ở.
Tôi gọi điện cho ông chủ tịch. Ông ta không có mặt. Tôi lịch sự hỏi cô thư ký về trường hợp người đàn bà không nhà ngoại tình với chồng người khác và về cô con dâu nọ. Tôi vừa đặt ống nghe xuống, chuông điện thoại lại reo. Ông chủ tịch trân trọng mời tôi đi ăn trưa, để chúng ta làm rõ một số vấn đề, và từ đáy lòng mình ông muốn giúp đỡ cả gia đình kia lẫn người thật đáng quý như tôi. Bởi nếu như gia đình đó đúng là có hoàn cảnh khó khăn đến như vậy, ông ta mà biết sớm thì không bao giờ ông ta để xảy ra chuyện, vân vân.
Tôi tin.
Bốn giờ sáng, tôi viết xong bài báo về căn nhà nhỏ. Về xã, về ông chủ tịch, về các vị trưởng ban, về cô con dâu, về tiêu chuẩn và tiền bạc. Tổng biên tập gọi điện hai lần, trước khi tôi về đến nhà.
Rất tiếc bài không dùng cho tờ báo của chúng tôi được. Tôi đã biết trước.
Ông ta đã chuyển bài cho tờ nhật báo lớn nhất, mai nó sẽ đi. Tôi không biết trước!
Tôi không muốn phàn nàn, song tôi thất vọng. Mùa xuân đang thức dậy, tươi tắn, hiện rõ trên những hàng bạch dương, nhưng tôi buồn. Và tôi bị đau cổ. Chắc xương cổ của tôi bị thoái hóa.
Đầu tiên là đàn ông thoái hóa, tiếp đó là xương thoái hóa. Không ai thích tôi. Ngay Xanh Lơ cũng sẽ không viết thư cho tôi nữa. Tôi chẳng còn cần cho ai nữa rồi.
Ola gọi điện cho tôi.
Tôi quen Ola cách đây không lâu. Từ hồi mùa đông, khi tôi mời Agnieszka và Grzesiek đến ăn món khoai tây trộn tỏi, nướng với húng quế và phomát vàng. Tất cả những món ăn ngon lành đều gây béo phì, hoặc vô đạo đức – như Marilyn Monroe từng nói, cho nên tôi mới mời họ đến ăn món không béo bổ này. Nửa giờ trước cuộc hẹn, vợ chồng cô em họ gọi điện cho tôi, hỏi rằng họ có thể đưa mấy người bạn đang chơi ở nhà họ cùng đến được hay không. Được thôi. Tôi có đủ thìa, dĩa, dao ăn, còn mỗi món có thể chia thành nhiều suất nhỏ. Đúng là càng chia càng nhỏ, thế nhưng rốt cuộc có sao đâu.
Nhìn thấy người phụ nữ lạ, tôi buột miệng trầm trồ. Cô xinh đẹp, lại còn choàng một chiếc khăn voan tuyệt đẹp trên vai, khiến tôi mê luôn cả người lẫn khăn. Một người bạn tuyệt vời, quàng chiếc khăn voan xứ Florence, chồng cô chơi ghi ta cho chúng tôi nghe, đêm vui tuyệt diệu, mỗi tội món khoai tây trộn hơi ít. Tình cảm bạn bè nảy sinh từ hôm đó ngày càng thắm thiết, vì họ khiến tôi thích thú.
Hôm nay họ mời tiệc trong vườn. Và dứt khoát tôi phải đến dự. Tôi nói với Ola là tôi đau cổ. Người Đức bảo, đó là do bị mụ phù thủy cưỡi cổ. Tôi chẳng biết tại sao mụ tóm chính tôi. .
Chồng Ola là người Đức. Mụ ấy phải tóm Ola chứ.
Buổi tiệc rất tuyệt, nếu không đau cổ có lẽ tôi đã chơi tới số. Mặc dù không nói ra, nhưng những câu hỏi han sức khỏe đã ít nhiều cải thiện tâm trạng cua tôi. Nhưng nỗi đau trong lòng tôi không nguôi nổi. Tôi thấy dễ chịu chẳng qua nhờ được quan tâm kha khá mà thôi.
- Mình có thể làm gì giúp cậu được đây? – Ola hỏi. – Bọn mình có một thợ matxa tuyệt vời. Cái gì làm cậu vui được nào? Chưa bao giờ cậu như thế này cả, – Ola nói, ngồi xuống bên tôi. – Điều này tùy thuộc vào việc cậu sẽ cảm thấy như thế nào.
Câu nói này tôi nhớ rất kỹ, vì từ nhiều năm nay tôi vẫn vận dụng mỗi khi có cơ hội. Nhất là đối với thái độ vô vọng mà tôi đã chứng tỏ. Chao ôi. Chẳng có gì đến với tôi cả.
Lúc tôi sửa soạn ra về, Ola nói:
- Đợi mình lát, nhân dịp sinh nhật của mình, mình cũng có quà cho cậu.
Ola kêu to, bảo chồng cô giữ tôi nán lại, rồi chạy vội đi đâu đó. Tôi nghe thấy tiếng chân chạy trên cầu thang, rồi tiếng gọi:
- Szatsu, cái kéo đâu nhỉ?
Toi đứng trên cửa – kéo thì tôi có rồi – nhưng tất nhiên tôi ra bộ là tôi mừng khi được tặng chiếc kéo thứ hai. Món quà đặc biệt cũng khiến tôi mừng. Hay là cô ấy định làm một việc điên rồ nào đó, cắt đứt tôi khỏi nỗi thất vọng của tôi, hoặc một việc gì đó đại loại như vậy?
Szatsu tìm kéo, con chó của họ sủa, mấy con chó bị xích gần đó cũng sủa theo, khách uống rượu votka, trời đêm đẹp, chiếc máy hát nỉ non, rằng điệu nhảy tango cần có hai người, còn tôi đứng đơn độc ở cửa và đợi chiếc kéo.
Tôi đứng đợi rất lâu. Tôi buồn, tôi cô đơn, tôi đau khổ. Khi tôi đã định không giữ lời và biến vào đêm đen vang động, Ola chạy xuống cầu thang, trong tay phấp phới chiếc khăn voan. Thực ra không phải chiếc khăn mà là nửa chiếc khăn.
Ola cười tựa hồ không phải nhìn thấy tôi.
- Đây, phần cậu, khăn to quá nên mình cắt đôi, cả hai chúng ta cùng vui.
Tôi im bặt. Tôi đứng sững người ở cửa. Chiếc khăn to, vuông, cực đẹp, của xứ Florence, đã thành một tam giác mép hơi sờn – tuy nhiên chiếc khăn không bị mất đi vẻ đẹp phi thường vốn có.
Tay cầm nửa chiếc khăn voan, Ola cười hớn hở:
- Chỉ cần viền mép khăn lại, đúng không! – Và cô quàng chiếc khăn vào cái cổ đang đau của tôi.
Tôi tưởng mình òa khóc.
Tôi về đến nhà. Một nửa chiếc khăn voan quấn cổ rất vừa. Sáng sớm tôi thức dậy, và thứ đầu tiên tôi trông thấy là nửa chiếc khăn voan này. Tôi nghĩ bụng, tôi cảm thấy như thế nào thì chỉ tùy thuộc vào tôi mà thôi. Rằng, có lẽ tôi không thể làm nổi cái việc cắt đôi cái khăn yêu thích của mình. Rằng, một khi có người làm vậy vì tôi và lúc nào cũng nhớ đến sự thích thú của tôi, thì có lẽ thế giới không đến nỗi kinh tởm và buồn phiền, còn cái cổ đau của tôi rồi sẽ chữa khỏi thôi. Nếu một lần nữa tôi trở thành một người thất vọng và đau khổ thì tôi sẽ tự bắn vào đầu mình.
Tôi vắt nửa chiếc khăn voan lên đầu giường. Đây sẽ là một tín hiệu của tôi về thế giới. Bởi thế giới, nơi đang xảy ra những chuyện như vậy, không hoàn toàn buồn, không hoàn toàn ảm đạm, và không hoàn toàn xấu.
Chuyện lạ. Sau bài phóng sự của tôi, ông chủ tịch xã mất chức, có lẽ đây là trường hợp đầu tiên ở đất nước này. Chủ tịch thành phố đã viết một bức thư đặc biệt gửi tới tòa soạn, trong đó nhấn mạnh… Báo của chúng tôi đã đăng tin về việc phân phối nhà cho gia đình nọ. Ba phòng, từ nguồn dự trữ của xã khác, phẫn nộ trước sự vô lương tâm của xã kia.
Từ các tòa soạn khác người ta gọi điện cho tôi và họ cũng đang có những dự định. Tôi thấy vui vì mình ở làng quê, tôi không muốn can thiệp vào bất kỳ chuyện gì. Trừ phi…
Tôi không thể tin vào mắt mình. Thư ký tòa soạn chuyển thư cho tôi. Bức thư này đã gửi tới tòa soạn, gửi đích danh tôi. Không phải gửi tòa soạn. Đề dòng chữ to:
Thư cá nhân
. Thư của Xanh Lơ. Bây giờ ai cũng nghĩ tôi đang tình tứ với anh chàng. Thế đấy! Bạn chìa một ngón tay, họ cắn cả bàn tay bạn! Một bức thư bình thường trong thùng thư.
Thưa chị Judyta,
Tôi không muốn làm chị phật lòng. Tôi thấy mừng về chuyện nhầm lẫn nọ, nhờ đó mà tôi có cơ hội biết thêm chị, từ phương diện khác. Tôi hiểu rằng chuyện đó chắc gây không ít phiền toái cho chị, khi nó vô tình làm cho chị cảm thấy bẽ mặt trong con mắt tôi, nhưng mà không hề gì…
Chỗ này nhà người cường điệu rồi, Xanh Lơ ạ, nhà ngươi tưởng ta bận tâm tới những ý nghĩ của nhà ngươi hay sao, kể cả những ý nghĩ về chuyện của ta? Đừng nghĩ vậy, Xanh lơ. Chớ có tỏ ra rộng lượng như thế và đừng có tinh tế kiểu ma lanh như thế. Ta thừa biết nhà ngươi đang nghĩ gì rồi!
… sau chót tôi nghĩ, những chuyện khả dĩ làm chị bẽ mặt chẳng có nhiều đâu.
Rõ ràng là nhà ngươi không biết ta, Xanh Lơ ạ, giá như nhà ngươi biết ta đã gần như đã yêu một anh chàng bảnh bao, có vợ, là thành viên của một băng cướp? Và ta đã nguyền rủa Jola? Người bây giờ ta cầu chúc cho bảy điều phúc?
Chị đã viết cho tôi một bức thư chân thành, còn tôi thì không hoàn toàn thực bụng. Tôi muốn được trực tiếp thanh minh với chị điều này. Chúng ta có thể gặp nhau được không?
Tôi ghi địa chỉ e-mail của tôi và tôi sẽ đợi trả lời.
Không được, hoàn toàn không được. Tôi sẽ không hẹn gặp những người không quen biết. Nói chung tôi sẽ không gặp đàn ông. Không và không. Đương nhiên, trừ những người bạn nam giới thân thiết. Có lẽ tôi đến tự chết cháy vì bẽ mặt mất thôi. Trừ những người bạn đàn ông thích tôi. Và những người tôi chưa từng bị bẽ mặt với họ.
Tôi tò mò muốn biết tại sao Xanh Lơ lại không thực bụng? Cũng như mọi người đàn ông, anh ta phải vờ vịt một chuyện gì đó. Thế nhưng tôi không muốn nghe bất kỳ chuyện buồn nào nữa.
TB. Xin chị nghĩ kỹ, trước khi từ chối lời đề nghị của tôi. Do xấu hổ hoặc ngượng ngùng. Như thế thì không phải là nhà tư vấn hảo hạng đâu.
Xấu hổ và ngượng ngùng! Chỗ này thì nhà ngươi đã cường điệu một cách lành mạnh, hỡi Xanh Lơ! Ta đây không xấu hổ, ta đây cũng chẳng ngượng ngùng.
Lúc ba giờ sáng, tôi vào mạng gửi e-mail. Trong đêm, chuyện rõ ràng. Khiến tôi không ngủ được như mọi người chỉ tại một gã đàn ông!
Tôi viết, rất tiếc tôi không thể gặp anh được. Và đừng viết thư cho tôi nữa. Tôi chỉ có thể thích anh ta nếu anh ta không lừa dối hoặc nếu anh ta không là đàn ông.
Hieronim K. nghi can gọi điện. Gã cũng muốn thanh mình với tôi mọi chuyện. Bệnh thời khí hay gì đây?
Thời tiết hôm nay tuyệt đẹp! Sắp sang hè. Tôi trùm chăn ngủ.
Manka đến, gầy và vẫn yêu. Cô hỏi tôi đã có ai chưa? Tránh trả lời, tôi nói có lẽ tôi sẽ đi mua một máy ly tâm.
- Sao, chị chưa có cơ à? – Manka nói, rồi rút máy di động trong túi ra, vì chồng chưa cưới đang gọi.
Sau đó, Justyna gọi để chào tôi trước khi đi London. Đến chỗ Angol, anh chàng vẫn thường xuyên viết thư và gọi điện mà cô ấy mới gặp gỡ cách đây ba tuần, ra thế, còn bây giờ cô nàng đi. Đến với anh chàng! Cả thế giới đang chống lại tôi mất rồi.
Tiếp nữa, một cô người quen cũ gọi điện báo là sẽ tới. Việc cần kíp. Rằng cô ta phải đến. Rằng cô ta không thiết sống nữa, rằng tất cả công toi. Anh ta bỏ đi rồi. Tôi ninh điện thoại một tiếng rưỡi đồng hồ, cố vực dậy tinh thần cô ta, nhưng bản thân tôi biết, trong tình cảnh như vậy thì thế giới đang đi đến hồi kết rồi và người ta không thiết sống nữa. Và tất thảy công toi.
Quả thực họ từng là một cặp vợ chồng đẹp đôi! Cô vợ cần cù, sống dựa vào chồng, điều đàn ông cực thích, cô ta còn nhuộm tóc vàng, vì anh chồng thích các cô gái tóc vàng! Tin ly dị bất ngờ ập đến với cô ta, trưa còn ăn cơm chung ở nhà bố mẹ chồng, sau bữa trưa còn đi dạo chơi với bố mẹ, đi chơi xong cùng nhau ngồi uống trà, sau bữa trà anh chàng tuyên bố: chúng ta sẽ ly dị. Ngắn gọn và hàm súc. Rằng anh ta tôn trọng vợ và anh ta có nhiều tình cảm. Nhưng anh chồng không yêu vợ nữa. Tôi suy nghĩ, có phải tình cờ chúng tôi đã có chồng chung.
Đôi khi tôi có cảm giác, mỗi người đàn bà trên thế gian này đều đã nghe ít nhất một lần trong đời rằng đàn ông rất tôn trọng cô ta và có tình cảm nồng nàn, thế nhưng tiếc rằng, anh ta không yêu cô ta. Những lúc như vậy tất nhiên có một điều lạ lùng xảy ra với thế giới này. Thế giới lộn ngược. Cây cối xám xịt. Không khí ngột ngạt. Màu sắc nhạt nhòa. Không thiết sống. Và không biết phải làm gì.
Với cô người quen cũ của tôi là như vậy, đối với cô ta, anh chồng đã trở thành cả thế giới. Đó là một hình ảnh thế giới cực kỳ dễ thương, khi thế giới này, tức là anh chồng, mang tới cho vợ mình một tình yêu đặc biệt, phi thường. Và vice versa {Ngược lại - tiếng La tinh trong nguyên bản}. Thế nhưng cô ta đã quên rằng, một khi người đàn ông đã trở thành cả thế giới, thì cái tôi của anh ta – một thứ to tát và nặng nề – sẽ được kích thích và cho rằng, chẳng có gì tồn tại ngoài anh ta. Cái tôi được kích thích đó phình ra to tướng. Có khi tới mức không còn chỗ cho người thứ hai nữa. Còn cô vợ thì đến cả tóc tai, công việc, những bạn bè thân thiết cũng…
Anh ta thì lại có thể?
Tôi rất thông cảm với cô ta. Chồng cô ta đúng là một gã thần giữ mỏ kinh tởm, loại người vắt chanh bỏ vỏ. Một kẻ ích kỷ đê tiện, loại thần kinh, không còn khả năng có cảm xúc bậc cao. Một kẻ tráo trở. Lạnh lùng vô cảm và đê hèn. Tôi an ủi cô ta những gì có thể. Rằng tất cả đàn ông đều cùng một giuộc. Rằng bất kỳ gã đàn ông nào khác cũng có thể làm như vậy. Có lẽ tôi đã thành công, bởi cô ta đã kết thúc cuộc trò chuyện một cách chóng vánh. Không thấy cô ta bảo khi nào lại đến thăm tôi. Kể cũng lạ, thậm chí cô ta không thèm hỏi thăm tôi câu nào.