XII - Chương 11

Số từ: 3873
Thể loại: Tiểu Thuyết Hư Cấu
Người dịch: Nguyễn Thị Bạch Tuyết
NXB Văn Học
Sáng hôm sau, tôi đang ở khách sạn Mamounia, đánh máy bản báo cáo gửi về Geneva - tôi bảo họ tôi thích ý tưởng về một khách sạn giải trí nằm giữa rừng cọ, miễn là có thể tìm được nguồn nước cho các hồ bơi - thì một tiếng gõ nhẹ vang lên ngoài cửa. Nghe như tiếng gõ của một cô gái, và tôi lấy làm lạ không hiểu ai cần gặp mình sớm thế này, nhưng khi mở cửa thì hóa ra là thằng Jemail.
Suỵt!
nó cảnh báo trong lúc lẻn vào phòng.
Lão gác cửa không cho cháu vào khách sạn.


Chuyện gì thế?
tôi ngờ vực hỏi.

Cato Jackson,
nó đáp.

Cậu ấy làm sao?


Quán cà phê Terrace. Có lẽ say rồi. Nói ầm ĩ về Bruce.
Chúng tôi im lặng một lúc lâu, trong suốt thời gian ấy thằng bé lưu manh quan sát tôi chăm chú, sau đó nó nói chậm rãi,
Tất nhiên, cháu biết Bruce là lính Israel.
Trong khi tôi nín thở hồi hộp, nó nói,
Hôm đầu tiên, mọi người hành động rất đáng nghi. Cháu đã lục hành lý của anh ấy. Thấy hai hộ chiếu.
Nó chờ cho câu nói này ngấm vào đầu tôi rồi mới nói tiếp,
Nhưng ông biết cháu rồi đấy. Cháu không bao giờ nói ra những chuyện như vậy. Có lẽ bốn mươi đô la.
Rồi, như thể bỏ qua đề tài đó, nó nhanh nhẩu nói,
Cato Jackson nói nhiều lắm. Chắc chắn sẽ có người nghe được.

Tôi nhìn thằng nhóc tống tiền và nói,
Vậy nếu Cato nói quá nhiều thì cơ hội kiếm bốn mươi đô la của cậu...


Sẽ viu luôn!
Nó vung tay lên trời như phóng một quả tên lửa, rồi nói thêm,
Nhưng Yigal Zmora cũng vào tù... hay có thể bị bắn chết... Cháu nghĩ tốt hơn hết chúng ta nên nói chuyện với Cato.

Nó thuyết phục tôi đi cùng tới quảng trường Djemaá, chúng tôi đang định rời khỏi khách sạn thì người gác cửa nhìn thấy nó bèn tìm cách túm lại, nhưng đã đoán trước nên thằng Jemail tránh được và rồi nó cứ đứng ở một khoảng cách an toàn mà chửi rủa bằng tiếng Ả rập. Người gác cửa cũng gầm lên chửi lại, liệt kê những gì ông ta sẽ làm nếu tóm được thằng Jemail, vậy là chúng tôi buộc phải đào thoát giữa những tràng la hét tục tĩu. Thằng Jemail giục tôi chạy qua quảng trường Djemaá đến quán cà phê có sân thượng, nơi Cato quả thực đang say và quả thực đang nói oang oang. Nhìn thấy tôi, anh bắt đầu lăng mạ, đứng phắt lên như muốn đánh, rồi lại sụp xuống bám chặt tay tôi, thổn thức,
Tôi có thể làm gì với Monica đây?

Tôi dúi vào tay Jemail vài đồng tiền bảo nó đi chỗ khác. Rồi tôi nói gay gắt,
Cato, ngậm miệng lại đừng có nói đến Yigal nữa.


Tôi ba hoa quá phải không?
anh hỏi với giọng biết lỗi.

Ba hoa không chịu nổi. Thằng bé kia đã nghe thấy cậu nói lung tung, và bây giờ Yigal gặp rắc rối rồi.


Tôi có cố ý đâu,
anh thanh minh.
Chúng tôi có đánh nhau thật, nhưng tôi không...
Không có gì để nghi ngờ về thái độ thành khẩn của anh, và anh trở lại với mối bận tâm vừa rồi,
Chúng ta có thể làm gì với Monica đây?

Tôi dìu anh ngồi xuống ghế, gọi một cốc nước cam, và nghe anh phân tích lan man về bản thân. Anh tỏ ra quá đa cảm trước sự rộng lượng của ông Wister, giận dữ về cuộc đối đầu giữa người da đen và người Do Thái, phấn khởi khi nghĩ đến đạo Hồi, bối rối vì cách cư xử của Monica. Trong buổi sáng rực rỡ nắng vàng ở Marrakech ấy, anh là một thanh niên đáng thương, một con người hoang mang, không phải là một người máy da đen phản ứng trước những nhân tố kích thích: con gái da trắng, tình dục; người Do Thái, nỗi oán giận; người lớn tuổi, sự coi thường; Cơ Đốc giáo; cảm giác ghê tởm. Anh hỏi tôi,
Ông nghĩ tôi có thể hàn gắn với Monica được không?
và tôi hỏi lại,
Tại sao cậu muốn vậy?


Bởi vì cô ấy là người đàn bà của tôi và tôi muốn giúp cô ấy.
Anh nói điều này vẻ đơn giản, giống như bất cứ thanh niên nào đang gặp rắc rối trong tình yêu, đến mức tôi cũng muốn giúp anh giành lại cô, nhưng tôi biết rõ là không thể, vì vậy tôi bảo,
Cato, chuyện đã kết thúc rồi và tôi nghĩ anh cũng biết rõ sẽ có ngày sẽ kết thúc.

Anh nheo mắt nhìn tôi và cộc cằn nói,
Và ông thấy vui mừng.


Nói ngớ ngẩn.


Ồ không!
anh nói.
Tôi biết thừa ý định của ông từ hồi ở Moçambique. Ông cũng phải lòng cô ấy. Và ông ngấm ngầm ghen tị với tôi.


Đừng nói ngu ngốc thế.


Tôi biết chứ. Ông chỉ mong tống khứ tôi ra để ông có thể nhảy vào.


Cato, chúng ta chứng kiến một cô gái đang gặp rắc rối nghiêm trọng. Cả hai ta đều muốn giúp đỡ cô ấy. Để chuyện này kết thúc ở đây đi.


Không, chúng ta sẽ không để chuyện này kết thúc ở đây. Ông đang tìm cách gạt tôi ra để có thể nhảy vào.


Cato, chính cô ấy gạt cậu ra.

Đối diện thực tế phũ phàng ấy, anh trấn tĩnh lại, rồi hỏi với thái độ gần như nhún nhường,
Tôi có thể làm gì?
tôi bèn đáp,
Cậu có thể chịu đựng. Như mọi thanh niên trước cậu từng mất một cô gái xinh đẹp. Hãy trở về với loài người, Cato. Cậu cũng là người như tất cả mọi người thôi.


Ý ông là gì?


Chỉ một điều này thôi. Bọn nhãi con kiêu căng ngạo mạn các cậu đi khắp nơi như thể chính các cậu đã khám phá ra tình dục. Các cậu tưởng như vậy vì các cậu có thể dễ dàng chui vào giường một cô gái đẹp đến nỗi cũng có thể dễ dàng chui ra khi mọi chuyện kết thúc... chẳng cần trải nghiệm gì sất. Anh bạn, để tôi nói cho cậu biết nhé. Trái tim cậu cũng rỉ máu như bất cứ ai trong chúng tôi thôi. Người đàn ông chân chính bắt đầu trưởng thành vào buổi sáng họ phát hiện ra mình đã bị một cô gái bỏ rơi. Thế rồi, thề có Chúa, họ buộc phải đối diện bản thân. Cậu không phải là siêu nhân như cậu tưởng đâu. Tình dục không đơn giản như cậu nghĩ. Nó vẫn luôn luôn là một thứ phức tạp, rối rắm và đáng sợ.


Tôi biết làm gì đây?


Vật vã đau đớn, đồ chết tiệt ạ. Đúng theo cách tôi đã trải qua khi mất người yêu hồi tôi hai mươi tuổi. Đúng theo cách mọi thanh niên khác đã trải qua cả vạn năm nay.

Anh hạ giọng nói rất khẽ,
Nhưng, ông Fairbanks, tôi thì lại khác. Tôi là người da đen.


Vớ vẩn! Yigal là người Do Thái. Cậu đã đọc thư cậu ấy viết ở Detroit rồi đấy... đoạn về Britta. Cậu cho là hôm nọ trái tim cậu ấy không rỉ máu khi thấy Holt và Britta đã gắn bó với nhau ư? Clive là người Anh. Cậu không nghĩ rằng trái tim cậu ấy cũng rỉ máu khi phát hiện ra bây giờ Gretchen đã là người yêu của Joe sao? Một lúc nào đó hãy nói chuyện với Holt xem vợ anh ấy đã bỏ đi như thế nào. Hãy gia nhập cùng những người đồng đạo đi. Cậu cũng là người trần mắt thịt như tất cả những người khác thôi.


Nhưng khi một người đàn ông da đen bị một cô gái da trắng nhạo báng mọi chuyện lại khác,
cậu vẫn chưa bị thuyết phục.

Đúng ra phải dùng từ đàn ông và đàn bà. Mọi đàn ông, mọi đàn bà. Và trước bất cứ cuộc đổ vỡ dữ dội nào chúng ta cũng đều đau đớn cả, Cato ạ. Tất cả chúng ta đều đau đớn.


Ông nói cứ như ông hài lòng lắm vậy.


Tôi hài lòng chứ. Cậu đã hành động như thể cậu là một vị thần da đen thiêng liêng nào đó. Thật ra cậu là một kẻ khó chịu. Tôi mừng là cuộc sống đã mở mắt cho cậu. Có thế cậu mới dễ thương hơn.


Nhưng chủ yếu là vì ông yêu Monica, phải không?


Được thôi. Cả hai chúng ta đều yêu mến cô ấy. Cả hai chúng ta đều muốn thấy cô ấy khỏe lại.


Chúng ta phải làm cho cô ấy cai nghiện heroin. Đó mới là vấn đề quan trọng.


Cậu đã bỏ được chưa?


Sau buổi tối ở Moçambique ấy... tôi đã bỏ hẳn rồi.


Monica có làm được không?


Chỉ dựa vào cô ấy thì không. Tôi đã cố giúp cô ấy nhưng không thể. Có lẽ Big Loomis là người duy nhất có thể xoay sở được. Ông ta hiểu những vấn đề này.


Thế thì chúng ta phải nói chuyện với ông ta - thuyết phục ông ta thử xem sao,
tôi nói.
Anh đưa tay ra, và khi cùng nhau bước xuống chiếc cầu thang ọp ẹp, chúng tôi nhìn thấy thằng Jemail đang chờ, vậy là tôi liên nói,
Nhưng trước mắt chúng ta phải bảo vệ Yigal đã.


Bảo vệ gì?


Bảo vệ khỏi thiệt hại do cậu gây ra... do thằng lỏi chết tiệt kia gây ra. Người Do Thái cũng giống người da đen. Họ có kẻ thù ở khắp mọi phía.

Tôi thấy mình bắt buộc phải cảnh báo Yigal là thằng Jemail đã phát hiện ra bí mật của anh và sẽ ngậm miệng - nó nói như vậy - với giá bốn mươi đô la, nhưng chúng tôi vừa dợm bước rời khỏi quán Terrace để đi tìm Yigal, thằng bé Ả rập khôn ngoan đã theo sát gót, hẳn đoán được ý định của tôi nên hạ quyết tâm phải tham gia để bảo vệ mối lợi tài chính của mình.
Cháu đi cùng,
nó nói vẻ hòa nhã,
để chắc chắn không ai phản bội anh bạn Yigal Zmora của các ông.


Làm sao tôi biết chắc được là nếu tôi trả bốn mươi đô la thì cậu sẽ không phản bội cậu ấy?


Liệu cháu có thể làm ăn thêm được một tuần nữa không... nếu giả sử có tin đồn... là cháu không trung thực?
Nó mỉm cười nhìn tôi với vẻ ta đây coi thường kiểu người như thế, nhưng vẫn bám sát chúng tôi.
Đến khách sạn Bordeaux tôi không vào bởi vì nếu muốn Cato và Yigal nối lại tình bạn, nhất thiết phải để hai người gặp riêng nhau, do đó tôi nói,
Cato, cậu vào gọi Yigal đi,
rồi ngầm đưa mắt ra hiệu Cato phải báo cho anh chàng Do Thái biết mối nguy hiểm rình rập. Mấy phút sau hai người xuất hiện, Yigal gật đầu ngầm trấn an tôi là Cato đã thông báo về vụ tống tiền. Hai người bắt tay nhau và tôi đi ngay cùng họ để lấy tiền.
Khi đi ngang qua quảng trường Djemaá, tôi ngạc nhiên thấy Yigal vỗ vai cậu bé Ả rập nói,
Em thông minh lắm. Làm sao em phát hiện ra được?


Ngay chiều hôm đầu tiên ở quán Terrace. Khi hai người lớn nói thầm... em nghe.

Đến khách sạn Mamounia, Jemail đề nghị chúng tôi lẻn vào qua cửa bên vì nó không muốn chạm trán người gác cổng, và khi mọi người đã ở trong phòng tôi, tôi nhờ Yigal gọi Holt, sau đó bốn người chúng tôi cùng thương lượng nghiêm túc. Thằng Jemail chơi đánh bài ngửa, và tôi hầu như có thể mường tượng cảnh những ngón tay nhỏ nhắn thành thạo của nó đang xáo các quân bài.
Anh ấy là lính Israel... có thể bị bắn.


Anh ấy còn là công dân Mỹ nữa,
tôi nói,
và anh ấy đã quyết định từ bỏ hộ chiếu Israel.


Không quan trọng. Nếu chính quyền biết... họ sẽ bắn anh ấy.


Cứ cho là chúng tôi trả cậu bốn mươi đô la đi,
Holt cắt ngang.
Làm sao chúng tôi đảm bảo được rằng cậu sẽ không đi nói lung tung?


Cháu là người Ả rập,
thằng bé ngạo nghễ nói,
một người có danh dự. Ông không nghĩ rằng chính quyền nước cháu sẽ thưởng công cho cháu... nếu cháu nói với họ ư? Tại sao cháu lại không nói? Bởi vì các ông tử tế với cháu. Bởi vì ông Fairbanks và cháu sắp là bạn làm ăn... buôn bán heroin... Geneva. Ông ấy và cháu sẽ cộng tác lâu dài. Cháu phải đối xử với ông ấy như một người lịch sự chứ.

Hai người kia quay sang tôi, nhưng tôi vẫn chăm chăm nhìn thẳng về phía trước, rồi thằng Jemail đề nghị:
Ông cứ đưa cháu bốn mươi đô la. Cháu ở lại phòng này hai mươi bốn giờ để ông canh chừng. Trong lúc ấy Yigal Zmora sẽ bay khỏi đây và lên chuyến bay Air France từ Casablanca đến Rome, rồi từ đó bắt máy bay của hãng El AI để về Tel Aviv.


Khi anh ấy đã rời khỏi đất nước này an toàn, tại sao chúng tôi lại không thể đập đầu cậu mà lấy lại tiền nhỉ?
Holt hỏi.

Vì các ông cũng là người lịch sự. Cháu tin tưởng các ông.

Mọi người im lặng một lúc lâu, sau đó tôi lên tiếng,
Yigal, cậu nên bay khỏi đây chuyến sớm mai thì hơn. Nếu chính quyền Marốc phát hiện ra tấm hộ chiếu thứ hai của cậu thì phiền lắm đấy.


Có chuyến bay nào không?

Jemail liền đọc vanh vách toàn bộ lịch bay, vậy là tôi ra chỗ điện thoại hỏi xem chúng tôi có thể đặt một vé chắc chắn đi Rome không. Việc đó được thu xếp xong xuôi, nhưng khi tôi dợm hỏi về chuyến bay tiếp đến New York, Yigal liền đặt tay lên máy điện thoại nói,
Tôi đã quyết định quay về Israel.
Tuyên bố này làm tôi bất ngờ đến nỗi ngắt rụp cuộc gọi và quay lại định hỏi xem có chuyện gì, nhưng Holt đã bật dậy khỏi ghế, túm lấy Yigal.

Cậu vừa nói cái quái gì thế?
Holt chất vấn.

Là tôi đã đi đến một quyết định.


Quyết định từ bỏ tư cách công dân Mỹ ư?


Phải.

Holt nhìn tôi như thể chỉ có tôi mới giải thích được những gì anh vừa nghe thấy, nhưng tôi cũng choáng váng chẳng kém gì anh, bởi vì suốt mấy tuần vừa rồi, không có dấu hiệu nào cho thấy Yigal sẽ chọn Israel. Thực ra, mọi dấu hiệu đều chứng tỏ điều ngược lại.

Chuyện gì thế?
tôi hỏi.

Vậy anh ấy là lính Israel thật?
thằng Jemail tự mãn hỏi.

Im cái mồm chết tiệt của mày đi,
Holt quát và đẩy thằng bé Ả rập ngồi xuống ghế. Rồi, để đề phòng, anh khóa cả cửa ra vào lẫn cửa sổ, ném hai tờ séc du lịch hai mươi đô la xuống bàn.
Khi nào máy bay cất cánh, tao sẽ ký vào đây,
anh nói. Rồi, quay về phía Yigal, anh hỏi,
Điều gì làm cậu bối rối thế, chàng trai?

Yigal ngẫm nghĩ một lúc rồi nói,
Mấy ngày vừa qua đã cho tôi thấy nhiều điều. Cato và quan điểm của anh ấy. Tôi cho chúng là quan điểm phổ quát. Người Do Thái quả thực phải chịu nỗi sỉ nhục. Và cuộc thao diễn không thể tin nổi ngày hôm qua nữa. Đám kỵ sĩ ấy phóng ngựa và bắn những cây súng cổ lỗ... như thể việc đó chẳng có nghĩa lý gì.


Một khẩu súng máy Israel chất lượng thôi,
Jemail xen vào.
Tạch-tạch-tạch. Thế là đi đời đám kỵ sĩ.

Yigal quay lại nhìn thằng bé Ả rập và nói,
Đó chính là điều tôi muốn nói. Thằng bé nhìn mọi việc quá rõ ràng. Đám kỹ sư thì quá mù quáng. Biết đâu thế hệ của nó và của tôi có thể đi đến một sự thấu hiểu lẫn nhau nào đó.


Chàng trai ạ, cậu không thể tham gia vào cuộc chiến của tất cả mọi người,
Holt nài nỉ.

Nhưng chỉ người Do Thái chiến đấu cuộc chiến của người Do Thái,
Yigal nói.
Vị trí của tôi là ở...
Tôi đã tưởng anh sẽ nói vị trí của anh là ở bên dân tộc mình, nhưng anh kết thúc câu bằng,
bên cạnh những người đã đào tạo tôi.


Israel vẫn có thể xoay sở được không cần cậu,
Holt biện luận.
Nhưng nước Mỹ cần tất cả những người giỏi giang mà chúng ta có thể đào tạo được. Cậu phải quay về thôi.


Còn có một điều nữa khiến tôi băn khoăn về nước Mỹ,
anh nói tiếp.
Truyền hình.


Ôi, vì Chúa!
Holt nổi giận quát lên.
Đúng là chẳng khác gì bọn thanh niên ngốc nghếch ở Pamplona phát biểu rằng thứ hay ho duy nhất mà nước Mỹ từng sản xuất là King Kong.


Không, tôi nghiêm túc đấy,
Yigal nói.
Một người xa lạ như tôi nhìn vào nước Mỹ, và nếu có đầu óc, anh ta sẽ thấy nhiều cái hay, nhiều cái dở. Nhìn chung cái hay vẫn áp đảo... tính cho đến thời điểm này. Các ông thực sự đã làm được nhiều điều tuyệt vời ở Mỹ. Tôi thường cười giễu ông tôi cũng như lòng tận tụy của ông ấy với hãng General Motors. Nhưng tôi phát hiện ra ông ấy cũng tận tụy y như vậy với Viện Bảo tàng Nghệ thuật Detroit. Và cấp dưới của ông ấy cũng tận tụy với Học viện Case như vậy. Nhưng khi anh ở một mình, tìm cách cân bằng mọi thứ, anh bật ti vi lên, và rồi nhận thấy những người thực sự điều khiển nước Mỹ, những người làm chương trình quảng cáo trên truyền hình, lại tin rằng hết thảy đàn ông Mỹ đều đần độn và hết thảy phụ nữ Mỹ đều ngu ngốc đến nỗi khó mà đếm được đến bảy. Và càng lúc ta càng ngờ rằng những kẻ khôn ngoan viết chương trình quảng cáo quả thật hiểu biết hơn ta nhiều. Họ thậm chí còn biết cách bán cả tổng thống cho ta nữa ấy chứ.


Cậu tin những điều cậu vừa nói chứ?
Holt hỏi.

Tin chắc,
Yigal đáp.
Ở Israel, chúng tôi biết rõ chúng tôi không thể tồn tại nếu người dân của chúng tôi chỉ là những kẻ ngốc... vì vậy chúng tôi không đối xử với họ theo cách đó.


Cái khiến cậu lo lắng ấy chỉ thuần túy là mốt thôi,
Holt biện luận.
Nó có thể thay đổi. Truyền hình là cái quái gì cơ chứ?


Một tấm gương,
Yigal đáp.
Phản chiếu sự ngớ ngẩn rỗng tuếch của đời sống Mỹ. Với tất cả những vấn đề mênh mông của các ông, mô hình sống của các ông về cơ bản là ngớ ngẩn. Ở Israel, vì chúng tôi phải chịu cảnh trên đe dưới búa, nên chúng tôi không thể chi trả cho cái thứ xa xỉ ấy.


Tại sao cậu không làm việc với chúng tôi và thay đổi sự ngớ ngẩn đó?
Holt hỏi.

Tôi đã quan sát ông và Joe - áp lực mà hai người đeo mang về vấn đề Việt Nam. Joe đang tìm cách thay đổi một trong những cuộc chiến tranh ngu ngốc nhất con người từng dính vào.


Cậu cũng đang đồng về phía Joe ư?
Holt hỏi.

Đúng vậy. Cuộc chiến tranh của anh ấy ở Việt Nam là hoàn toàn vô lý. Cuộc chiến tranh của chúng tôi ở Israel lại hoàn toàn chính đáng. Lớp trẻ chúng tôi sẽ làm nên những khác biệt này. Và ông phải đồng ý với chúng tôi, cho dù nó đòi hỏi phải sắp đặt lại những quan niệm của cả đời.


Cậu có cho rằng cậu có thể làm bất cứ việc gì để giúp Israel... thực sự giúp?
Holt hỏi tiếp.

Tôi không làm vậy để giúp Israel. Tôi làm vậy để giúp bản thân mình. Ông Holt, tôi chỉ sống một lần thôi. Nếu bom khinh khí nổ thì cũng chẳng còn bao năm nữa. Và tôi sẽ không phí hoài cuộc đời vì những điều phi lý.

Chúng tôi nói chuyện suốt đêm. Thằng Jemail ngủ lơ mơ trong lúc chúng tôi tranh luận những vấn đề nó không hiểu rõ, chỉ choàng tỉnh mỗi khi nghe nói đến người Do Thái hay người Ả rập. Holt vận dụng mọi lý lẽ sẵn có - Triều Tiên, Trung sĩ Schumpeter, tư cách công dân quốc tế, tinh thần yêu nước vượt trên tín ngưỡng, cuộc sống của người đàn ông, vận mệnh của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ - nhưng chàng trai Yigal Zmora phản bác bằng một đầu óc thực tế khó lay chuyển. Anh là một người Do Thái sẽ phải tiến hành cuộc chiến của mình ở đâu đó, và anh không định vì lý do kinh tế mà chiến đấu chống lại Cato Jackson trên đường phố nào đó của Mỹ; anh sẽ chiến đấu tại Israel, nơi quân địch xuất đầu lộ diện và nơi sự sống còn của một dân tộc bị đe dọa. Anh là người đàn ông trẻ phải chịu gánh nặng khủng khiếp ấy - khả năng nhìn nhận rõ ràng điều gì nên làm - và anh đã cam kết làm điều đó.
Rạng sáng, khi chiếc máy bay lên phía Bắc lăn bánh ra đường băng Marrakech, thằng Jemail thức dậy nói,
Anh nên đi ngay thì hơn,
và Holt nhất định đòi tiễn Yigal ra máy bay, hy vọng vào phút chót có thể thuyết phục được Yigal giữ quốc tịch Mỹ. Như vậy tức là tôi được giao phó canh giữ thằng Jemail cho đến lúc chiếc máy bay của hãng Air France khởi hành đi Casablanca. Câu cuối cùng Yigal nói với tôi là,
Monica ốm quá. Phải có cách gì chứ...

Nhưng đó chưa phải câu nói cuối cùng giữa bốn người chúng tôi, vì khi Holt rời khỏi phòng, thằng Jemail chộp lấy tay anh nói,
Nếu lỡ ông không quay lại ký hai tấm séc du lịch... ông có biết cháu sẽ làm gì không?
Khi Holt hỏi, thằng bé Ả rập bảo,
Cháu sẽ đến đồn cảnh sát... buộc tội ông lén đưa gián điệp vượt biên.