III - Chương 5

Số từ: 2934
Thể Loại: Tiểu Thuyết Hư Cấu
Người dịch: Nguyễn thị Bạch Tuyết
NXB Văn Học
Ba tuần tiếp theo cũng khó khăn như bất cứ khoảng thời gian nào tôi từng trải qua kể từ mùa hè 1948 khi con trai tôi đùng đùng bỏ nhà ra đi, vì đến lúc đó tôi mới thấy được khoảng cách giữa các thế hệ có ý nghĩa gì, và bây giờ thì một cô gái ương ngạnh đang tái hiện bài học ấy. Sau khi có tuyên bố thải hồi, Sir Charles khẩn cầu tôi tiếp tục ở lại làm khách trong thời gian ông tiến hành một nhiệm vụ buồn thảm là kết thúc mọi công việc ở Vwarda của mình và quyết định làm gì với phần đời còn lại. Ông rất hoang mang, như các bạn có thể đoán được, không có sự chuẩn bị đầy đủ để đối phó với những cuộc nổi loạn của Monica, và ông muốn tôi chỉ bảo được phần nào hay phần ấy cho cô gái.
Ông đã có một lựa chọn tệ hại. Tôi luôn quý mến Monica và không có khả năng khép cô vào kỷ luật. Trong những năm tháng tiến hành xây dựng con đập lớn, tôi thường xuyên ở nhà Braham và vẫn nuông chiều cô, mang cho cô bất cứ đĩa hát nào cô muốn và thi thoảng lại tặng váy áo hoặc đồ trang điểm từ London, do đó tôi không thể bỗng dưng biến thành kẻ độc tài, không chỉ vì tôi không thích cách đó mà còn vì cô sẽ lờ đi nếu tôi thử làm vậy.
Mùa thu 1969 ấy ở châu Phi, cô là người như thế nào? Cô đã mười bảy tuổi, không có mẹ, không có anh hay chị để làm giảm bớt sự ngông cuồng, và lại có một người cha mà cô xem thường, về mặt trí tuệ, Monica học khá giỏi, cả ở Rhodesia nơi Ngài Braham đã gửi cô vào từ lúc chín tuổi, lẫn ở Anh nơi tôi đưa cô đến. Về mặt đạo đức, cô không đạt được thành quả như vậy. Cô đã bị đuổi khỏi trường ở Rhodesia vì chửi rủa giáo viên toán và, như tôi đã kể với các bạn, cô cũng bị tống khứ khỏi trường bên Anh vì quan hệ tình dục với thầy dạy nhạc. Ở cả hai trường đều có những vụ quẳng sách vào đầu các bạn học khác.
Dường như mỗi ngày cô lại càng trở nên xinh đẹp, nước da mịn màng của người Anh làm nổi bật màu trắng với chút sắc hồng tự nhiên trên đôi má. Cô đã bắt đầu quấn mái tóc đen nhánh thành búi trên đỉnh đầu. Khi tôi hỏi tại sao, cô trả lời thẳng:
Đàn ông lớn tuổi hơn không thích đi với con gái để đầu kiểu nữ sinh.
Và khi tôi hỏi tại sao cô lại cảm thấy cần phải quan hệ với người lớn tuổi hơn, cô đáp:
Vì họ biết điều gì là quan trọng và họ không lãng phí thời gian.

Vẻ đẹp của cô chủ yếu lộ ra qua đôi mắt huyền, biểu cảm mãnh liệt, gần như sắc lẻm, và tôi có thể hiểu được lời than phiền của bà hiệu trưởng bên Anh, bà đã nói với tôi vào buổi chiều cô bị đuổi học:
Tôi e rằng không giáo viên nào ở đây, vốn là các cô gái trong sáng xuất thân bình thường, lại là đối thủ của Monica.
Vì đã từng gặp một vài giáo viên ở đó nên tôi tin chắc Monica sắc sảo hơn bất cứ người nào trong số họ. Khuôn mặt nhỏ nhắn của cô, vô cùng xinh đẹp khi cô bất ngờ ngước lên đăm đăm nhìn thẳng vào mắt bạn như thể cô có khả năng đối phó được với bất cứ điều gì bạn muốn nói, thường xuyên nổi bật với một nụ cười nửa miệng đọng trên khóe môi; dường như cô còn dành thời gian suy nghĩ xem có nên cười tươi tắn hay không. Cô nặng chưa đến một trăm pao và nếu không duyên dáng lạ thường đến vậy thì hẳn sẽ tạo ấn tượng cô gầy trơ xương, cô thường khiến tôi nghĩ đến loài linh dương châu Phi lang thang khắp vùng đồng bằng phía Nam Vwarda, những con thú duyên dáng và đầy chất thơ có thể nhảy lên rất cao rồi hạ xuống trên bốn chân thanh mảnh, có vẻ giật mình vì đã vượt được một khoảng cách như vậy.
Trong ba tuần lễ tìm cách thuần phục Monica, tôi để ý thấy cô có một điểm mới là thỉnh thoảng lại nói bằng giọng trầm, khàn khàn mà trước đó tôi chưa nghe thấy; như thể cô là một cậu bé đang bước sang tuổi thiếu niên, vì những lúc khác cô sẽ quên giọng mới ấy và nói năng như một cô gái mười bảy, nhưng khi chợt nhớ ra cô sẽ chuyển ngay câu tiếp theo sang giọng trầm khàn. Khi tôi hỏi về việc này, cô đáp,
Cháu đang tập nói giọng phòng ngủ.

Cũng như các thiếu nữ phát triển sớm ở nhiều nơi trên thế giới mà tôi từng đến làm việc, Monica đã khám phá ra, hoặc qua thử nghiệm hoặc qua bàn luận với những phụ nữ lớn tuổi hơn, rằng có nhiều cách để người con gái có thể làm ra vẻ ngây thơ chạm vào một người đàn ông và làm cho người này bắt đầu suy nghĩ. Chẳng hạn như một buổi sáng, tôi đang đứng bên cửa sổ nhìn ra bức tượng Ngài Carrington Braham và nhớ lại dự đoán của Monica rằng trong những cuộc nổi loạn tiếp theo, đám thanh niên bốc đồng sẽ quật đổ bức tượng ông già thì cô đến sau lưng và đưa hai ngón tay vuốt dọc sống lưng tôi. Hành động ấy khiến tôi như bị điện giật, một hiệu quả mà tôi tin chắc cô chủ tâm tạo ra, vì khi tôi quay lại nhìn thì cô đang nở nụ cười nửa miệng tinh quái ấy, nhưng nó không bộc lộ niềm vui hồn nhiên của một đứa trẻ vừa bày trò tinh nghịch mà là sự hóm hỉnh có tính toán của một người đàn bà đang tự nhủ:
Để xem tay này có phải đàn ông hay không.

Cô còn nắm chặt cánh tay tôi, ấn ngón tay vào chỗ lõm phía trong khuỷu, và lúc chúng tôi ngồi, cô có thể chộp lay cả đầu gối tôi nữa. Tôi giả vờ không biết cô đang làm gì, nhưng cô không cho tôi thoát, vì có lần tôi quở trách cô cần phải tập trung vào một việc gì đó mình muốn làm khi về London, thì cô liền lùi lại, nhìn tôi thách thức và nói:
Làm? Cháu sẽ trở thành nhân tình của tay triệu phú đầu tiên cháu gặp.
Rồi, để giải tỏa tác động của tuyên bố ấy, cô hôn phớt tôi, đôi môi dừng lại bên tai tôi và thì thầm:
Chú George, thỉnh thoảng được tặng chú một nụ hôn thực sự kể ra cũng thú vị đấy chứ.

Cha cô vắng nhà gần như suốt quãng thời gian ấy, đi vào rừng để thực hiện chuyến tuần tra cuối cùng, tiếp tục công việc như thể ông vẫn chịu trách nhiệm về sự phát triển kinh tế của Vwarda. Ông biết rằng cả Tổng thống M’Bele lẫn Bộ trưởng Kinh tế mới, ngài Thomas Watallah trẻ tuổi, đều muốn ông từ bỏ mọi việc, nhưng ông cảm thấy mình có nhiệm vụ kiểm tra từng phân nhánh một, vì vậy ông đã dùng những ngày nóng bức cuối cùng của tháng Ba để ì ạch lần mò đến những khu vực xa xôi hẻo lánh, người liên tục vã mồ hôi, đưa cho các tù trưởng địa phương một câu động viên cũ rích,
Chúng ta không muốn bộ trưởng mới thấy mọi việc được tiến hành cẩu thả, phải không?

Một lần ghé về nhà, ông đột ngột hỏi tôi:
Tôi ngửi thấy mùi lạ gần phòng Monica. Ông Fairbanks, xin hãy nói cho tôi biết, con bé hút cần sa phải không?


Phải.


Có nghiêm trọng không? Giống heroin không?


Tôi không hiểu vấn đề này rõ lắm. Bản thân tôi chưa bao giờ vướng vào, nhưng qua những gì tôi nghe được thì đó là một giai đoạn mà thanh niên phải kinh qua.


Ông sẽ nói chuyện với con bé về vấn đề đó chứ? Xin ông? Chúng ta không muốn phải chịu trách nhiệm về một kẻ nghiện ma túy, phải không?
Tôi hỏi tại sao ông không nói chuyện với con gái thì ông đáp:
Con bé chẳng bao giờ chịu nghe lời tôi trong những chuyện quan trọng. Thư tá la, nó chẳng nghe lời tôi gì cả, phải không?
Rồi ông lại đi, lần này tới tận vùng Đông Bắc xa xôi, nơi tập trung các bộ lạc nguyên thủy và cũng là nơi ông rất được quý mến, vì ông là quan chức chính phủ duy nhất xuất hiện ở các ngôi làng có hàng rào bao quanh của họ; sẽ không có nhiều khả năng ngài Thomas Watallah trẻ tuổi bận tâm đến vùng đất này của Vwarda. Các quan chức mới được bổ nhiệm trên khắp châu Phi thích những thành phố như Paris và New York hơn; phải cần đến một người Anh được đào tạo tại ngôi trường phục vụ thuộc địa đầy cam go mới đánh giá được một cách đúng đắn rằng vùng xa xôi nhất của một vương quốc vẫn là một phần của vương quốc đó.
Theo yêu cầu của Sir Charles, tôi nói chuyện với Monica về việc cô sử dụng cần sa, và cô cười nhạo tôi:
Mary Jane[21] ư? Nó chỉ là chuyện vặt nhưng lại là một cách thư giãn thú vị. Như cháu từng nói, chỉ như một ly cocktail buổi tối nhưng ít nguy hiểm cho sức khỏe của anh hơn.
Cô vô cùng tha thiết rủ tôi dùng thử cần sa, nhưng tôi không quan tâm vì thứ mùi lờm lợm tỏa ra từ phòng cô không hấp dẫn tôi. Hơn nữa, một sự kiện mới khác thường mà tôi không thể ngờ tới đã hướng mối bận tâm của tôi chệch ra khỏi vấn đề cần sa. Một hôm, vào sáu giờ tối, Monica hối thúc tôi:
Thay quần áo đi, chú George. Bữa tối nay chúng ta có khách.
Cô không nói với tôi người đó là ai, nhưng lúc tám giờ một thanh niên da đen đẹp trai, ăn mặc đỏm dáng đến gõ cửa nhà chúng tôi, và Monica giới thiệu:
Ông Thomas Watallah, đến để dùng bữa tối cùng gia đình Braham.
Với vẻ nhã nhặn được chuẩn bị công phu, cô dẫn anh ta vào phòng khách, đưa cho anh ta một ly whiskey và dồn dập hỏi anh ta hết câu này đến câu khác, câu nào cũng chăm chú lắng nghe trả lời với một vẻ thành tâm hiển nhiên làm cho vị quan chức mới rất hài lòng.
Trong bữa ăn, cô dẫn dắt câu chuyện sao cho Watallah có dịp thể hiện thế mạnh của mình, và sau đó, khi anh ta và tôi đứng hút thuốc lá, cô lặng lẽ tới sau lưng anh ta và vừa đưa tay vuốt dọc sống lưng anh ta vừa nói,
Ông Watallah, nếu ông có chút xíu sự thông minh nào, mà tôi biết chắc là ông có, ông sẽ từ chối nhận ngôi nhà này nếu chính phủ muốn cấp cho ông. Nhất định phải yêu cầu một ngôi nhà mới.
Rồi cô dẫn anh ta đi tham quan ngôi nhà, chỉ cho anh ta thấy những điểm bất tiện khác nhau, và khi hai người từ trên gác xuống thì rõ ràng họ vừa hôn nhau.
Cô nói với tôi,
Chú Georges, ông Watallah sẽ đưa cháu đến vũ trường. Cháu sẽ gặp chú sau, nhưng đừng thức chờ cháu.

Sáu ngày sau tổng thống M’Bele cho mời tôi đến phủ tổng thống; tôi tưởng ông ta muốn nói về việc mở rộng các dịch vụ điện đến vùng đông bắc, một dự án Sir Charles đã gây sức ép với chính phủ và được công ty chúng tôi chấp nhận cấp vốn, nhưng ông ta lại quan tâm đến một việc khác.
Chúng ta đã là bạn bè mười năm rồi,
ông ta nói thẳng thừng,
và ông đã làm nhiều việc giúp chúng tôi. Bây giờ ông phải làm một việc nữa. Tôi muốn ông đưa Monica Braham lên máy bay về London. Ngay lập tức.


Sir Charles đang ở chỗ các bộ lạc miền Đông Bắc. Tôi không thể liên lạc được...


Đừng liên lạc với ai. Đưa cô gái đó ra khỏi Vwarda đi. Ngay lập tức.


Vì sao?


Ông không biết gì sao?


Cần sa?


Không, Watallah.


Thomas?


Phải. Cô ta đang có quan hệ bất chính với anh ta. Hộp đêm. Hôn hít trong rạp chiếu phim. Hai người thường ngủ với nhau trong một ngôi nhà nhỏ ở Esplanade và ông biết rồi đấy, anh ta đã có vợ và hai con.


Tôi không biết việc đó, thưa Ngài.
Tôi luôn lấy làm lạ, dường như người ta rất dễ dàng chấp nhận thói quen gọi nguyên thủ quốc gia là Ngài, không phải vì cách xưng hô như vậy tâng bốc người được gọi mà đúng hơn vì việc quản lý bất cứ một đơn vị hành chính lớn nào của nhân loại cũng là một trách nhiệm khó khăn nhất đáng được kính trọng. Tôi nhớ mình từng đọc về chuyện bạn bè thân thiết của John F. Kennedy tổ chức ăn mừng với ông đêm hôm bầu cử ra sao, và họ một điều
Jack thế này
, hai điều
Jack thế kia
, nhưng sáng hôm sau khi kết quả được công bố, tự nhiên mọi người lại không làm như vậy nữa mà đổi sang gọi ông là
Ngài Tổng thống
Tôi gọi vị luật sư da đen cần mẫn này là Ngài không phải với ý thức hạ mình, mà vì ông ta đang phải đương đầu với một vấn đề nan giải và cần được giúp đỡ.

Ông biết tại sao cô ta lại hành động như vậy,
ông nói, giọng thoáng chút đau xót.
Cô ta tức giận vì Sir Charles bị tống về nước. Cô ta còn tức giận hơn nữa vì vị trí của cha cô ta lại rơi vào tay anh chàng Watallah trẻ tuổi, người tất nhiên không phù hợp với công việc này nhưng hiện tại lại là nhân vật khá nhất chúng tôi có. Và cô ấy muốn làm bẽ mặt chúng tôi - động cơ nhỏ nhen, nhỏ nhen - làm bẽ mặt chính phủ của một quốc gia đang trong quá trình thay người.
Ông ta đứng lên chìa tay ra cho tôi và nói tiếp:
Tôi sẽ cử Thomas đi Addis Ababa tham dự cuộc họp các quan chức phụ trách kinh tế. Nói đúng ra, phần lớn những công chức trẻ đó muốn giành được một ghế trong nội các chỉ vì như thế họ mới có thể đi đây đi đó. Tôi nghe nói ở Mỹ Latinh cũng vậy.

Ông khoác tay tôi dẫn ra cửa, rồi dừng bước và giữ tôi lại để nói thêm,
Ông không nên có những kết luận sai lầm về chúng tôi, ông Fairbanks. Tôi không tin Vwarda, Congo, Zambia hay Tanzania - đó là mấy nước cộng hòa mới mà tôi biết rõ nhất lại dở hơn Angola và Moçambique, hai quốc gia vẫn nằm dưới sự cai trị của người da trắng Bồ Đào Nha, hay Rhodesia do chính những cư dân da trắng của họ cầm quyền. Trong thời điểm này tình hình của chúng tôi có thể còn tồi tệ, nhưng hôm nay là khúc dạo đầu cho ngày mai, và về lâu dài một nền dân chủ tự trị với mọi công dân được tự do bầu cử nhất định sẽ là điều tối ưu. Đừng nản lòng. Mười năm nữa, rất có thể Thomas Watallah và đám cộng sự của anh ta sẽ quốc hữu hóa cái đập, nhưng việc đó đâu có hại gì cho ai, phải không?

Như muốn cam đoan lần nữa với tôi về những mục đích mang tinh thần xây dựng của mình, ông ta tiễn tôi ra tận xe và kết luận,
Nhưng tôi muốn cô Braham rời khỏi nơi này ngay lập tức. Vì sự an toàn của cô ta, không phải của tôi. Ông biết không, vợ Thomas Watallah xuất thân từ một bộ lạc chuyên giết những phụ nữ cướp chồng người khác, và cô ấy có rất nhiều họ hàng ở thành phố này. Chính vì thế tôi phải bổ nhiệm anh ta vào chức bộ trưởng. Các thành viên của bộ lạc này sẽ không hiểu rằng Monica ngủ với Thomas cho vui thôi. Họ có thể cho rằng cô ta định giành lấy anh ta, và điều đó họ không cho phép đâu.

Khi về tới căn nhà gỗ một tầng của gia đình Braham, tôi nhìn thấy hai người đàn ông tôi chưa gặp bao giờ đang đứng ở vỉa hè đối diện... không làm gì cả... không đi đâu cả... chỉ đứng đó.