VIII - Chương 2

Số từ: 2500
Thể Loại: Tiểu Thuyết Hư Cấu
Người dịch: Nguyễn thị Bạch Tuyết
NXB Văn Học
Người thứ hai mà cuộc đời bị ảnh hưởng bởi chuyến đi Bồ Đào Nha là Britta, vì đêm đầu tiên rời khỏi Torremolinos, khi đến lúc sắp xếp chỗ ngủ trên chiếc pop-top, cô phải đối diện với một việc đã khiến cô đau đầu suốt mấy tuần qua. Chiếc pop-top sau khi được sửa sang có sáu chỗ ngủ, và việc phân chỗ trở thành vấn đề quan trọng. Nhà máy đã thiết kế bốn chỗ ngủ: một chiếc giường đôi dọc khoang xe, rộng rãi và thoải mái; một chiếc kê vừa khít dọc theo ghế trước, êm ái nhưng nhỏ; và một cái võng mắc trên trần xe, vừa không dễ chịu vừa không rộng rãi lắm. Còn hai chỗ bổ sung do Yigal và Cato nghĩ ra là hai cái giường tách biệt gá vào hai bên thành xe; chúng khá rộng nhưng không được êm lắm.
Vì vậy ngủ nghỉ trở thành vấn đề yêu cầu sự khéo léo tương tự những gì một người lần đầu tiên đóng hộp cá trích phải đương đầu: ai nằm cạnh ai. Cách sắp xếp phải bắt đầu với chiếc giường đôi, vì việc đó mà xong thì mới xác định được phần còn lại, và Gretchen, trên cương vị chủ xe, đã giải quyết một cách dứt khoát với thái độ không chấp nhận tranh cãi.

Joe phải lái xe nên anh ấy cần được nghỉ ngon giấc. Anh ấy sẽ ngủ trên giường đôi. Cato cao nên sẽ nằm cùng Joe. Monica nhỏ bé nhất đám nên sẽ nhận chiếc giường nghiêng ở phía trước, còn Yigal không cao lắm nên nằm võng sẽ vừa vặn. Còn lại hai chiếc giường mới thì dành cho Britta và em.
Monica định nói nhưng Gretchen đã cắt ngang:
Và ai cần tình tự thì có thể mượn tạm chiếc giường to vào buổi chiều.
Nói rồi cô khẽ hất đầu về phía Monica và Britta.
Chuyện đó đã buộc Britta phải đi đến một quyết định. Tính đến lúc này cô đã xa nhà được bốn tháng, và trong lúc bước qua người Joe để vụng về leo lên chiếc giường đã được phân, cô chợt nảy ra ý nghĩ những hạn chế của chiếc pop-top đúng là do ý trời. Thời gian gần đây, cô đã hiểu quan hệ của cô với Joe sắp đến lúc kết thúc rồi.
Cả hai đứa mình còn gì nữa đâu? Cô nằm trằn trọc suy nghĩ trên chiếc giường xa lạ. Anh ấy là người tốt... nhưng chuyện sẽ đi đến đâu?
Cô không quan tâm đến chuyện Joe không có tiền để giúp cô hay chuyện trước mắt anh chẳng có khả năng kiếm được gì. Cô cũng không lo lắng về việc chưa chắc anh đã cưới cô; cô thích thú quan hệ tình dục theo điều kiện của mình và cũng thích đàn ông đủ để có thể sống cùng họ với sự chủ động. Cô định một ngày nào đó sẽ xây dựng gia đình, nếu như, theo cách nói quen thuộc của các thiếu nữ cùng tuổi cô,
mọi sự như ý
. Như vậy có nghĩa là cô phải gặp người đàn ông thích hợp, trong hoàn cảnh thích hợp và với triển vọng thích hợp về một tương lai hữu ích. Nếu như, cũng theo lời thanh niên thường nói,
mọi sự không như ý
, cô sẽ không phản đối việc sống như bốn tháng vừa qua.
Lần đầu tiên leo lên giường Joe, Britta đã nhận thấy anh là người chu đáo, đúng mẫu đàn ông cô hằng mong đợi. Họ đã sống bên nhau rất vui vẻ, và nếu những mối quan hệ tương lai của cô cho thấy độ thỏa mãn bằng một nửa như vậy, cô sẽ không oán trách gì cả.
Hoàn toàn thành thực mà nói,
cô nhủ thầm trong lúc nằm trằn trọc ngay phía trên người đàn ông mà cô định gạt ra khỏi cuộc đời mình,
mình không cho là sẽ có đám cưới. Chỉ là một loạt Joe nối tiếp nhau mà thôi. Mình chỉ may mắn trong những việc nhỏ chứ việc lớn thì không. Được thôi, nó cũng chẳng đến nỗi không chịu nổi.

Tại sao cô lại đi đến những kết luận bi quan như vậy? Tôi có thể tóm tắt lập luận của cô đêm hôm đó vì đến lần tiếp theo chúng tôi gặp nhau, cô đã xem xét lại tình hình của mình cùng tôi và nói,
Lúc ấy cháu đã quyết định là quan hệ giữa Joe và cháu sẽ không phát triển một cách tốt đẹp thực sự được. Chuyện chăn gối thì vui thú thật đấy nhưng chúng cháu có thực sự quan tâm đến nhau không? Chúng cháu sẽ không xây dựng được một tổ ấm, không sinh con đẻ cái hoặc phấn đấu vì một mục tiêu chung - vì vậy sống với nhau để làm gì cơ chứ?


Gia đình và con cái có phải mục tiêu của cô không?
tôi hơi ngạc nhiên hỏi lại.

Không nhất thiết. Nhưng đúng là phải như vậy. Cháu muốn cuộc đời cháu...
Cô ngập ngừng, rồi bật cười vì thấy mình ăn nói có vẻ khoa trương quá.
Ông Fairbanks, nguyên nhân thực sự là nếu ở cùng Joe, chúng cháu sẽ không có khả năng đi Ceylon. Joe không thích mặt trời. Anh ấy không khác gì cha cháu. Anh ấy sẽ tìm một góc tối ở đâu đó và chiến đấu với thái độ ngoan cố âm ỉ.

Tất nhiên cô còn nói với tôi nhiều điều nữa, và qua đó tôi nhìn thấy chân dung một thiếu nữ hướng nội, một nhân vật nữ chính trong kịch Ibsen từ đất nước phương Bắc, tự tin trong lòng nhưng lại hay bối rối trong quan hệ với người ngoài. Nếu lúc đó có một người đàn ông, cho dù năng lực ở mức tối thiểu, mời cô đi Ceylon hay Hồng Kông, cô sẽ bỏ chúng tôi lại sau sáu phút, thời gian đủ để sắp xếp hành lý. Tình dục và sự gắn bó về mặt tình cảm không đóng vai trò quan trọng trong cuộc đời cô, nhưng cô nhất quyết đòi hỏi cả hai phải có ý nghĩa trong một thời gian dài, và nếu sau khi người đàn ông đưa cô tới Ceylon mà cô nhận thấy hoặc nơi đó hoặc anh ta không được như mong đợi, cô sẽ bỏ rơi anh ta ngay lập tức rồi đến Lima hoặc Wellington, tùy xem thành phố nào hứa hẹn một cuộc sống vẹn toàn hơn.
Tôi chẳng bao giờ biết chắc được theo cô thì cuộc sống vẹn toàn gồm có những gì. Đó không phải tình dục, hay hôn nhân, hay một gia đình ổn định, không phải một nguồn thu nhập chắc chắn, hay bất cứ điều gì làm các cô gái xao xuyến thời tôi còn trẻ. Một buổi chiều, khi tôi đề nghị cô giải thích rõ, cô nói một cách đơn giản,
Từ đó là tươm tất. Cháu muốn mọi phần đời của cháu đều có thêm được gì đó tươm tất.

Vậy là trong đêm đầu tiên đó, khi nằm trên võng giữa cánh đồng ô liu bên sông Guadalquivir, cô quyết định là việc thu xếp chỗ ngủ mà Gretchen đưa ra sẽ là cố định. Quan hệ với Joe đã kết thúc.
Sau chuyến thăm Sevilla, khi đang ngồi bên đống lửa trại sửa soạn cho chiếc pop-top để sáng hôm sau xuống con phà chở họ sang Bồ Đào Nha, Britta nói,
Em rất thích La Rábida. Em nghĩ được đứng tại nơi Colombus đã xuất phát là chuyện có ý nghĩa đối với một người Na Uy hơn là đối với mọi người khác trong các bạn.


Tại sao?
Gretchen hỏi.

Nó chứng minh rất nhiều điểm trong lịch sử người Viking. Ai cũng biết chúng em đã phát hiện ra châu Mỹ hàng trăm năm trước Columbus. Nhưng việc đó không giúp chúng em làm được gì. Chúng em thừa dũng cảm nhưng lại thiếu ý tưởng. Em thường tự hỏi không biết khi trở về xứ sở, người Viking đã kể những gì cho dân của họ nghe. Em nghĩ họ đã tâu bày, ‘Ở đó có một vùng đất,’ và nhà vua chỉ hỏi, ‘Thế thì sao?’ và chỉ có vậy. Chúng em quên cả việc đã tới được châu Mỹ. Nhưng Columbus thì trở về với vô vàn ý tưởng... cuộc thám hiểm của ông đã đạt được một điều gì đó... không phải vì lòng dũng cảm mà vì những ý tưởng của ông.

Không thấy ai phản ứng trước lập luận của mình, Britta ngả người ra phía sau, hướng mắt lên bầu trời.
Chắc nước Mỹ cũng thế thôi. Em nghĩ tháng sau người của các anh sẽ bay lên mặt trăng. Nhưng việc đó cũng chẳng có ý nghĩa lắm vì người Mỹ là người Viking của thời đại này. Dũng cảm nhưng ngốc nghếch. Người Mỹ các anh thiếu ý tưởng... và mặt trăng thì ở đó. Một trăm năm nữa, một ai đó như người Nhật sẽ đi tiếp con đường của các anh và mang theo một sức tưởng tượng phi thường, và chính họ mới là người thực sự khám phá ra mặt trăng.

Một lần nữa lại không ai lên tiếng đáp, nhưng Britta làm tất cả ngạc nhiên khi bỗng nắm lấy tay Gretchen và Cato mà hôn.
Thật vinh dự biết bao vì được làm người Viking. Ngốc nghếch, tự cao tự đại, không có triết lý... nhưng rất dũng cảm. Cuối cùng chính người dũng cảm đứng ra dẫn đường chỉ lối.

Cô đã vô tình động chạm vào một vấn đề đau đớn và giận dữ đến mức Cato đứng bật dậy quẳng đĩa thức ăn vào đống lửa, làm dao dĩa nảy thìa lia qua đống than hồng,
Mặt trăng quỷ tha ma bắt!
anh hét lên.
Tôi đã cố nói với các người nhưng các người có thèm nghe đâu. Cô kia, mẹ kiếp, chính cô đấy!
Và anh chỉ tay về phía Gretchen.
Hôm nay cô dám hỏi liệu tôi có nhạy cảm quá mức không? Cô tưởng cô là ai cơ chứ, một quý bà thượng lưu người Boston phán xét như một quan tòa, ‘Quá sướt mướt’ ư?


Anh đang nói gì thế?
Gretchen hỏi.

Mặt trăng chết tiệt kia kìa! Tôi đang nói đến nó đấy. Và các anh em cùng màu da nữa.


Cato,
Gretchen cắt ngang,
anh đang nói vớ vẩn đấy.


Cô có nghe tôi nói đâu. Trong một thập kỷ nước Mỹ chứng kiến các thành phố của nó đi đời nhà ma - dân da đen thì sa đọa, trường học thì tan rã - việc duy nhất chúng ta làm tốt là xây đường quốc lộ. Thế thì lúc đó chúng ta làm gì? Chúng ta tuyên bố với các thành phố, với ngành đường sắt và người da đen, ‘Không có xu nào cho các anh đâu,’ nhưng chúng ta lại tiếp tục tiêu tốn - như một kẻ nghiện ma túy vào đêm thứ Sáu - hai mươi sáu tỷ đô la để đưa một người lên mặt trăng.


Bao giờ mà chẳng khó quyết định thứ tự ưu tiên,
Gretchen dè dặt nói.

Tôi không nói chuyện ưu tiên,
Cato gắt.
Cô đã bao giờ xem các chương trình truyền hình về trung tâm vũ trụ chưa? Hay về công ty máy bay sản xuất phụ tùng? Hay về bất cứ vấn đề chết tiệt gì liên quan tới chương trình vũ trụ? Tổng thống mỉm cười tiến vào. Ông ta được một ủy ban mười sáu người mỉm cười đón chào. Và họ dẫn Tổng thống đi xem xét trang thiết bị... hàng nghìn bàn làm việc... mỗi bàn là một nhân viên cười tươi như hoa... và...

Anh ngừng lại, và trong ánh lửa bập bùng, chăm chú quan sát từng người rồi kết luận,
không có đồ ngốc nào trong các bạn hiểu tôi định nói gì, phải không?


Điểm cốt yếu của cậu là gì?
Joe hỏi.

Trong tất cả những bộ mặt đó, các bạn không thấy có ai là người da đen cả. Toàn bộ chương trình... hàng tỷ đô la... chi cho một việc mà người da đen bị loại trừ. Những người ngay lúc này cần được giúp đỡ hơn ai hết...
Giọng anh cất lên cao thành tiếng thét và có vẻ cô đơn lạc lõng trong cái tĩnh lặng của miền Nam Tây Ban Nha. Giận dữ đá vào đống lửa, anh nói tiếp,
Chẳng có gì tức cười khi nghĩ rằng Hoa Kỳ đã quyết tâm đổ tất cả tiền của vào chương trình chinh phục vũ trụ vì đó là việc duy nhất - trong số hàng nghìn việc cho họ tiêu tiền - người ta có thể cô lập không cho người da đen tham gia. Đâu có dễ mà mơ đến chuyện đưa người lên mặt trăng, nhưng tổng thống Kennedy đã làm được đấy thôi. Cũng như ông ta đã làm mọi việc khác để hạ thấp người da đen. Người bạn tồi tệ nhất chúng tôi từng có. Nixon còn tốt gấp đôi vì ta còn biết lập trường của ông ta.

Britta là người phá tan bầu không khí im lặng chua xót. Cô phát biểu,
Người Viking chúng tôi lựa chọn sai lầm hết lần này đến lần khác và đã biến mất khỏi lịch sử mà chẳng lưu lại được gì. Nếu nước Mỹ của người da trắng làm như vậy thì cũng sẽ biến mất thôi.

Cô nói một cách căng thẳng đến nỗi lúc tới giờ ngủ, Gretchen kéo cô ra một chỗ thầm thì,
Britt, nếu cậu muốn nằm chung với Joe thì chúng ta sẽ thu xếp bằng cách nào đó,
nhưng Britta nói,
Ồ không! Tớ đã quyết định không ngủ cùng giường với anh ấy nữa.


Anh ấy có biết không?


Làm sao anh ấy biết được? Tớ vừa mới quyết định mà.

Nhưng khi Gretchen chuẩn bị leo lên giường mình, Joe chộp cổ tay cô kéo xuống cạnh anh trên chiếc giường đôi. Anh thì thầm,
Anh nghĩ em nên để Cato và Monica ngủ ở giường này. Trông hai người có vẻ khổ sở quá,
và Gretchen hỏi,
Thế còn anh và Britta?
thì Joe khẽ đáp,
Bọn anh ổn cả mà. Ý anh là em rất sáng suốt khi sắp xếp chỗ ngủ như thế này. Anh không nghĩ Britta và anh...
Anh bỏ dở câu nói, vậy là Gretchen thì thầm,
Nếu thế thì chúng ta cứ giữ vị trí như đã bàn nhé.
Và sáng hôm sau, họ vượt sang đất Bồ Đào Nha.