Chương 11: Điều tra sơ bộ

Số từ: 3086
Người dịch: Xuân Hồng
Nxb Hội Nhà Văn
Tối thứ Sáu.

Đồng hồ Big Ben điểm 9 giờ. Tiếng chuông vang vọng dọc Pall Mall, nhưng đến Green Man thì tan ra, nhòa vào giữa tiếng trò chuyện ồn ào pha lẫn âm thanh của những trái bi-da chạm nhau cùng tiếng phi tiêu cắm lên bia phầm phập. Ngồi cách không xa chỗ chơi phi tiêu, hai nhà thám tử của chúng ta cố gắng tập trung vào bàn cờ trước mặt. Quầy rượu nơi họ ngồi dành cho các tay chơi phi tiêu, và chính vì lý do đó mà Tvvist và Hurst chọn cắm chốt tại đây.
Hai giờ trước, trong một khoảnh khắc đầu óc sáng láng, Twist nhớ ra rằng ông Gordon và Ransome thường xuyên đến đó vào các tối thứ Sáu để thách nhau chơi phi tiêu. Không nhớ nổi ai là người cung cấp mẩu thông tin này, nhưng ông tin tưởng hoàn toàn vào tính chính xác của nó, và vạch ra một chiến lược khẩn cấp.
Bề ngoài có vẻ dán mắt vào bàn cờ, nhưng hai người đàn ông liên tục liếc về phía cửa.
Archibald Hurst rất tập trung, một là vào ván cờ với mơ ước chưa bao giờ thực hiện được là đánh bại ông bạn mình, hai là vào bài diễn thuyết mà ông buộc phải nghe trên đường đi từ căn hộ của Twist đến đây. Hai luồng suy nghĩ khác nhau này giằng co đòi ưu thế trong bộ não tội nghiệp của ông.

Nếu cuộc so tài chỉ đơn thuần là một phát minh của Moore, anh Archibald ạ, thì rõ ràng chẳng có gì đáng ngại. Nhưng mặt khác, một hớ hênh nhỏ nhoi nhất cũng có thể gây khó khăn cho chúng ta và khiến anh chàng Moore mất việc như chơi. Cho nên, một lần nữa, hãy cân nhắc từng lời của anh và chỉ nói ra những điều mà chúng ta đã nhất trí. Hai đối thủ của chúng ta, như anh biết rõ, đều rất tinh quái và có lẽ còn mẫn cảm như Holmes, Fell và Poirot gộp lại đấy.

‘Mình cần một nước cờ xuất sắc để đá tay Twist về chỗ của hắn. Thật không chịu nổi hắn nữa rồi. Tức thật! Lẽ ra mình phải nhận thấy hắn mất con hậu không phải do thiếu tập trung. Tập trung vào nào, Archibald, còn lâu mới đến nước chịu thua. Hắn chỉ còn một quân tượng và một quân xe…’

Và đừng có bị đánh lừa bởi bề ngoài, Archibald. Dù tỏ vẻ thân thiện với nhau đến mức nào, vẫn không loại trừ khả năng họ là những địch thủ nguy hiểm của nhau. Hai người đàn ông này đều là ‘diễn viên’, và - vì đều chấp nhận màn thử thách - họ sẽ diễn đến cùng. Hãy nghĩ về trường
hợp xấu nhất đi. Anh còn nhớ mấy trò đùa trước đây của họ không? Họ dễ dàng làm cho báo chí và công chúng mắc lỡm. Hãy luôn nhớ kỹ sự tinh tế của ông Gordon đối với những cái bẫy hiểm ác và tài ứng biến xuất chúng của Ransome.

‘Một quân xe và một quân mã, mình có thể đi hậu lên đây để bảo vệ chúng nó. Không, trước mắt không có nguy hiểm. Nào, bắt đầu thôi. Twist, anh sắp tiêu rồi. Lượt anh đi. Anh sẽ làm được gì chứ? Tôi bị chiếu tướng à? Anh ta chỉ còn ba quân bên trái và đang tìm cách…’

Cho nên càng giả bộ lơ đễnh càng tốt. Chúng ta không thể để họ bắt được bài của mình. Hãy tạo ra sự nghi ngờ trong tâm trí họ. Và trên hết, hãy quan sát những phản ứng của họ, nhưng kín đáo thôi, rất kín đáo. Cứ tự nhiên hết mức và luôn nhủ mình rằng chúng ta chỉ tình cờ ở đây, chúng ta gặp họ cũng là tình cờ, chúng ta…

‘Bình tĩnh, bình tĩnh, và chơi tiếp một cách cẩn trọng. Chỉ có ba cách thoát. Chọn cách một và mình thua. Cách hai tệ chẳng kém. Chỉ còn cách ba. Không thể, sẽ bí cờ ngay nước tiếp theo!’
Một giọng nói du dương, trầm lẳng xen vào cuộc đấu trí của viên thanh tra.

Xin chào các ông. Thật là một ngạc nhiên thú vị!

Hurst ngước lên.

Ông Gordon,
ông lầm bầm.
Đúng là ngạc nhiên làm sao. Thật tình cờ!

Nhà viết kịch lừng danh trông rất bình thản, tự tin. Có sẵn vóc dáng khỏe khoắn, cộng thêm tài năng tuyệt vời của thợ may thể hiện qua bộ trang phục, trông ông gọn ghẽ và trẻ trung chỉ bằng nửa tuổi thật. Một chiếc nhẫn bằng vàng khắc chữ cái đầu tên tô điểm cho ngón tay và sợi dây đồng hồ cũng bằng vàng buông trên chiếc áo gi-lê. Khuôn mặt với những đường nét cân đối không mang dấu hiệu của tuổi tác, cũng không hề bộc lộ vết tích bê tha cùa thói ham mê cuộc sống về đêm, nụ cười cởi mở phô ra hàm răng tuyệt đẹp. Không có lấy một sợi tóc bạc trên đầu, còn đôi mắt biết cười thì đen láy, dễ gây được thiện cảm ở người đối diện.

Các ông ở đây để theo dõi tội phạm à?
ông hỏi bẳng vẻ ranh mãnh, đây bí ẩn.
Hurst bật cười.
Không, dĩ nhiên là không rồi. Chỉ là tình cờ chúng tôi gặp nhau ở đây và…
(Twist hắng giọng.)
Tôi mời ông một ly được không, ông Gordon?
Hurst hỏi, lóng ngóng xóa bàn cờ bằng một cái gạt tay.

Rất hân hạnh. Không phải lúc nào cũng có được cơ hội uống với các nhà thám tử lừng danh như thế này. Thêm nữa, tôi có thể đem chuyện công việc mua vui nếu các ông đồng ý kể với tôi nhũng ký ức về một số vụ điều tra ấn tượng nhất của các ông. Tôi đang bẳt đầu cạn kiệt ý tưởng rồi.


Bất kỳ ai xem vở kịch mới nhất của ông đều sẽ thấy khó tin điều đó,
Twist nhận xét, không một chút ác ý gì trong giọng nói.
Thừa đủ tư liệu cho bốn cuốn tiểu thuyết.

Gordon Miller gõ gõ ngón tay để thu hút sự chú ý của người phục vụ rồi đáp,
Vấn đề là ở chỗ đó, nó vắt kiệt tôi.


Mà nhân tiện,
Hurst hỏi đầy vẻ tình cờ,
anh bạn Ransome của ông thế nào rồi? Lần cuối cùng tôi gặp anh ta…


Cậu ấy đến đây bây giờ đấy. Chúng tôi có công việc cần giải quyết.


Công việc ư?
viên thanh tra nhắc lại, với vẻ ngạc nhiên, và nhận ngay một cú đá vào ống chân.
Ông Gordon móc một điếu thuốc từ trong hộp, từ tốn châm lửa, và cuối cùng cũng đáp,
Vâng, cuộc đấu hằng tuần của chúng tôi. Nó… ông thanh tra, ông cảm thấy có gì không ổn chăng?


Sao cơ? Ổn chứ. Ổn. Tôi đang nghĩ đến… nhưng cứ tiếp tục đi, ông Gordon.


Đến đâu rồi nhỉ? Vâng, tôi đang nói về ván đấu phi tiêu của chúng tôi. Tuần trước Donald hạ tôi rất thuyết phục và tôi định trả thù. Nhưng giờ, tôi bỗng nghĩ thế này, tại sao chúng ta lại không chơi tay bốn nhi?


Đây là một cuộc họp về tội phạm chăng, thưa các ông? Chào ông, tiến sĩ Twist, chào ông thanh tra. Để tôi đoán xem điều gì mang các ông tới đây nhé: Gordon đã hết ý tưởng và muốn tận dụng bộ óc của hai ông.


Chính xác,
nhà viết kịch nói, ngoảnh sang người bạn vừa nhập hội.
Nhưng nếu là cậu thì tôi sẽ chẳng dám xem nhẹ việc đó đâu, bởi thiếu đi những ý tưởng của tôi, tên tuổi cậu cũng chẳng đáng một xu.

Tay diễn viên bật cười và ngồi xuống. Tóc vàng, da trắng, nụ cười có lúm dồng tiền, anh ta đứng trong hàng ngũ những người ngừng già đi khi chạm ngưỡng ba mươi. Các nếp nhăn nhỏ quanh mắt khi cười chỉ càng khiến anh thêm quyến rũ. Cao ngang Gordon Miller nhưng mảnh mai hơn và gây được ấn tượng sống động hơn, nhờ cả vẻ linh hoạt lẫn phong cách ăn mặc khỏe khoắn nhưng trang nhã của mình.
Vài phút sau, bốn người đàn ông đứng trước bia phi tiêu: ông Gordon và tay diễn viên đấu với tiến sĩ Twist và viên thanh tra. Cuộc chơi không kéo dài lâu, vì phải nhường cho những khách quen khác. Hai thám tử khởi đầu khá tốt khi Hurst ném ngọn tiêu đầu tiên trúng tâm, khiến cho không chỉ Miller và Ransome sững sờ, mà ngay cả Twist cũng vậy. Biết rõ khả năng thực sự của Hurst, Twist toát mồ hôi quan sát viên thanh tra nhắm một mắt và đè lưỡi giữa hai hàm răng, chuẩn bị ném lần nữa.
Cố gắng ban đầu của Hurst làm dậy lên những tiếng rì rầm thán phục và không ai, ngoại trừ Twist biết đó là nhờ may mân. Ngọn tiêu thứ hai xuyên thẳng vào cây xà trên trần. (Hurst quắc mắt nhìn cô gái phục vụ vừa đi phía sau ông đúng vào thời khắc then chốt, nhưng không hề chạm vào ông.) Ngọn tiêu thứ ba bắn trúng mông một bà chơi bài bridge vừa cúi xuống nhặt lá bài trên sàn làm bà ta bật thẳng người lên kèm tiếng thét rợn người.
Sau này, nhắc lại việc đó, Hurst ương ngạnh nói rằng ông đã cố ý vụng về để các đối thủ tự mãn mà chủ quan, mắc sai lầm. Vốn hiểu bạn mình hơn ai hết, Twist không có ý kiến gì về phiên bản đã biên tập của Hurst, vốn tảng lờ hẳn chuyện phóng ngọn tên lửa nhọn hoắt về hướng một dải đất mà phép lịch sự thông thường cấm chỉ định danh. Archibald Hurst là một tay tiêu vớ vẩn hay một nhà chiến lược kiểu Machiavelli? Đây là vấn đề có thể đem ra tranh luận. Sự thật là màn trình diễn thất bại này cùng không khí vui nhộn tiếp theo sau đó quả thực đã tạo tâm trạng thư thái và thoải mái cho các đối thủ của ông.
Đến tận khi bốn người trở lại bàn, ông Gordon và tay diễn viên vẫn cười sằng sặc. Hurst còn mang nguyên dấu vết hai cái tát phẫn nộ của quý bà kia. Tới 10 giờ, mấy vết đỏ mới lặn hẳn. Viên thanh tra bắt đầu nói vài chuyện khiến Ransome và ông Gordon thích thú quan tâm.

Như vậy, thưa ông thanh tra,
tay diễn viên hỏi,
ông đang có kế hoạch viết hồi ký của mình đấy à?


Tôi tin chắc việc đó sẽ rất thú vị, nhưng như thế quá đơn giản. Không, việc tôi muốn làm là viết tiểu thuyết kiểu như ông cơ, ông Gordon.


Anh định viết truyện trinh thám à, Archibald?
Twist kêu lên, tháo cặp kính kẹp của mình ra.
Anh chưa hề nói với tôi.


Ồ, tôi chỉ vừa mới nghĩ đến chuyện đó một lúc trước.


Anh biết không,
Twist nói,
việc đó khó hơn anh hình dung rất nhiều. Tôi biết thế, bởi tôi đã thử vài lần mà không thành. Nhưng chúng ta nên chuyển chủ đề này cho ông Gordon xem xét.

Nhà viết kịch trịch thượng nhìn viên thanh tra, từ tốn giải thỉch,
Có hàng nghìn cách để nghĩ rạ một kịch bản với nhiều độ khó khác nhau. Thậm chí, nếu tôi tổng kết lại, thì cũng phải mất vài giờ vì chủ đề này quá phức tạp. Lời khuyên tốt nhất tôi có thể dành cho ông, thưa ông thanh tra, là có được một ý tưởng sơ bộ thật vững chắc trước khi bắt đầu.


Đó là một cách nữa khẳng định trí tuệ siêu việt của anh ấy.
Ransome cười chế giễu, uống cạn ly của mình.
Nhà viết kịch ngừng một lúc, rồi chậm rãi quay sang nhìn thẳng vào mắt bạn mình.

Chẳng thể sánh nổi với quan điểm mà một số người nhận định về chính họ,
ông nói thêm.

Đúng thế,
tay diễn viên cười khùng khục.
Muốn như ý thì phải tự làm thôi.

Anh ta giơ chiếc ly rỗng lên để gọi thêm một lượt nữa, sau đó ngoảnh sang nhìn viên thanh tra với ánh mắt lấp loáng.
Thế đấy, ở đây tôi phải tán đồng với anh Gordon. Ý tưởng cơ bản phải thật vững vàng và, tôi xin nói thêm, độc đáo.


Chính là như vậy,
Hurst nói sau khi uống một ngụm.
Tôi nghĩ tôi đã có một ý tưởng ít ai biết.


Cẩn thận nhé, ông thanh tra, tôi thấy đôi tai ông bạn tôi đang dỏng lên. Tôi cảnh báo ông, anh ấy trơ tráo lắm đấy. Nếu thấy thú vị, anh ấy sẽ đánh cắp ngay ý tưởng của ông mà chẳng cần nghĩ ngợi.

Ông Gordon ngước mắt nhìn trần nhà.
Tôi không biết tại sao tôi lại phí thời gian của mình với thằng cha này. Hắn luôn làm bẽ mặt tôi.


Đơn giản thôi mà. Anh sẽ chẳng bao giờ tìm được ai khác để đóng những vụ án mạng rùng rợn trong những vở kịch rùng rợn không kém của mình. Điều thú vị là lần nào tôi cũng chiều theo ý anh.


Đó là vì, về cơ bản, cậu thậm chí còn khốn kiếp hơn cả tôi, anh bạn ạ.


Thì đó chính là điều tôi đang nói với anh mà.
Ransome trả miếng trước sự vui vẻ của tất cả mọi người.
Sau khi cô gái phục vụ đã đặt thêm bốn ly whisky lên bàn, anh tiếp tục nói nhỏ,
Vậy thì, ông thanh tra, ý tưởng đó là gì?


Chà, tôi chưa nghĩ được toàn bộ, chỉ mới bắt đầu thôi mà. Có rất ít nhân vật chính… thực tế, chỉ có hai thôi. Hai tác giả trinh thám thấy chán việc viết sách và quyết định…


Đưa những luận thuyết của họ vào thực tiễn,
Ransome nói, nhìn Hurst qua ly rượu của mình bằng đôi mắt khép hờ.
Thế chưa hẳn có tính văn học, ông thanh tra. Hai tay tội phạm cung cấp chứng cứ ngoại phạm cho nhau trong khi chúng tiến hành một loạt vụ giết người.

Hurst chặn anh lại với một cái vung tay đầy uy lực.
Không, không phải là nỗ lực để phạm tội, ngược hẳn lại; đó là một kiểu đấu tay đôi giữa những gã khổng lồ, một cuộc chiến hiểm ác và chết chóc giữa hai bộ óc ghê gớm. Các ông hiểu ý tôi chú? Một loạt mánh lới, cạm bẫy, án mạng giả, tự sát giả và những nút thắt kịch tính, cái sau lại khéo léo hơn cái trước.

Hurst ngừng lại để nhấp một ngụm rượu còn Twist trầm ngâm nhồi tẩu thuốc. Một người quan sát sắc sảo sẽ thấy ngay rằng hai nhà thám tử, cho dù đầy vẻ vô tư, lúc này đang chăm chú hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong suốt buổi tối. Ông Gordon và Donald Ransome nhìn nhau, sau đó gật gật đầu vẻ tán thành. Thái độ của họ chẳng hé lộ chút ngạc nhiên nào.

Tôi hiểu,
ông Gordon nối.
Ý tôi là, kiểu… Vậy là hai người đó là kẻ thù đấu với nhau bằng những xác người.


Theo ý kiến của tôi,
Ransome nói,
nó có thể tạo nên một vở kịch hay với một cảnh duy nhất. Hai đối thủ dưới ánh đèn sân khấu với xác chết xung quanh: những con người bình thường gục ngã như những con tốt thí, nhìn từ trên cao xuống trông như một bàn cờ.


Rất hay, nhưng vẫn còn quá mơ hồ,
nhà viết kịch xen vào.
Lý do cho cuộc đấu là gì? Nguồn gốc của thách thức là gì? Ông có thể nói chính xác hơn được không, thanh tra?

Hurst húng hắng ho và cố gắng xua tan màn khói thuốc từ tẩu thuốc của Twist.

Lạy Chúa, không hẳn. Như tôi nói, chỉ là mở đầu thôi. Về động cơ, chẳng hạn liên quan đến một phụ nữ, xuất thân con hoang hoặc không phải, đại để thế. Nhưng dù sao đi chăng nữa, điều đó không quan trọng, quan trọng là câu chuyện về cuộc đấu và đây là chỗ chưa rõ rệt trong đầu tôi. Nó phải rất đặc biệt, một dạng đặt cược, một thỏa thuận, một thách thức… Tôi cần nghĩ thêm. Cái mà tôi nhìn thấy rõ là các cảnh, những cảnh khác nhau, trong đó họ lần lượt thực hiện để lột mặt nạ của nhau.


Mặt nạ à?
Ransome lặp lại với một nụ cười thích thú.
Là loại mặt nạ gì thế?

Archibald Hurst đáp lại nụ cười của tay diễn viên.
Tất cả các loại mặt nạ. Những nhân dạng khác nhau mà mỗi người có thể sử dụng để lừa người kia. Thậm chí có thể là những hình thức thay thế cho mặt nạ để hướng sự nghi ngờ về phía đối thủ. Mặt nạ dùng trong lễ hội, có lẽ vậy.
Ông ngừng lại, cau mày, như thể một ý nghĩ vừa chợt nảy đến, ông quay sang phía bạn mình.
Twist, anh còn nhớ cái vụ bí ẩn đó không?


Cụ thể là vụ nào chứ, bạn của tôi?
nhà tội phạm học hỏi khẽ, tay gỡ cặp kính.

Cái vụ mà…
Hurst dừng lại, hắng giọng, bối rối nhìn ông Gordon và Ransome.
Tôi e rằng tôi không được nói về vụ đó, thưa hai ông.


Bí mật nghề nghiệp à?
ông Gordon hỏi với vẻ thấu hiểu.
Ít nhất ông cũng có thể nói cho chúng tôi mối liên hệ với mấy cái mặt nạ lễ hội chứ?

Hurst ngẫm nghĩ một lúc, rồi nhún vai.

Suy đến cùng thì, sao lại không được? Đây đâu phải là một bí mật quốc gia. Chuyện là thế này, để thực hiện tội ác, có hai kẻ đã giả trang làm các bác sĩ dịch hạch
.