CHƯƠNG 9

Số từ: 1767
Nguyên tác: Let The Day Perish
Dịch giả: Đắc Lê & Hoàng Túy
NXB Văn Học
Nguồn: Sưu tầm
Thời gian trôi đi, tình bạn giữa Bốp Sotơ và Entơni càng thêm sâu sắc. Ở trường, hai đứa được cả thầy cô lẫn bạn ưa thích; chúng được coi là một cặp khắn khít không tách ra được. Chúng còn tỏ ra xuất sắc trong các trò chơi. Ở lớp, Entơni thường là một trong những học sinh giỏi nhất; Bốp đứng dưới Entơni không xa lắm.
Mối quan hệ giữa hai đứa trẻ ấy làm các bà mẹ khác ở Xtomhốc bực tức vô cùng.
Trong một bữa tiệc trà buổi chiều, vơ Mêgrêgơ lên tiếng hỏi:
- bà Sotơ điên hay sao mà lại để cho con mình kết bạn với một thằng bé da màu như thế hả?
- Tôi đã nói chuyện đó với bà ta, - vợ Van Uych bỗng xen vào đầy vẻ tự hào.
Tất cả những người có mặt đều hoài nghi chị ta. Họ biết bà Sotơ là một người ương bướng, phải có can đảm mới dám can ngăn bà về bất kỳ vấn đề chung nào, chứ đừng nói đến việc riêng của bà.
- Chà, đúng thế mà, tôi đã nói với bà ta như vậy.
- Thế bà ta bảo sao? – Tất cả đều hăm hở nghển cổ về phía trước – Bà ta trả lời láo xược à?
- Bà ta chỉ quay đi và bảo: Ồ, bà Van Uych này, chú bé Entơni Grêơm còn trắng hơn nhiều thằng bé ở Xtomhốc này.
Họ rì rầm bàn tán đầy căm phẫn. Tuy vậy, có một người dự tiệc trà im lặng. Vì khi ngầm so sánh con trai mình với Entơni Grêơm thì máu dồn lên mặt Relin Mơgrêgơ. Thằng Giôy nhà chị ta đen hơn nhiều.
Về phần mình, Meri rất hài lòng về diễn biến của các sự việc. Chị sung sướng thấy thằng bé lớn nhà chị kết giao với thằng bé nhà Sotơ; chị quyết định không để cho nước da đen của mình cản trở bước đường của con. Chị cũng biết là mình không được quyền chọn lựa gì nhiều. Dù sao đi nữa, môi trường hoạt động xã hội của bà Sotơ cũng không thừa nhận chị.
Không những chị định lánh xa cuộc đời chị định dành cho Entơni, mà cả bé Xtivơ cũng phải giữ lại ở phía sau. Chị tự thuyết phục là không phải chị thiếu thương yêu Xtivơ. Thật ra, năm tháng trôi qua, chị hầu như đã yêu Xtivơ như yêu Entơni. Chẳng phải hai đứa đều cùng là máu thịt của chị hay sao? Hơn nữa, Xtivơ càng lớn, nước da nó dường như sáng lên đôi chút. Biết đâu trong đoạn đời sau này, có thể giống một người Âu có nước da rám nắng?
Nhưng bao giờ, Entơni cũng là niềm hy vọng duy nhất của chị. Không có gì được phép cản trở nó. Nếu thiên hạ nói Xtivơ là da màu thật sự, thì khi đó chị sẽ gửi Xtivơ cách xa Entơni.
Chị quyết định sẽ không có con nữa. Bởi vì, nếu sinh nở lần nữa, đứa bé có thể còn đen hơn Xtivơ.
Mình là loại người mẹ thế nào, Meri thầm cay đắng, mà lại cách ly một đứa con trong một ghetô() màu da, không cho nó đánh bạn với anh ruột nó? Nhưng chị bị bắt buộc, Meri tự an ủi, - do một chế độ tội lỗi, hết sức bất công, trái đạo lý, đã phủ nhận các quyền của con người chỉ vì sắc tố trong da của họ. Chị đọc sách báo thấy có những người mẹ bị bắt buộc ném con đẻ của mình vào lò lửa. Chị chỉ khác những người mẹ đó ở mức độ mà thôi.
Dường như gần đây, nước da của chính chị đã đen hơn. Nó cũng mất vẻ mềm mại, trở nên như da thuộc. Trong tâm trạng thất vọng, chị đánh phấn rất nhiều, nhưng rải rác phía dưới đôi mắt và quanh miệng vẫn lộ ra màu vàng.
Giogiơ không tỏ ra chú ý đến chuyện đó.
Một trong những đức tính của Giogiơ mà Meri mến chuộng là anh rất chìu vợ. Một buổi tối, Meri thốt lên là rất muốn được tiếp tục chơi nhạc, thế là Giogiơ mua ngay cho chị một chiếc piano ở cuộc đấu giá. Đó là một chiếc đàn cũ ọp ẹp, nhưng điều đó chẳng hề làm giảm bớt ý nghĩa món quà tặng.
Meri ngồi xuống, mở nắp đàn lên, bỏ miếng vải bị chuột cắn ra. Sau khi dạo đàn nhè nhẹ, chị cảm thấy có gì đang động đậy ở đầu gối. Chị nhìn xuống, thấy Xtivơ đứng cạnh chiếc ghế chị đang ngồi và bám chặt áo dài của chị, hai mắt đăm đăm dán vào các phím đàn. Lần trước, chị đánh đàn, nó cũng lặng lẽ tới gần, đứng nhìn hai bàn tay chị, trên gương mặt nhỏ bé cũng hiện lên vẻ say mê sung sướng vô ngần giống như lần này.
- Nữa, mẹ ơi, nữa. Nhạc nữa cho Xtivơ.
Nó đút ngón tay cái vào miệng, hướng đôi mắt màu nâu sẫm tha thiết nhìn mẹ, vẻ cầu khẩn, Meri tiếp tục đánh đàn. Lúc này, trên mặt Xtivơ có một ánh hồng mà trước kia, thỉnh thoảng chị đã nhìn thấy. Hai đứa con của chị rất khác nhau, không chỉ ở màu da mà toàn bộ bản chất của chúng.
Entơni say mê với bạn bè và đồng cỏ ngoài trời. Trái lại, Xtivơ lại ít chú ý đến những đứa trẻ khác, nó chỉ muốn ở nhà, làm bạn với đồ chơi, hoặc lắng nghe kèn hát, lắng nghe mẹ đánh đàn piano.
Tất nhiên giờ vẫn còn quá sớm để nói nhiều đến trí thông minh của Xtivơ. Nó mới lên bốn. Lòng chị thắt lại khi phải nghĩ tới chuyện lớn lao là việc đi học của nó. Lần này, mọi việc sẽ chẳng dễ dàng đâu. Không những chỉ do màu da của nó, mà suốt mấy năm nay, chị luôn bực bội vì cái cảm giác sâu sắc và dai dẳng về sự phạm tội trong giai đoạn dan díu với Hunđơ. Chị không bao giờ có thể trở lại chuyện đó nữa.
Chị ngừng chơi đàn, lúc này Xtivơ tiến đến chiếc đàn piano dùng ngón trỏ ấn xuống một phím đàn. Một âm thanh ngân khẽ. Xtivơ quay về phía mẹ, hé đôi môi mỏng ra cười. Nó lặp lại động tác ấy, chọn một phím khác. Trong ánh nắng chiều, Meri nhìn mặt Xtivơ thấy bao giờ cũng gầy hơn Entơni rất nhiều; Xtivơ có dáng một đứa trẻ yếu ớt hơn.
Meri đứng dậy, nhấc Xtivơ đặt lên ghế. Rồi cầm tay nó trong tay mình, chị ấn những ngón tay của nó trên hàng phím. Nó ngân nga khe khẽ thích thú và chị thấy trong đôi mắt thiết tha của nó một vẻ gì đó khiến chị tự hỏi, không hiểu rồi đây nó có thể trở thành một nhạc sĩ lớn hay không.
Thế nhưng chị lại trầm ngâm nghĩ ngợi: phỏng có ích gì? Điểm đầu tiên đập vào mắt khi ta nhìn hai đứa bé là màu da chúng khác nhau. Và khi Xtivơ bị xếp vào loại da màu, thì ai còn quan tâm đến các phẩm chất khác của nó nữa?
Than trách nhân loại độc ác, tàn nhẫn, vô ích thôi. Thiên kiến đã bắt rễ quá sâu, người ta chỉ còn có cách chịu đựng. Không, niềm hy vọng duy nhất của chị là Entơni.
Chị dắt Xtivơ ra sân. Lúc đó, Entơni lao xộc từ cổng sau vào, vụt qua chỗ chị và Xtivơ, Bôp hổn hển chạy theo.
- Ồ cháu Bôp, ồ Entơni, - Meri lên tiếng.
- Cháu chào bác Grêơm, - Bôp chào lễ phép.
Nhưng Entơni hầu như không nhìn chị khi chạy qua.
- Gượm một tý nào, sao con lại vội như vậy? – Meri hỏi. – Con không thấy là phải chào mẹ à?
Entơni ngưng chạy, quay lại, đầu cúi xuống.
- Con xin lỗi mẹ, chúng con vội chạy về nhà để lấy chiếc gậy. Chúng con sắp chơi erikê().
Mặc dù giọng nói của Entơni mang vẻ hối hận, song rõ ràng cử chỉ của nó vẫn có vẻ khác thường. Trước kia Meri chưa từng thấy như vậy khi nó ở bên Bôp. Đó là gì nhỉ? Nó chẳng mảy may để ý tới Xtivơ. Lúc này nó bồn chồn và nhìn bạn nó ngượng ngùng.
Khi Entơni cầm chiếc gậy chạy ra khỏi cổng và bạn nó bám sát gót, Meri nhấc đứa con bé bỏng của chị lên, hôn nó và đi vào nhà.
Tôi hôm đó, sau bữa ăn, Entơni đợi cho đến khi bố nó ngồi lại một mình. Nó yêu mẹ, nhưng tránh thổ lộ chuyện này chuyện khác với mẹ, nó cũng bắt đầu tìm ra các lý do để không cùng đi với mẹ ra những nơi người ta có thể trông thấy hai mẹ con nó. Khi ở bên bố, nó cảm thấy dù bất kỳ trường hợp nào, cũng chẳng có điều gì lạ liên quan đến đời nó. Nhưng ở bên mẹ, nó tưởng tượng thấy những đứa bé khác đang nhìn mẹ con nó chằm chằm và thì thầm với nhau.
- Bố ơi, - nó nói, - lần đầu con đi đến trường thì con lên mấy?
- Hôm ấy con vừa tròn năm tuổi.
- Ồ, - nó bước đến, ngồi xuống mép chiếc ghế bành Giogiơ đang ngồi, tay cầm chiếc tẩu chưa châm lửa. – Xtivơ bây giờ lên bốn, phải không bố?
Giogiơ nhìn Entơni ngạc nhiên.
- Phải, có chuyện gì thế con?
- Nó cũng sẽ đi học chứ?
- Tất nhiên rồi. Tất cả trẻ con đều phải đi học.
- Thế nó đi học trường nào cơ bố.
- Này, con đừng hỏi những câu ngớ ngẩn ấy nữa. Ở Xtomhôc chỉ có một trường học thôi, không phải thế ư?
Entơni rời buồng ăn, đi ra sân.
Bố nó bảo đó là một câu hỏi ngớ ngẩn. Nhưng câu hỏi đó có gì là ngớ ngẩn. Ở Xtomhôc đâu phải chỉ có một trường duy nhất. Bởi vì, dù chỉ dành cho trẻ con da màu, thì vẫn còn có trường của Hội truyền giáo nữa cơ mà; có phải không nào?