Chương 94: Cơn bão

Số từ: 3531
Dịch giả: Xuân Dương
NXB Hội Nhà Văn
Nguồn: Sưu tầm
Lẽ ra trận thủy chiến Trafalgar cũng chấm dứt cùng cái chết của Nelson, nhưng chúng ta có thể sẽ trở nên quá bất công khi cho bao nhiêu tên tuổi của những người kiên cường, cũng hy sinh như ông ta, cũng làm tất cả vì tổ quốc của mình, vào bóng tối.
Chúng ta đã để đô đốc Villeneuve tuyệt vọng trên boong tàu Bucenlaure nham nhở đổ nát, không có chiếc ca nô nào còn nguyên vẹn để đưa ông ta sang những tàu chiến còn nguyên vẹn vì nằm xa vùng lửa. Tất nhiên, nếu ông ta có thể bắt kịp một trong mười tàu chiến trong tốp đầu không đụng phải quân địch và nếu ông có thể phối hợp với lực lượng mạnh ấy thì có lẽ đã không để thua một trận thảm bại như vậy.
Thế nhưng ở trên tàu Bucenlaure như một người sống trên một cái thây bất động, phơi mình ra trước đạn pháo mà không thể đáp trả thì ông ta không còn cách nào khác là buộc phải hạ cờ đầu hàng.
Thế là một chiếc xà lan của Anh tách khỏi tàu đến tìm và dẫn ông ta lên tàu Mars.
Chuẩn đô đốc Dumanoir đã lặp đi lặp lại các tín hiệu của đô đốc Villeneuve. Mười tàu được gọi là Héros, có thuyền trưởng Poulain hy sinh ngay khi cuộc chiến vừa bắt đầu, tàu San Agostino, San Francesu Mont-Blanc, Duguay-Trouin, Formidable, Ray, Intrépide, Scipion, và Neptune.
Tuy nhiên, chỉ có bốn tàu tuân theo hiệu của chỉ huy đổi hướng đi. Đó là tàu Mont-Blanc, Duguay-Trouin, Formidable và Scipion. Chỉ có điều viên chuẩn đô đốc ra hiệu đổi hướng theo "gió trước", tức là để tiến vào chỗ khói lửa hỗn độn thì họ lại cho nơi đó là không cần thiết quay vào.
Chuẩn đô đốc Dumanoir lên tàu Formidable và trở xuống cùng Scipion, Duguay-Trouin, Mont-Blanc từ bắc xuống nam dọc theo chiến tuyến. Ông ta có thể đặt quân Anh vào giữa hai làn đạn nhưng đã quá muộn, khắp nơi đâu đâu cũng là thảm hoạ. Tàu Bucenlaure bị kẹt, Santissima Trinidad bị địch chiếm, Redoutable bị phá hỏng. Từ tứ phía, quân Anh xông vào những tàu thuộc tầm gió của mình. Vì vậy, trên quãng đường ấy, bốn tàu nói trên cảm thấy hoả lực địch quá mạnh sẽ gây ra tổn thất và giảm khả năng tấn công. Nản lòng vì hoả lực ấy, họ chẳng làm gì nữa lẳng lặng rời xa bãi chiến trường.
Về đầu kia chiến tuyến quân Pháp, các chiến hạm chiến đấu vô cùng quả cảm với quân của Collingwood.
Hai tàu Santa Anna và Prince des Asturies đáng được lưu danh sử sách. Sau hai giờ chiến đấu, tàu Santa Anna đã mất ba cột buồm những nó cũng khiến tàu Royal Sounerain trả giá tương tự. Nó cũng mới hạ cờ song chỉ khi phó đô đốc Alava bị thương trầm trọng mà thôi.
Tàu Fougeux, gần Santa Anna nhất, sau khi nỗ lực không mệt mỏi để trợ cứu người bạn hàng xóm bằng cách cản bước Royal Souverain không cho nó chọc thủng thêm chiến tuyến, đã bị tàu Monarque ở sau nó bỏ rơi. Bị hai tàu địch quay quanh tấn công, tàu Fougueux vẫn khiến cả hai bị hỏng nặng. Tiếp đó, sáp mạn với tàu Téméraire ban đầu nó đã đẩy lùi ba đợt đổ quân sang. Trong đó 700 người trên tàu, đã có bốn trăm người hy sinh.
Thuyền trưởng Beaudoin chỉ huy tàu Fougueux đã hy sinh, đại uý Bazin lên thay ông nhưng quân Anh lại tràn sang lần thứ tư chiếm mất khoang mũi. Bazin bị thương, người đầy máu và chỉ còn vài người quanh mình rút về khoang sau và cuối cùng buộc phải hạ cờ.
Ở chỗ lẽ ra tàu Monarque chiến đấu nhưng đã bỏ vị trí, tàu Pluton do thuyền trưởng Cosmao chỉ huy đã lướt nhanh và đột ngột dừng lại trước tàu Mars của địch đang tìm cách vượt lên, nã đạn vào nó và suýt lao lên tấn công áp mạn thì một tàu địch ba boong khác xông tới trợ cứu bằng cách bắn phần đuôi tàu Pluton.
Tàu Pluton khéo léo xoay tàu không những tránh được đạn pháo của địch mà còn giáng trả nhiều loạt đạn chí mạng.
Trở lại kẻ thù lúc đầu đang đợi gió lao đi, Pluton đã hạ hai cột buồm của nó và loại nó khỏi vòng chiến đấu. Tiếp đến, Pluton lại đi cứu quân Pháp.
Phía sau tàu Pluton, tàu Algésirias cũng lập chiến công oanh liệt. Do chuẩn đô đốc Magon chỉ huy, nó lao vào cuộc chiến sánh ngang với những gì tàu Redoutable vừa làm.
Chuẩn đô đốc Magon sinh ra ở đảo Pháp, xuất thân trong một gia đình ở Saint-Malo. Đó là một người còn trẻ đẹp trai và anh dũng. Lúc giương cờ lên ông ta đã tập hợp mọi người và hứa sẽ tặng cho ai lao sang tàu địch đầu tiên một sợi dây gươm do liên hiệp Philippies trao tặng cho mình.
Ai cũng muốn nhận phần thưởng danh giá ấy.
Sánh cùng các chi huy tàu Redoutable, Fougueux và Pluton, chuẩn đô đốc Magon cũng đẩy tàu Algésiras của mình lên trước nhằm lấp chỗ, phòng tuyến bị quân Anh chọc thủng. Trong động thái ấy ông vướng phải tàu Tonnant, con tàu trước kia là tàu Pháp nhưng đã thuộc về Anh sau trận Aboukir, do một sĩ quan gan dạ chỉ huy tên là Tiller Magon cho áp sát chỉ cách một tầm đạn súng ngắn, nhả đạn vào nó sau đó đâm xà buồm mũi vào dây néo của tàu địch. Níu tàu Tonnant như vậy xong, ông gọi tên các thủy thủ can đảm nhất để dẫn họ nhào sang tấn công. Nhưng vừa tập trung trên boong và xà buồm mũi, họ đã bị một quả đạn bắn chúng, riêng Magon bị thương vào cánh tay và đùi. Ông không chịu rời boong. Nhưng các sĩ quan mời ông đi băng bó rồi mới có thể trở lại chiến đấu cùng họ. Hai thủy thủ dìu ông đi. Nhưng vừa nhận ra thuyền trưởng Tiller dẫn một toàn quân tràn sang boong tàu Algésiras của mình, ông chạy khỏi tay các thủy thủ, vớ lấy một cái rìu tấn công quân Anh, ba lần chúng tràn sang đều là ba lần chúng bị đẩy lùi. Thuyền trưởng cờ hiệu Leboumeus bị hy sinh bên cạnh ông. Đại uý Plassant lên thay cũng lập tức bị thương.
Magon nhận thêm một vết thương mới. Thấy sắp kiệt sức, ông lập tức trao lại quyền chỉ huy cho ông La Bretonnière rồi bấy giờ mới chịu vịn vào hai thủy thủ xuống khoang boong.
Nhưng vì sườn tàu bị hở, ông bị thêm một viên đạn từ súng nòng to nhằm vào giữa ngực. Ông đổ vật xuống cùng cột buồm mũi vừa trúng một phát đại bác.
Boong tàu Algésiras bị quân Anh chiếm hoàn toàn.
Bên cạnh Algésiras, bốn tàu chiến hạng nặng khác là Aigle, Swiftsure, Berwick và Achille cũng tham gia trận đánh khốc liệt với tinh thần dũng cảm vô cùng.
Sau khi lao vào tàu Bellérophon sát sạt, tàu Aigle lại tiếp tục giáp mặt với Belle-Isle sau khi bất đắc dĩ phải dứt khỏi địch thủ sắp bị mình hạ gọn. Thuyền trưởng tàu Aigle, chỉ huy Courège anh dũng, đã hy sinh lúc ba giờ nhưng không vì thế mà tàu giảm sức chiến đấu. Nó chỉ hạ cờ lúc ba rưỡi sau những loạt đạn đồng thời của cả tàu Revenge và Defence.
Tàu Swiftsure đã mất 250 thủy thủ. Chỉ huy và thuyền trưởng của nó bị hy sinh ngay trên bàn điều khiển. Đại uý Lune thế chỗ họ và cũng hy sinh như họ ở tư thế danh dự. Cuối cùng tàu Swiftsure cũng về tay hai tàu Bellérophon và Colossus.
Tàu Berwick do thuyền trưởng Camas chỉ huy, người mà James trong tác phẩm lịch sử hải quân đã gọi là thuyền trưởng Camas anh dũng. Ba cột buồm của tàu bị hạ nhưng không ngăn ông điều khiển hai giàn súng, ngổn ngang 51 xác chết, trong khi 200 người khác bị thương được đưa vào khoang boong.
Thuyền trưởng Camas hy sinh, đại uý Guichard theo gương ông được vài phút. Tàu Berwich cũng trở thành mồi của quân Anh.
Tàu Achille tấn công Belle-Isle trước nhưng nhanh chóng đến lượt mình bị bao vây: tàu Polypéme thoát khỏi Neptune và tàu Prince trùm lửa lên nó bằng 96 khẩu đại bác của chúng. Chỉ huy Demé-Port, ban đầu bị thương ở đùi nhưng vẫn hiên ngang đứng trước bàn điều khiển và đã anh dũng hy sinh ở vị trí của mình. Cột buồm mũi cháy rực đổ xuống do hoả tiễn địch, các thủy thủ dây rợ vẫn vãi đạn lên boong kẻ thù mặc cho lửa cháy.
Tàu Achille bị ngọn lửa trùm lên, không thấy bóng dáng tàu nào quanh mình. Tất cả các sĩ quan trên tàu đều bị hy sinh hoặc bị thương Người chỉ huy tàu này là trung uý tên là Cochard, đó là người sót lại duy nhất của một ban tham mưu anh hùng.
Anh ta chiến đấu trong vô vọng nhưng vẫn chiến đấu không ngơi nghỉ. Sợ tàu này bị nổ tung, các tàu chiến hạng nặng của Anh đã lùi ra xa. Hành động cuối cùng của người sĩ quan trẻ là cho cắm cờ vào góc tàu và Achille nổ tung cùng với một phần thủy thủ đoàn của nó.
Chắc chắn đây là cái chết của viên sĩ quan trẻ có thể xứng với cái chết của Nelson.
Trong khi đô đốc Dumanoir và bốn tàu chiến của mình chạy ra ngoài vòng đấu thì một tàu khác, tàu Intrépide, và thuyền trưởng Internet lại hăng hái xông vào chốn dầu sôi lửa bỏng. Đó là chiếc tàu cuối cùng còn có cờ ba màu phấp phới trong gió. Nó đẩy lùi tàu Léviathan và Africa, nhận hoả tiễn của Agamemnon và Ajax, chiến đấu giáp lá cà với Orion và hai tàu nữa trong đó đẩy lui một và chỉ thua cuộc trước tàu thứ sáu của địch là tàu Conquérant. Conquérant hạ cột buồm cuối cùng của nó và trong số 555 thủy thủ đoàn, 306 người đã không còn khả năng tham chiến.
Lá cờ trên tàu Intrépide hạ xuống là hơi thở cuối cùng trút ra từ cuộc đại chiến.
Một ngày kết thúc, phe Pháp hoàn toàn thất thủ. Một vài cái tên phát ra tiếng vang mới và sau cuối có thể lấy lại chút danh dự chiến thắng cá nhân giữa một thất bại toàn cục. Cho đến lúc cuối cùng, đô đốc Villeneuve đã làm tất cả những gì có thể để cho mình được chết. Chuẩn đô đốc Magon sẵn sàng hy sinh. Thuyền trưởng Lucas dẫn đầu đội quân của mình, dù chỉ còn 136 người, chiến đấu như một con mãnh hổ và từ trên buồm của ông, một bàn tay lạ đã nhả đạn giết chết Nelson. Tàu Achille được coi như tàu Vengeur(1) Infernet và Cosmao là những tấm gương quả cảm tuyệt vời Liên quân Pháp-Tây Ban Nha đã để 17 tàu chiến rơi vào tay quân Anh, một chiếc nổ tung. Ngoài ra còn sáu, bảy nghìn quân bị chết hoặc bị thương.
Quân Anh đại thắng song đó là một chiến thắng đẫm máu, tàn khốc và đắt giá. Nelson chết, hải quân Anh như rắn mất đầu.
Với họ, Nelson còn đáng tiếc hơn cả một đạo quân.
Họ dùng móc kéo 17 tàu chiến hầu như đều gãy cột buồm hay chìm nghỉm và bắt một đô đốc làm tù binh.
Chúng ta đã có một trong những trận bại trong tư thế ngẩng cao đầu vô song trong lịch sử bởi lòng can đảm và tận tụy của kẻ thua.
Đêm tối và cơn bão sẽ làm nốt phần việc kết thúc chiến thắng cho người Anh. Sáu tàu chiến què cụt mang trên dẻ sườn của chúng lời ăn năn cho sự anh dũng của chúng. Chúng chỉ chập choạng trên lớp sóng đang cuộn dâng cao với gió trong buổi hoàng hôn.
Đô đốc Collingwood chịu trách nhiệm chỉ huy đống đổ nát ấy thay vì nhấn chìm như Nelson đã ra khẩn khoản yêu cầu, lại dùng phần ngày còn lại để mang theo 17 tàu thu được trong trận chiến, và thế là bão tố cùng bóng đêm tập kích ông ta bằng cách nhặt nhanh nốt những mảnh còn lại.
Biển, gió, sấm chớp, bãi đá ngầm, tất cả thảm hoạ của trời và biển là những gì rình rập trong hai ngày sau cuộc chiến, hai ngày kinh khủng hơn cả ngày diễn ra chiến sự. Biển gầm gào nô giỡn suốt sáu mươi tiếng với ba chiến hạm ấy và hầu như không có sự ân sủng nào cho cả kẻ thắng lẫn người thua.
Một phần tàu do Nelson chiếm được đã bị bật tung, bị sóng đánh hay đưa vào bãi đá ngầm của mũi Trafalgar.
Tàu Bucenlaure nát vụn trên đá ven bờ. Tàu Indomptable cũng tự bật đèn trên boong để lao vào bờ. Nó tắt ngấm cùng toàn bộ thủy thủ đoàn trên mũi Diamant. Người ta chỉ nghe được một tiếng kêu: đó là tiếng kêu của thủy thủ đoàn bị nuốt chửng.
Collingwood nhận thấy gió từng chặp muốn giằng các chiến lợi phẩm khỏi tay mình nên cho đốt tàu Santissima Trinidad rồi ném vào lửa ba tàu ba boong Tây Ban Nha là Saint Augustin Argonaute và Santa Anna.
Biển như dịu lại một lúc, gió cũng đứng lại để xem bốc cháy cái khúc củi lớn nhất thứ không bao giờ còn lênh đênh trên biển được nữa.
Khi ấy, lúc cuộc chiến đã kết thúc, kẻ thua còn có vị trí tốt hơn người thắng. Đô đốc Gravina và 11 tàu chiến của mình đã tìm được trong cảng Cadix chỗ nghỉ ngơi an toàn. Còn cách quá xa Cadix, người Anh lại chỉ nghe tiếng sóng gầm để hồi sức sau cơn chiến thắng mệt nhọc.
Buộc phải chống lại cơn bão vì chính sự tồn tại của mình, tàu của quân Anh cũng thấy họ bị vây hãm, gãy cột buồm và hư hỏng khi mải kéo theo những chiến lợi phẩm còn tan tành hơn cả của họ. Thế là họ bỏ rơi luôn vài tàu chiến rách nát mà họ thu được.
Cuộc chiến với biển ấy chống lại kẻ thắng trận và điều này khiến kẻ bại trận hoan hỉ và reo lên sung sướng.
Người Anh giữ lại tàu Bucenlaure, nhưng nhận thấy đô đốc Collingwood chẳng mặn mà với đám tù binh, nên họ thả luôn cả tàu cùng thủy thủ đoàn. Người Pháp thầm cảm ơn bão tố, dựng vài cây cột hú hoạ trên tàu nhẵn lỳ, buộc vài mảnh buồm và hướng về Cadix theo sức đẩy của cơn bão.
Tàu Algésiras, giống như tàu Victory mang thi hài của Nelson, cũng mang phần thi thể của vị chuẩn đô đốc dũng cảm Magon, cũng muốn được thả ra trong cơn bão. Dù bị hư hỏng nặng trong trận chiến mà nó dành những hiển hách vinh quang, nó còn chịu đựng tốt hơn những tàu khác vì mới được đóng. Dẫu sao ba cột buồm đã gẫy cột buồm lớn cách boong 15 bộ, cột buồm mũi 9 bộ, cột buồm điều chỉnh 5 bộ. Tàu kéo nó phải khó khăn lắm mới giữ thăng bằng cho nó nên cuối cùng cũng tháo dây cáp thả nốt tàu tù binh. Người Anh bắn đại bác cầu tiếp viện nhưng chiến hạm của họ còn quá nhiều việc phải làm nên không đáp lại. Vậy là họ thoả thuận với một sĩ quan Pháp chỉ huy tàu này.
Người sĩ quan ấy là ngài La Bretonnière. Họ cầu xin ông dùng người trong thủy thủ đoàn của mình cứu lấy con tàu và giúp họ cứu mọi người cả người Anh lẫn người Pháp.
Ngay khi nghe xong, ông La Bretonnière đã biết mình phải làm gì. Ông yêu cầu bàn với những người đồng hương của mình dưới đáy khoang. Yêu cầu ấy được chấp nhận.
Ông đi tìm các sĩ quan và bàn riêng với họ, kể cho họ biết chuyện gì đang xảy ra. Thoạt nghe tất cả mọi người hiểu ngay vấn đề nhờ trí tuệ thông minh rất xứng đáng với người Pháp.
Tàu Algésiras chở 30 đến 40 quân Anh có vũ khí cùng 270 người Pháp bị tước vũ khí nhưng đều đang sẵn sàng để giải cứu tàu của họ. Các sĩ quan vào khoang thông báo kế hoạch cho các tù binh, họ hưởng ứng nhiệt liệt. Ông La Bretonnière ban đầu sẽ đi đòi quân Anh thả họ. Nếu bị từ chối, chỉ cần ra hiệu, quân Pháp sẽ xông ào và nếu đánh nhau, quân Anh chắc có gây thiệt hại cho quân Pháp về người nhưng số đông quân Pháp sẽ áp đảo thế trận.
Dự tính kế hoạch xong, thuyền trưởng Bretonnière quay trở lại mang câu trả lời của ông đến người Anh.
Việc đòi thả tàu Algésiras khiến quân Anh bỏ mọi cam kết.
Thế là người Pháp tuyên bố họ được coi là tự do và nếu chủ tàu muốn giao đấu, họ, dù không có vũ khí, chỉ cần một tín hiệu sẽ lập tức tham gia ngay.
Thật ra đã có hai thủy thủ Pháp mất kiên nhẫn, tay không xông vào đám lính gác Anh. Họ nhận hai phát lưỡi lê trong đó một người chết và người kia bị thương nặng. Sự việc này đã gây náo loạn song ông La Bretonnière đã kiểm soát và cho các sĩ quan Anh có thời gian suy nghĩ. Những người này bàn bạc hồi lâu rồi thoả thuận thả người Pháp với điều kiện quân Anh cũng phải được tự do khi đến bờ biển Pháp.
Ông La Bretonnière đưa ra điều kiện cuối cùng. Đó là người Anh phải để ông có thời gian xin chính phủ Pháp cho họ tự do, điều này ông ta hứa sẽ xin được.
Thế là những tiếng hò reo vui sướng rộ lên khắp nơi vì chiếm lại được tàu của mình các sĩ quan và thủy thủ về vị trí của mình, kéo cột buồm dự trữ, các thợ mộc chốt các xà buồm, căng buồm dự trữ rồi hướng tàu chạy về phía cảng Cadix.
Suốt đêm, cơn bão mà Nelson dự báo vần vũ không ngớt, ban ngày nó càng trở nên mạnh và ác liệt hơn. Tàu Algésiras đánh vật với nó suốt cả ngày. Dù không có hoa tiêu nhưng nhờ một thủy thủ quen địa hình cảng Cadix, con tàu cũng vào đến cửa cảng.
Nhưng đến đây, nó không muốn liều lĩnh. Nó chỉ còn một mỏ neo và một dây cáp lớn để chống chọi lại những cơn gió thổi dữ dội vào bờ. Nếu neo không chịu được, tàu Algésiras coi như thua, nó sẽ bị va vào những bãi đá ngầm được gọi là mũi Diamant.
Đêm qua đi trong nỗi sợ hãi hiện rõ và ngày mới lại đến. Trong đêm, người ta đã nghe những tiếng hét át cả tiếng bão. Tàu Bucenlaure vừa nát vụn bên bờ biển còn tàu Indomptable ướt sũng chưa vào bờ dù nó có neo tốt và dây cáp chắc chắn!
Suốt ngày hôm ấy, tàu Algésiras bắn đại bác một cách tuyệt vọng hòng gọi cứu trợ. Một vài thuyền liều lĩnh đến nhưng chưa kịp lại gần đã bị sóng đánh hỏng. Chỉ duy nhất một lần họ ném được cho Algésiras thêm một neo yếu.
Đêm lại buông xuống trên biển. Tàu Algésiras và Indomptable đều được níu bằng vài sải cáp, bão tố dữ dán hơn như một đám lửa xoáy cái nhìn vào tàu Indomptable, con tàu bắn đại bác đầy tuyệt vọng, hai chiếc neo khỏe của nó đã núng thế và như một bóng ma lửa chứa trên mình đoàn thủy thủ vô cùng tuyệt vọng, nó vượt tàu Algésiras vài bộ rồi lao về phía bờ trong tiếng gãy khủng khiếp rồi chìm xuống mũi Diamant. Trong một phút, các đèn hiệu bật sáng, những tiếng hét dấy lên rồi tất cả tắt ngấm trong tầng sóng.
1500 người trên boong là 1500 người thiệt mạng.
Được níu giữ chỉ bằng không neo nhỏ, tàu Algésiras ngỡ ngàng khi thấy ngày hôm sau biển đã lặng sóng. Nó được các thủy thủ hướng dẫn vào cảng Cadix.