Chương 14: Léon de Sainte-Hermine

Số từ: 1780
Dịch giả: Xuân Dương
NXB Hội Nhà Văn
Nguồn: Sưu tầm
Ít lâu sau khi cha bị hành quyết, mẹ tôi ngã bệnh và qua đời, tôi không thể báo tin đau đớn này cho anh Léon của tôi.
Từ khi cuộc chiến ở Berchem nổ ra, chúng tôi không biết anh ấy ra sao. Tuy vậy, tôi viết cho anh Charles đang ở và anh ấy lập tức về Besançon. Sau này chúng tôi mới biết về trận Berchem và số phận của Léon. Tin này từ chính thái tử Condé sai người về viếng mẹ tôi cùng thời điểm anh Charles từ về.
Ngày mùng bốn tháng Mười hai năm 1793, hoàng tử Condé đã bị chiếm tổng hành dinh ở Berchem. Hai lần Pichegru phản kích nhưng không lấy lại được. Để chiếm lại một làng, Léon dũng cảm đi đầu và mất tích trong đó. Dù anh ấy có đồng đội đi cùng nhưng những người này không có tin tức gì. Người ta lục tìm anh trong số các xác chết những không có. Mọi người cho rằng do quá mải săn đuổi quân Cộng hoà nên anh ấy đã bị bắt. Bị bắt cũng có nghĩ là chết vì bất kể ai rơi vào tay họ đều phải ra toà án binh và đều bị xử bắn. Tin tức dù chưa chính thức ấy đã làm chúng tôi đau đớn, cùng lúc có người báo một lính trẻ Besançon đến từ quân đội sông Rhin muốn gặp chúng tôi. Đó là một thanh niên còn rất trẻ, chỉ khoảng mười bốn tuổi, cậu talàcon trai của bạn cũ của bố tôi. Cậu ta ít hơn tôi một tuổi và chúng tôi đã lớn lên cùng nhau. Cậu ấy tên là Charles N. Tôi chạy ra đón cậu ấy trước tên. Tôi biết từ ba tháng qua cậu ấy ở bên cạnh tướng Pichegru. Tôi chạy đến và khóc.
- Charles đấy ư? Cậu mang tin của anh tôi phải không?
- Tiếc thay là như vậy. Anh Charles của cậu có ở đây không?
- Có - Hãy cho người gọi anh ấy. Điều tôi nói với cậu cần có sự chứng kiến của anh ấy.
- Tôi gọi anh trai xuống.
- Anh Charìes, cậu ấy mang tin của Léon.
- Tin xấu đúng không?
- Em e là như vậy vì nếu không cậu ấy đã nói rồi.
Người bạn của tôi không nói gì, chỉ cười buồn rồi lẳng lặng lấy một chiếc mũ lính từ trong áo đưa cho anh tôi.
- Bây giờ anh là chủ gia đình, vật này thuộc về anh.
- Cái gì vậy? - Anh tôi hỏi.
- Chiếc mũ mà anh ấy đội khi bị bắn - Charles trả lời.
- Như vậy thôi sao? Thế là hết ư? - Anh tôi hỏi lại, mắt ráo hoảnh trong khi nước mắt tôi đã trào khỏi mi.
- Vâng.
- Anh ấy mất thật rồi ư?
- Như một anh hùng.
- Cầu Chúa phù hộ! Cầu cho danh dự anh ấy được bảo toàn!
- Chắc phải có gì trong này chứ?
- Một lá thư.
Anh tôi lật ngược cái mũ lấy dao rạch đường chỉ và rút ra một lá thư, bên ngoài có ghi: "Gửi em Charles của anh, Trước tiên và trước tiên nhất, em hãy giấu mẹ càng lâu càng tốt về cái chết của anh".
- Vậy là anh ấy mất mà không biết mẹ đã đi trước mình? - Anh tôi hỏi.
- Không phải - Charles đáp- Em đã nói cho anh ấy biết.
Anh tôi giở lá thư và đọc:
"Anh bị bắt ở Berchem: ngựa của anh trúng đạn ngã gục khiến anh không tự vệ được. Kiếm của anh bị văng ra xa, thế là bốn tên lính Cộng hoà xông vào.
Chúng dẫn anh ra lâu đài Auenhein để xử bắn anh, trừ có phép màu nếu không anh không thể thoát. Cha đã trao gửi lời thề với đức vua và hy sinh vì nó. Anh đã thề với cha vì mục đích tương tự và sẽ ra đi. Đến lượt em, em hãy tiếp tục lời thề ấy. Nếu em chết, Hector sẽ trả thù cho chúng ta. Hãy cho anh gửi lời cầu nguyện trên bia mộ mẹ và gửi nụ hôn vĩnh hằng đến Hector.
Vĩnh biệt.
Léon de Sainte-Hermine"
Tái bút: Anh không biết làm thế nào để gửi lá thư này đi, chỉ cầu Chúa phù hộ cho nó"
Anh tôi hôn lá thư, đưa cho tôi hôn nó rồi anh ấp lá thư vào lòng.
- Cậu chứng kiến cái chết của anh tôi chứ? - Charles hỏi.
- Vâng - Bạn tôi đáp.
- Vậy thì hãy kể tường tận, đừng bỏ sót một chi tiết nào.
- Được ạ. Hôm đó, em đang trên đường từ Strasbourg đến tổng hành dinh của tướng Pichegru ở Auenheim thì gặp một toán lính bộ binh khoảng hai chục người do một đại uý dẫn đầu đi đến gần Sessenheim. Toán người ấy đi hàng hai. Ở giữa có một người tập tễnh đi mà nhìn qua em cũng biết đó là một kỵ binh. Anh ấy choàng một chiếc áo trắng xuống tận chân chỉ hở cái đầu. Đó là một thanh niên còn trẻ, thông minh và nhìn quen quen. Anh đội một chiếc mũ quân đội kiểu quân Pháp. Em lại gần anh ấy và chắc thấy em còn trẻ anh hỏi.
- Em đi đâu thế, công dân?
- Đến thủ phủ của tướng Pichegru, từ đây đến đấy còn bao xa?
- Khoảng hai trăm bộ nữa thôi. Cuối con đường này, ngôi nhà đầu tiên là làng Auenheim.
Em hơi ngạc nhiên khi anh chỉ đường bằng cái hất cằm chứ không đưa tay ra.
- Cảm ơn!
Em nói rồi rảo bước đi nhanh vì thấy người đi cùng không hài lòng về anh ấy. Nhưng anh ấy gọi em lại.
- Này, nếu em không vội, em hãy đi chậm cùng chúng tôi để tôi hỏi tin nhà được không.
- Tin nhà nào? - Em hỏi lại.
- Thế chẳng phải cậu là người Besançon hay ít ra là người miền France-Conté đó sao?
Em ngạc nhiên nhìn anh ấy; giọng nói, khuôn mặt, quần áo đều gợi cho em ký ức tuổi thơ. Chắc chắn ngày xưa em có quen chàng trai đẹp đẽ này.
- Sau đó, cậu có thể tiếp tục cuộc vi hành của mình. - Anh ấy nói và cười.
- Không đâu - Em trả lời - Tôi chỉ nhớ xưa có vị học giả lấy biệt hiệu Tyrtame sau đó người Athens đạt tên Beau Parleur và sau năm mươi năm sống Athens đã được coi luôn là người Lesbot.
- Ái chà, cậu là học giả cơ đấy. Thời này, điều ấy là xa xỉ đấy - Anh ấy nói.
- Không đâu. Tôi đi gặp tướng Pichegru, ông ấy cũng rất có học thức. Tôi hy vọng với hiểu biết của tôi, ông sẽ đồng ý nhận tôi làm thư ký. Còn anh, tôi tò mò muốn biết liệu anh có phải ra nhập quân đội không?
Không đâu - Anh ấy nói và cười.
- Thế thì anh bị bắt buộc à?
- Bị bắt - Anh ấy lại cười và nói - Phải rồi, cậu tìm đúng từ rồi đấy chỉ có điều tôi không bị họ bắt buộc mà tự tôi đi, thưa quý ngài đáng kính.
- Này, anh nói từ "quý ngài" to thế mà không sợ bị mất chỗ à?
- Này đại uý - anh ấy nói với viên sĩ quan và cười - Anh chàng này sợ tôi bị mất chỗ vì tôi nói chữ "Quý ngài". Ngài có biết ai sẽ thích tôi không? Để tôi còn viếng anh ta.
- Đồ quỷ đáng thương! - Viên đại uý lẩm bẩm và nhún vai.
- Này chàng trai trẻ, có đúng cậu là người Besançon không?
- Tôi gật đầu.
- Chắc cậu phải biết gia đình Sainte-Hermine chứ?
- Có một bà goá và ba con trai.
- Ba con trai, đúng rồi - anh ấy nói kèm theo tiếng thở dài - Bây giờ thì còn ba. Cảm ơn. Cậu rời Besançon bao lâu rồi?
- Bảy ngày.
- Vậy cậu có tin gì mới không?
- Có nhưng buồn lắm.
- Cứ nói đi.
- Trước hôm tôi đi, hai cha con tôi đã dự đám tang của bá tước phu nhân.
- Trời ơi! Anh ấy nói và ngửa mặt lên trời - Bá tước phu nhân đã chết!
- Vâng.
- Càng tốt!
- Sao lại càng tốt! - Em kêu lên - Bà ấy là một bậc thánh nhân!
- Vì như thế là khỏi phải đau lòng khi nghe tin đứa con trai bị xử bắn.
- Cái gì cơ! Bá tước Sainte-Hermine đã bị bắn ư?
- Chưa nhưng sắp rồi.
- Khi nào?
- Khi chúng ta đến lâu đài Auenheim.
- Bá tước đang ở đó ư?
- Chưa người ta đang dẫn anh ta đến.
- Và người ta sẽ bắn anh ấy?
- Ngay khi tôi đến nơi.
- Anh là người hành quyết sao?
- Không, tôi là người chịu hứng đạn.
- Ôi lạy Chúa! Có phải anh là...
Anh ấy phá lên cười:
- Chính vì thế nên tôi mới cười khi cậu bảo tôi ăn nói thận trọng, tại sao tôi muốn có người thay chỗ mình đúng như cậu nói: tôi bị bắt buộc!
Rồi anh ấy lắc áo choàng để lộ la hai tay bị trói.
- Anh đúng là…
- Bá tước Sainte-Hermine, chàng trai ạ. Cậu đã thấy tôi nói đúng khi mẹ tôi nên chết trước chưa.
- Ôi lạy Chúa! - Em kêu lên.
- Thật may là các em tôi vẫn còn sống.
- Đúng thế, chúng tôi đã đồng lòng sẽ trả thù cho anh ấy - Hector Sainte-Hermine nói.

- Như vậy là anh trai chàng bị xử bắn? - Tiểu thư Sourdis hỏi.
- Vâng - Hector đáp - Nàng có muốn nghe chi tiết không? Mỗi chi tiết đều làm chúng tôi nghẹn ngào nhưng với nàng có thể chúng bình thường vì nàng chưa biết anh ấy.
- Ngược lại! - Tiểu thư Sourdis thốt lên - Đừng nói như vậy. Dù bá tước Sainte-Hermine không là người thân của em nhưng không lẽ vì thế mà em không có quyền được nghe kể cái chết của anh ấy hay sao?