Chương ba mươi tư
-
Nửa Mặt Trời Vàng
- Chimamanda Ngozi Adichie
- 4157 chữ
- 2020-05-09 01:32:58
Số từ: 4145
Người dịch: Nguyễn thị Hải Hà
NXB Lao Động
Nguồn: vietmessenger
Olanna dùng cái lược gỗ cố chải tóc của Bé By thật nhẹ nhàng, tuy vậy tóc của nó vẫn dính đầy trên lược. Ugwu đang ngồi viết trên băng ghế. Một tuần đã trôi qua và Kainene vẫn chưa về. Hôm nay gió sa mạc có vẻ yên tĩnh hơn, nó không làm mấy cây điều nghiêng ngả nhưng thổi cát tứ tung. Không khí dày đặc bụi bặm cùng với lời đồn đại Lãnh Tụ không đi tìm hòa bình mà là đi trốn. Olanna biết đấy không phải là sự thật. Nàng tin tưởng, cũng vững chắc và im lặng như nàng tin là không lâu nữa Kainene sẽ về nhà và chuyến đi của Lãnh Tụ sẽ là một thành công rực rỡ. Ông ấy sẽ trở về với một văn bản được ký kết và tuyên bố chiên tranh chấm dứt, xác nhận một quốc gia Biafra tự do. Ông ấy sẽ trở về với công lý và muối.
Nàng chải tóc cho Bé By, tóc của nó lại rụng thêm. Olanna cầm nhúm tóc mỏng te trên tay, màu nắng cháy, vàng và nâu, khác hẳn màu tóc đen nhánh của Bé By trước đây. Nó làm nàng sợ hãi. Mấy tuần trước Kainene đã nói với nàng rằng đó là dấu hiệu của sự thông thái vượt bực, tóc của Bé By rụng khi chỉ mới sáu tuổi. Sau đó Kainene đi tìm thêm mấy viên đạm cho Bé By.
Ugwu nhìn lên. "Có lẽ cô không nên chải tóc của em nữa, thưa cô."
"Đúng đấy. Có lẽ tóc rụng vì mình tết bím nhiều quá."
"Tóc của con không rụng đâu." Bé By nói và vỗ đầu mình.
Olanna đặt cái lược xuống. "Tôi cứ nghĩ đến tóc của đứa bé nhìn thấy trên xe lửa, rất dày. Chắc là bà mẹ phải mất rất nhiều công để tết."
"Tóc bím như thế nào?" Ugwu hỏi.
Olanna ngạc nhiên, trước nhất vì câu hỏi, sau đó vì nàng nhận ra mình nhớ rất rõ ràng nó được tết như thế nào; nàng bắt đầu tả kiểu tóc cùng cái cách những sợi tóc rủ lòa xòa trên trán. Rồi nàng tả cái đầu, đôi mắt mở to, nước da xám. Ugwu tiếp tục viết khi nàng nói. Bài viết của hắn, cái vẻ thành thật biểu lộ sự chú ý của hắn chợt làm câu chuyện của nàng trở nên quan trọng, nó sẽ phục vụ một mục đích lớn lao hơn mà nàng cũng không biết rõ đó là gì. Nàng kể cho hắn nghe tất cả những gì nàng nhớ về chuyến xe lửa đầy người, những người đã khóc lóc, la hét và đái vãi lên nhau.
Nàng vẫn còn đang nói khi Odenigbo và Richard trở lại. Hai người đang đi bộ; họ đã lái chiếc Peugeot đi từ sáng sớm để tìm Kainene ở bệnh viện Ahiara.
Olanna nhỏm phắt dậy hỏi. "Có thấy không?"
"Không", Richard nói rồi đi vào trong.
"Xe đâu? Đám lính có lấy không?"
"Hết xăng trên đường. Anh sẽ kiếm xăng và trở lại lấy xe", Odenigbo nói. Chàng ôm nàng. "Bọn anh gặp Madu. Anh ấy nói anh ấy tin chắc là cô ấy vẫn còn ở phía bên kia. Kẻ địch chắc là đã chặn con đường mà cô ấy vào và cô ấy chờ con đường khác được mở ra. Chuyện ấy rất hay xảy ra."
"Vâng, dĩ nhiên." Olanna nhặt chiếc lược lên và bắt đầu chải mái tóc rối bết thành mảng của mình. Odenigbo nhắc nàng nên mừng vì họ đã không tìm thấy Kainene trong bệnh viện. Có nghĩa là Kainene vẫn còn sống khỏe ở đâu đó bên vùng đất Nigeria. Tuy thế nàng cũng không muốn chàng nói ra những điều ấy. Mấy ngày sau, khi nàng kiên quyết đi tìm ở nhà xác, chàng cũng vẫn nói y như thế rằng Kainene vẫn bình yên ở bên kia chiến tuyến.
"Em sẽ đi." Nàng nói. Madu gừi cho họ một ít garri, đường và xăng. Nàng sẽ tự lái đi.
"Không cần thiết", Odenigbo nói.
"Không cần thiết? Không cần thiết phải đi tìm xác chị tôi?"
"Chị của em còn sống. Không có xác đâu mà tìm."
"Vâng. Lạy Chúa!"
Nàng quay người đi.
"Ngay cả nếu như chúng bắn cô ấy, Olanna, chúng cũng không đem cô ấy đến nhà xác ở Biafra", Odenigbo nói. Nàng biết là chàng nói đúng nhưng nàng ghét phải nghe chàng nói ra điều ấy, ghét cả việc chàng đã gọi nàng là Olanna chứ không phải nkem. Nàng cứ đi đến những nhà xác đầy mùi hôi thối, nơi mà những cái xác mới chết vì trúng bom đang chất chồng ngoài nắng, trương lên. Có một nhóm người đang năn nỉ xin được vào để tìm xác.
"Làm ơn đi mà, bố tôi mất tích từ lúc bị bom."
"Làm ơn, tôi không tìm thấy đứa con gái nhỏ của tôi."
Tờ giấy chứng nhận của Madu viết đưa cho Olanna làm người giữ nhà xác mỉm cười với nàng, cho nàng vào. Nàng nhất quyết nhìn mặt của bất cứ cái xác chết nào, miễn là của phụ nữ, ngay cả những người mà người giữ nhà xác bảo là quá già. Sau đó nàng dừng xe trên đường để nôn. Nếu mặt trời chối từ không chịu mọc, chúng ta sẽ bắt nó mọc. Tựa đề bài thơ của Okeoma trở lại với nàng. Nàng không nhớ phần còn lại, cái gì đó về việc xếp một cái vại sành lên trên cái vại sành khác để làm một bậc thang lên đến đỉnh trời, về nhà, Odenigbo đang nói chuyện với Bé By. Richard nhìn trân trân vào khoảng không. Không ai hỏi nàng có tìm thấy xác Kainene không. Ugwu bảo nàng có một vết bẩn màu như dầu cọ dính trên áo nàng, hắn nói rất khẽ, như thể hắn biết đó là vết nôn mửa của nàng. Harrison bảo nàng là không có gì để ăn và nàng nhìn ông ta một cách trống rỗng, bởi vì đó là chuyện của Kainene, người biết quán xuyến và biết cần phải làm gì.
"Em nên nằm nghỉ, nkem", Odenigbo nói.
"Anh có nhớ lời thơ của Okeoma về việc bắt mặt trời phải mọc nếu nó không chịu mọc không?" Nàng hỏi.
"Vại sành đốt cháy bằng nhiệt huyết, chúng sẽ làm mát bàn chân khi chúng ta bước."
"Đúng rồi, đúng rồi."
"Đó là câu em thích nhất. Em không thể nhớ đoạn còn lại."
Một người đàn bà chạy từ trại tị nạn băng qua sân hét to, vung vẩy một nhánh cây xanh. Một nhánh cây tươi xanh. Olanna tự hỏi không biết bà ta bẻ nó ở đâu, cây cối vùng này bị gió cát thổi đến trơ trụi. Mặt đất toàn một màu vàng nâu nhợt nhạt.
"Hết rồi!" Người đàn bà hét to. "Hết chiến tranh rồi!"
Odenigbo vội vàng mở radio, có vẻ như chàng đã dự đoán người đàn bà sẽ mang tin này đến. Một giọng đàn ông hoàn toàn xa lạ.
Suốt quá trình lịch sử, những người bị xúc phạm sẽ đi đến giải pháp dùng vũ khí để tự vệ khi những cuộc thương thảo hòa bình đều thất bại. Chúng ta cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Chúng ta cầm lấy vũ khí bởi vì cuộc thảm sát đã làm cho nhân dân ta cảm thấy bất an. Chúng ta đã chiến đấu để tự vệ. Đó là lý do.
Olanna ngồi xuống, nàng thích sự thành thật, những nguyên âm tròn vành rõ chữ và một vẻ bảo đảm ngầm chắc chắn trong cái giọng của người nói trên đài phát thanh. Bé By hỏi Odenigbo tại sao người đàn bà trong trại tị nạn lại hét lên như thế. Richard đứng dậy và đến gần cái radio. Odenigbo vặn to lên. Người đàn bà trong trại tị nạn nói, "Người ta bảo rằng kẻ địch sẽ mang gậy đến để đánh đập dân chúng. Chúng tôi sẽ chạy vào rừng để trốn", rồi quay người chạy vào trại.
Nhân dịp này tôi cảm ơn và ngợi khen các sĩ quan, các chiến binh, các lực lượng vũ trang đã chiến đấu anh dũng và được cả thế giới tôn vinh. Tôi cũng xin cảm ơn dân chúng đã thể hiện một lòng quyết tâm đầy can đảm trong tình trạng đói kém và thất thế. Tôi tin rằng cần phải chấm dứt ngay lập tức sự đau khổ của nhân dân ta. Vì thế, tôi đã ra lệnh giải tán quân đội. Tôi mong Đại tướng Gowon vì lòng nhân đạo ra lệnh cho quân đội của ông tạm ngừng chiến trong khi hiệp ước hòa bình được thảo luận.
Sau buổi phát thanh, Olanna cảm thấy chóng mặt vì không thể nào tưởng tượng được. Nàng ngồi xuống.
"Bây giờ thì sao, thưa cô?" Ugwu hỏi, nét mặt không biểu lộ gì cả.
Nàng nhìn chỗ khác, nhìn mấy cây điều bị bụi phủ kín, nhìn vòm trời úp chụp lên mặt đất thành một bức tường không mây phía trước.
"Bây giờ tôi có thể đi tìm chị tôi", nàng nói thật nhỏ.
Một tuần sau. Một chiếc xe vận tải của Hội Chữ thập đỏ tới trại tị nạn cùng với hai người phụ nữ phân phát sữa. Nhiều gia đình đã rời khỏi trại tị nạn để tìm kiếm người thân hay đi vào trong rừng để trốn quân đội Nigeria mang roi đến đánh. Nhưng lần đầu tiên Olanna nhìn thấy quân đội Nigeria trên đường chính, họ không mang roi. Họ đi qua đi lại và nói chuyện rất to bằng tiếng Yoruba rồi cười, chỉ vào đám gái trẻ trong làng. "Lấy tôi làm chồng, tôi sẽ cho gạo và đậu."
Olanna cũng nhập vào đám đông xem họ. Họ mặc quân phục rất đẹp, giày ống bóng loáng, ánh mắt họ đầy tự tin khiến cảm giác trống rỗng tràn ngập trong nàng, cảm giác của một người bị cướp. Họ chặn đường và xua các xe quay trở lại. Không được đi đâu cả. Chưa được phép đi. Odenigbo muốn đi Abba để xem chỗ mẹ chàng đã nằm xuống. Ngày ngày, chàng đi ra đường chính để xem quân đội Nigeria đã cho xe đi hay chưa.
"Mình nên thu dọn hành lý", chàng nói với Olanna. "Con đường sẽ được lưu thông chỉ trong vòng một hay hai ngày nữa thôi. Mình sẽ đi thật sớm để có thể ghé qua Abba đến Nsukka trước khi trời tối."
Olanna không muốn thu xếp hành lý – chẳng có gì để thu xếp – và cũng chẳng muốn đi đâu cả. "Nhỡ đâu Kainene trở lại thì sao?" Nàng hỏi.
"Nkem, Kainene sẽ tìm được chúng ta một cách dễ dàng."
Nàng nhìn chàng ra đi. Đối với chàng, thật là dễ dàng khi nói Kainene sẽ tìm ra họ. Làm sao chàng biết? Làm sao chàng biết là Kainene không bị thương. Và không thể đi xa? Có lẽ Kainene sẽ loạng choạng trở về và nghĩ rằng mọi người vẫn còn ở lại đây để săn sóc mình nhưng rồi chỉ tìm thấy căn nhà trống không.
Một người đàn ông đi bộ vào sân. Olanna nhìn chòng chọc hồi lâu rồi mới nhận ra đó là người anh họ Odinchezo. Nàng hét to, chạy đến và ôm chầm lấy anh rồi đứng lùi lại ngắm nhìn anh. Lần cuối cùng nàng gặp anh ở đám cưới của nàng; hộm đó, anh cùng với người em trai mặc quân phục.
"Còn Ekene?" Nàng sợ hãi hỏi. "Ekene kwanu?"
"Chú ấy đang ở Umunnachi. Tôi đến đấy ngay vì tôi nghe nói cô đang ở đây. Tôi đang trên đường đến Okija. Người ta nói là có một số người bên nhà mẹ tôi đang ở đó."
Nàng dẫn anh vào trong nhà và mang cho anh một ly nước. "Anh thế nào?"
"Chúng tôi không chết", anh nói.
Olanna ngồi xuống bên cạnh, cầm hai bàn tay anh; lòng bàn tay đầy vết chai sạn. "Lính Nigeria đối xử với anh thế nào?"
"Họ không phiền hà quấy nhiễu gì tôi cả. Tôi nói tiếng Hausa với họ. Một tên trong bọn mang bức hình của Ojukwu ra rồi bảo tôi đái vào, tôi làm theo." Odinchezo mỉm cười, nụ cười hiền hòa đầy vẻ mệt mỏi rất giống mợ, Olanna nước mắt lưng tròng.
"Đừng, đừng khóc, Olanna", anh nói ôm nàng dỗ dành. "Kainene sẽ về. Có một người đàn bà đi afia attack buôn chui rồi kẻ địch chiếm cứ vùng ấy, và bà ta bị mất liên lạc suốt bốn tháng trời. Bà ta mới trở về với gia đình ngày hôm qua."
Olanna lắc đầu nhưng nàng không nói cho người anh họ biết là không phải nàng khóc về chuyện Kainene và không phải chỉ vì Kainene. Nàng lau mắt. Người anh họ ôm nàng một lát rồi trước khi đứng dậy, anh nhét một tờ năm bảng Anh vào tay nàng. "Thôi anh đi", anh nói. "Đường đi còn xa lắm."
Olanna nhìn tờ giấy bạc không chớp mắt. Cái màu đỏ mới tinh làm nàng giật mình. "Odinchezo! Thế này nhiều quá!"
"Một số người trong bọn anh ở Biafra-Two có tiền của Nigeria và bọn anh buôn bán chui với họ mặc dù bọn anh ở trong quân đội." Odinchezo nhún vai nói. "Em không có tiền Nigeria phải không?"
Nàng lắc đầu. Thậm chí nàng còn chưa bao giờ được thấy đồng tiền đó ra làm sao.
"Anh hy vọng chuyện người ta đồn không phải là sự thật, rằng chính quyền sẽ tịch thu tất cả ngân khoản trong nhà băng của Nigeria."
Olanna nhún vai. Nàng không biết chuyện này. Tin tức và những lời đồn đại rất mù mờ, lẫn lộn, khó hiểu, đôi khi trái ngược hẳn nhau. Trước nhất họ nghe thấy tất cả các giảng viên đại học đều phải trình diện để được quân đội cho phép ở Enugu. Rồi nghe nói phải trình diện ở Lagos. Rồi lại nghe là chỉ có những người ở trong quân đội Biafra mới phải ra trình diện.
Sau đó khi nàng, Ugwu và Bé By ra chợ, nàng ngạc nhiên khi thấy gạo và đậu được đựng trong những chậu cao ngất như núi, mùi cá tanh, mùi máu của thịt hấp dẫn lũ ruồi. Tất cả mọi thứ như từ trên trời rơi xuống. Tất cả đều chứa một vẻ gì thật tuyệt vời, gần như là kỳ cục. Nàng nhìn ngắm những người phụ nữ khác, những người phụ nữ Biafra đang trả giá, trao đổi tiền Nigeria như thể họ đã dùng đồng tiền mới này suốt cả đời rồi. Nàng mua một ít gạo và cá khô. Nàng không muốn tiêu xài nhiều với số tiền nàng có; vì không biết tương lai sẽ ra sao.
Odenigbo về nhà báo tin đường không bị cấm nữa. "Ngày mai chúng ta sẽ đi."
Olanna vào phòng ngủ và bắt đầu khóc. Bé By leo lên tấm nệm ngồi cạnh ôm nàng.
"Mẹ Ola, đừng khóc, ebezi na." Bé By nói, vòng tay bé bỏng, ấm áp của Bé By càng làm nàng khóc to hơn. Bé By ngồi đó, ôm nàng, cho đêh khi nàng ngừng khóc rồi lau nước mắt.
Richard ra đi chiều hôm đó.
"Tôi sẽ đi tìm Kainene ở mấy cái làng quanh quanh khu vực Cây Số Chín", chàng nói.
"Chờ đến sáng đã", Olanna nói.
Richard lắc đầu.
"Anh có đủ xăng không?" Odenigbo hỏi.
"Đủ để đưa tôi đến Cây Số Chín nếu tôi thả máy về more lúc xuống dốc.
Olanna đưa cho chàng một ít tiền Nigeria trước khi chàng cùng với Harrison đi. Sáng hôm sau, khi đồ của nàng đã xếp vào trong xe, nàng viết vội một lá thư ngắn rồi để trong phòng khách.
Ejima, gia đình em đi Abba và Nsukka. Chúng em sẽ trở lại để trông chừng ngôi nhà trong khoảng một tuần. O.
Nàng muốn viết thêm rằng Em nhớ chị lắm, hay là Em hy vọng chị trở về bình yên nhưng quyết định không viết thế. Kainene sẽ cười và nói như thế này, Chị đâu có đi nghỉ mát, trời ạ, chị đi buôn chui bên kia vùng địch.
Nàng vào trong xe, mắt đăm đăm nhìn mấy cây điều.
"Thế bác Kainene có đi đến Nsukka không?" Bé By hỏi.
Olanna quay lại nhìn chăm chú vào mặt Bé By để tìm kiếm một linh cảm, một điềm báo, một dấu hiệu Bé By biết là Kainene sẽ trở về. Thoạt tiên nàng ngõ mình nhìn thấy điềm báo này nhưng sau đó nàng không chắc là có nhìn thấy hay không nữa.
"Có đây, con gái của mẹ." Nàng nói. "Bác Kainene sẽ đến Nsukka."
"Có phải bác ấy vẫn còn đi afia attack?"
"Ừ."
Odenigbo nổ máy. Chàng gỡ kính đeo mắt và gói vào một mảnh vải. Họ nghe nói lính Nigeria không thích những người có vẻ trí thức.
"Anh có nhìn thấy đường để lái xe không?" Olanna hỏi.
"Có." Chàng liếc nhìn Bé By và Ugwu ở phía sau trước khi nhẹ nhàng lùi xe. Họ lọt qua vài trạm kiểm soát của lính Nigeria. Odenigbo lầm bầm cái gì đó không rõ mỗi lần họ vẫy tay cho qua. Ở Abagana họ lái xe qua một đoàn quân xa của Nigeria bị phá hủy, một đoàn chiến xa rất dài bị cháy đen. Olanna nhìn không chớp mắt. Mình làm đó. Nàng đưa tay nắm lấy bàn tay của Odenigbo.
"Bọn chúng thắng nhưng mình làm việc này", nàng nói, chợt nhận ra lời nói bọn chúng thắng nghe cũng rất lạ lùng. Một giọng nói của người bại trận, nàng không tin là sẽ có. Giọng của nàng cảm giác không phải là giọng của người bị đánh bại mà là của người bị dối gạt. Odenigbo cũng siết chặt tay nàng. Nàng cảm thấy sự lo lắng của chàng qua bộ xương hàm căng thẳng nghiến chặt lúc họ đến gần Abba.
"Anh không biết ngôi nhà của mình có bị sập hay không?"
Bụi rậm đã mọc lên khắp nơi; những căn chòi nhỏ hoàn toàn bị cỏ nâu nuốt chửng. Một bụi cây nhỏ đang mọc lên ở cái cổng nhà chàng. Khi chàng dừng xe cạnh đó, ngực chàng phập phồng, nghe rõ tiếng chàng thở hổn hển. Căn nhà vẫn còn nguyên vẹn. Họ đi trong đám cỏ khô dày để vào nhà. Olanna nhìn xung quanh, thoáng sợ khi nghĩ mình sẽ nhìn thấy bộ xương khô của bà mẹ nằm lăn lóc đâu đó. Nhưng người anh họ của chàng đã chôn bà; gần cây ổi có một chỗ đất hơi nhô cao hơn một chút và một chiếc thánh giá sơ sài làm bằng hai nhánh cây. Odenigbo quỳ xuống, nhổ một nắm cỏ rồi giữ nó trong tay.
Họ lái đến Nsukka. Trên đường đầy hố bom, Odenigbo phải vòng tránh liên tục. Nhiều căn nhà lớn cháy đen, mái nhà bay đi mất, phân nửa vách tường còn đứng thẳng. Thỉnh thoảng, rải rác trên đưòng có những xác xe bị cháy đen thui. Một bầu không khí tĩnh lặng đến rợn ngợp. Kền kền, diều hâu bay lượn đầy trời. Họ đến gần một trạm kiểm soát. Có mấy người đàn ông đang cắt cỏ bên vệ đường, mã tấu và dao cắt cỏ của họ vung lên rồi hạ xuống; một số khác đang mang những khúc gỗ to vào trong một căn nhà thủng nát giống như một miếng phó mát Thụy Sĩ, lỗ chỗ nhiều vết đạn lớn.
Odenigbo dừng xe bên cạnh một sĩ quan Nigeria. Cái khóa thắt lưng của hắn sáng chóe. Hắn cúi nhìn vào trong xe để kiểm soát, một bộ mặt đen sì với hàm răng trắng ởn.
"Tại sao anh vẫn còn giữ biển số Biafra? Anh ủng hộ mấy thằng phiến loạn Biafra thua trận phải không?" Giọng của hắn to và đầy xảo trá, có vẻ như hắn đang đóng kịch và biết rất rõ mình đang đóng vai một kẻ ỷ mạnh hiếp yếu. Phía sau hắn, một tay trong đám bộ hạ của hắn đang la mắng những người lao động. Một cái xác đàn ông nằm cạnh bụi cây.
"Chúng tôi sẽ đổi biển khi đến Nsukka", Odenigbo nói.
"Nsukka?" Một tên sĩ quan đứng thẳng lên rồi cười hô hố. "À, trường Đại học Nsukka. Một trong những kẻ tổ chức cuộc nổi loạn với Ojukwu, bọn mọt sách."
Odenigbo không nói gì, nhìn thẳng về phía trước. Tên sĩ quan bất ngờ giật cửa xe. "Oya! Đi ra và khiêng gỗ vào cho chúng tao. Cho chúng tao xem cách mày phụng sự quốc gia Nigeria thống nhất."
Odenigbo nhìn hắn. "Để làm gì?"
"Mày hỏi tao đấy à? Tao nói mày nên bước ra khỏi xe!"
Một tên lính đứng đằng sau gã sĩ quan lên đạn.
"Chuyện này khôi hài quá", Odenigbo lầm bầm. "O na-egwu egwu."
"Đi ra!", tên sĩ quan nói.
Olanna mở cửa. "Ra đi thôi, Odenigbo, và Ugwu nữa. Bé By ngồi trong xe."
Khi Odenigbo vừa ra khỏi xe, tên sĩ quan bất ngờ tát vào mặt chàng rất mạnh. Odenigbo bật ngửa ra sau, dựa vào thành xe. Bé By khóc toáng lên.
"Mày không biết ơn là chúng tao đã không giết hết bọn mày à? Đi ra và khiêng mấy khúc gỗ đó, nhanh lên, hai khúc một lúc!"
"Xin để vợ tôi ở với con tôi." Odenigbo nói.
Tiếng cái tát thứ hai không to như tiếng thứ nhất. Olanna không nhìn Odenigbo, nàng chăm chú theo dõi một người đàn ông đang khiêng một chiếc cột xi măng, cái lưng trần ốm yếu của ông ta đẫm mồ hôi. Rồi nàng tiến lại đống ván gỗ, mới đầu nàng loạng choạng vì nặng, nàng không ngờ chúng nặng đến thế nhưng nàng lấy lại thăng bằng và bắt đầu đi đến ngôi nhà. Mồ hôi vã ra khi nàng đi xuống. Nàng thấy một cái nhìn thật lỗ mãng của tên lính đi theo nàng, ánh mắt của gã như xuyên thủng quần áo nàng. Lần thứ hai nàng lại gần ngôi nhà, gã đã đến gần, đứng cạnh đống gạch.
Olanna nhìn gã và gọi to, "Ông sĩ quan!"
Tên sĩ quan vừa mới vẫy tay cho một chiếc xẻ đi qua. Hắn quay lại. "Có chuyện gì?"
"Xin ông nói với lính của ông tốt nhất là đừng có nghĩ đến chuyện đụng vào người tôi", Olanna nói.
Ugwu đang ở phía sau nàng. Nàng cảm thấy như nghe được tiếng hắn hít vào thật sâu. Hắn sợ thay cho sự can đảm của nàng. Nhưng tên sĩ quan bật cười to, nét mặt lộ rõ vẻ ngạc nhiên. "Không có ai đụng vào cô đâu", gã nói. "Lính của tôi được huấn luyện kỹ càng. Chúng tôi không phải là mấy thằng nổi loạn dơ dáy bẩn thỉu mà dân của các người gọi là quân đội."
Hắn chặn một chiếc xe khác, một chiếc Peugeot 403. "Đi ra ngay lập tức!"
Người đàn ông nhỏ thó bước ra và đứng cạnh xe của ông. Tên sĩ quan thò tay ra gỡ cái mắt kính trên mặt ông và ném vào bụi. "A ha! Bây giờ hết thấy đường rồi chứ? Liệu có còn đủ nhìn để viết bài tuyên truyền cho Ojukwu không? Đó có phải là việc mà tất cả đám dân tôi đòi đều làm không?"
Người đàn ông nheo mắt dụi dụi.
"Nằm xuống", tên sĩ quan nói. Người đàn ông nằm xuống mặt đường nhựa. Tên sĩ quan rút ra một cây roi dài và bắt đầu quất lên lưng, lên mông của người đàn ông, ta-wai, ta-wai, ta-wai, ngươi đàn ông kêu lên cái gì đó mà Olanna không thể hiểu được.
"Nói, Cảm ơn, thưa ông!", tên sĩ quan nói.
Người đàn ông nói, "Cảm ơn, thưa ông!"
"Nói lại lần nữa!"
"Cảm ơn, thưa ông!"
Tên sĩ quan dừng lại, ra hiệu cho Odenigbo. "Oya, mọt sách, đi! Nhớ phải đổi biển số xe."
Họ vội vã, im lặng leo lên xe. Lòng bàn tay của Olanna nhức nhối. Lúc họ lái xe đi, tên sĩ quan vẫn còn đánh người đàn ông.