V - Chương 2

Số từ: 1643
Thể Loại: Tiểu Thuyết Hư Cấu
Người dịch: Nguyễn thị Bạch Tuyết
NXB Văn Học
Về Yigal Zmora như vậy là quá nhiều. Còn Bruce Clifton thì sao? Mùa hè năm 1956, bạn bè Do Thái của ông Marcus Melnikoff báo cho ông biết rằng qua những gì họ nghe được ở Washington thì chiến tranh giữa Israel và các quốc gia Ả rập nhất định sẽ nổ ra.
Nên đưa con gái tránh đi thì hơn,
họ khuyên.
Ông nhiều lần gửi thư khẩn tới Haifa bảo Doris phải đưa cả gia đình về Detroit cho đến khi tương lai được đảm bảo, nhưng bà không nghe:
Nếu chiến tranh nổ ra như cha nói, ngành khoa học sẽ cần đến anh Yochanan, và con không thể tưởng tượng được mình lại bỏ rơi anh ấy để sang Mỹ tìm nơi an toàn. Vì vậy cha bỏ ý nghĩ vớ vẩn ấy đi.

Ông Melnikoff đánh điện lại khăng khăng cho rằng ít ra cũng phải cho đứa bé bay về Detroit, Doris trả lời,
Con rất hiểu Yigal, nếu chúng ta bắt nó bỏ chạy khỏi Israel trong thời kỳ khủng hoảng thì có thể nó sẽ bị tổn thương tình cảm. Nhưng chuyện đó không quan trọng, vì con nghĩ ngay lúc này cả một bầy ngựa cũng không thể kéo nó đi được. Cha xem đấy, nhóm của nó đang chơi trò lính tráng và đã lập kế hoạch phải làm gì nếu xung đột xảy ra bất ngờ.

Khi nhận được lá thư này, ông Melnikoff đưa tôi xem và khịt mũi,
Chúa ôi, thằng bé mới năm tuổi. Hai vợ chồng chắc mất trí rồi.
Ông nhờ tôi lái xe đưa ra sân bay và, chẳng cần hành lý gì, bay ngay sang Israel. Hai giờ sau khi tới nơi, ông đã thuyết phục được vợ chồng Zmora để ông đưa Yigal sang Mỹ cho đến khi cơn khủng hoảng qua đi. Sáu giờ sau đó, ông và Bruce đã trên đường trở về xuyên qua Đại Tây Dương, và khi họ tới nơi thì tôi đã chờ sẵn ở sân bay.
Bruce bước xuống thang trước, một cậu bé năm tuổi thon nhỏ, vẻ có giáo dục, đội chiếc kova tembel để thông báo về quốc tịch của mình. Nhận ra tôi, cậu nghiêm trang bước tới trước và cúi chào,
Cháu và ông ngoại đã có một chuyến bay tuyệt vời,
cậu nói bằng tiếng Anh nuốt âm.
Dù cậu còn nhỏ tuổi và nhỏ người, ông bà Melnikoff vẫn đăng ký cho cậu vào học lớp một trường Grosse Pointe, và cậu dễ dàng thích nghi với lối sống Mỹ. Cuối tháng Mười, khi chiến tranh bùng nổ đúng như lời ông ngoại Melnikoff dự đoán, mọi người trong nhà tìm cách giấu Bruce tin này nhưng vô ích. Qua truyền hình và qua trao đổi với bạn học, cậu theo dõi diễn biến cuộc chiến với mối quan tâm gần như của người lớn, âm thầm hài lòng khi đất nước mình thắng trận. Sau khi tổng thống Eisenhower, người được ông bà cậu ủng hộ một khoản tiền đáng kể, tái đắc cử, cậu hỏi,
Bây giờ cháu có thể về nhà không?
Mọi người quyết định tốt hơn hết cứ để cậu kết thúc năm học đó ở Grosse Pointe VI, theo lời ông Melnikoff nói với tôi,
Ở Israel có thể không có trường nào tốt bằng trường này.

Thật ra, trong những năm tiếp theo, chính vấn đề trường lớp đã gây nên bất đồng nghiêm trọng nhất giữa hai phe của gia đình Melnikoff. Ông ngoại Melnikoff cho rằng vì ông có tiền và có quyền cho cháu nhập học nên Bruce phải được hưởng nền giáo dục Mỹ, nhưng bà Doris lại khăng khăng con trai bà sẽ đến trường cùng bạn bè đồng trang lứa ở Haifa. Khi cuộc tranh luận được đưa ra để cậu bé quyết định, cậu đã tháo gỡ vấn đề theo một cách đáng ngạc nhiên: cậu nói với ông,
Cháu thích nước Mỹ, nhưng so với Haifa thì trường của ông kém xa đến nỗi việc học hành của cháu sẽ nguy mất.
Khi bay đi Haifa nghiên cứu tình hình, ông Melnikoff nhận thấy Bruce nói đúng; cậu đã khá may mắn được nhận vào Reali School, một trong những trường tốt nhất thế giới, nơi các cậu bé Israel mười tuổi được hưởng một nền giáo dục gần như tương đương với những gì các thanh niên mười tám tuổi nhận được ở Mỹ.
Tất nhiên,
tôi lưu ý Melnikoff khi ông bàn luận về sự so sánh đó với tôi,
Ở Mỹ hầu như mọi trẻ em đều được học trung học. Còn ở Israel thì chỉ có khoảng một trên hai mươi lăm em thôi. Reali phải là trường tốt nhất. Nó có phải bận tâm đến bọn đầu đất đâu.

Nhưng năm 1965, Bruce mười bốn tuổi, ông ngoại Melnikoff không nghe thêm bất cứ lý lẽ nào nữa; ông khăng khăng bắt Bruce phải học ở Mỹ và tranh thủ sự ủng hộ của tôi để thuyết phục cha mẹ cậu. Trong chuyến đi tiếp theo tới Haifa, tôi nói với họ,
Ông Marcus có lý đấy. Luật pháp nước Mỹ yêu cầu khi một đứa trẻ sinh ra với hai quốc tịch như Yigal...


Đứa bé có thể chọn bất cứ quốc tịch nào nó muốn... năm hai mươi mốt tuổi,
bà Doris ngắt lời.
Tôi đã tìm hiểu rồi.


Hình như bà vẫn chưa tìm hiểu đầy đủ thì phải,
tôi nói tiếp,
vì điều bà nói chỉ đúng một phần. Đứa trẻ đó được phép lựa chọn năm hai mươi mốt tuổi, nhưng nó chỉ đủ tư cách làm như vậy nếu có năm năm học tập trong phạm vi nước Mỹ.


Điều này có đúng không?


Tôi không biết chính xác số năm quy định - đấy là do cha bà nói với tôi.


Cha tôi hay nảy ra những ý tưởng kỳ quặc lắm. Tốt hơn hết chúng ta nên kiểm tra lại xem sao,
bà nói.
Chúng tôi lái xe tới Tel Aviv, gặp một viên chức đại sứ quán Mỹ có bộ luật chính xác đặt trên bàn làm việc:
Bất cứ trẻ em nào được sinh ra ở nước ngoài...

Doris mừng rỡ ngắt lời,
Điều này không áp dụng với chúng tôi. Yigal sinh ra ở Detroit và như thế cháu đã là công dân rồi.

Viên chức đại sứ quán xác nhận điều đó:
Bất cứ đứa trẻ nào được sinh ra một cách tự nhiên ở nước Mỹ thì chắc chắn đều là công dân Mỹ, bất kể quốc tịch của cha mẹ như thế nào.

Nghe thấy thế, bà Doris chẳng còn bận tâm tranh luận thêm gì nữa và chúng tôi trở về Haifa. Nhưng khi bà báo về Detroit cho cha mình biết về phát hiện này, ông bèn viết cho bà một lá thư thận trọng, đồng thời gửi một bản sao đến Geneva cho tôi.
Doris thân yêu,
Con và anh thanh niên thông minh ở đại sứ quán hiểu luật theo một kiểu, còn cha lại hiểu theo kiểu khác. Vì con đã tốt nghiệp đại học nên có lẽ con đúng. Nhưng cha học trong ngôi trường khắc nghiệt hơn con nhiều, đó là các cơ quan mật vụ Nga, và họ đã dạy cha nhiều điều. Vì vậy cha đã đến Sở Nhập cư Mỹ xem kỹ luật, trong đó nói rằng những đứa trẻ giống như Bruce phải học năm năm ở Mỹ nếu muốn yêu cầu được thành công dân chính thức năm hai mươi mốt tuổi. Có thể bây giờ điều này chưa phát huy hiệu lực với Bruce. Có lẽ cha đang thận trọng quá đáng. Có lẽ nếu cha hỏi ý kiến các luật sư hàng đầu của hãng Pontiac, họ sẽ đồng ý với con và nói rằng cha đang cẩn thận không cần thiết.
Nhưng cha không hỏi các luật sư cao giá. Cha hỏi ý kiến tất cả những người Do Thái trốn khỏi Odessa sau các cuộc tàn sát người Do Thái, tất cả những người bị truất quyền sở hữu đang chết dần chết mòn trong trại tù chính trị sau cuộc đại chiến vừa qua và tất cả những người Do Thái vẫn đang tìm cách rời khỏi nước Nga. Họ mới là những chuyên gia đích thực về luật quốc tịch và họ thét lên với cha,
Melnikoff, nếu trên thế giới của Chúa này có cách nào giữ gìn hộ chiếu cho cháu ông thì hãy làm đi.
Cha vẫn còn nhớ niềm vui sướng tột cùng đã tràn ngập ngôi nhà ở Odessa của chúng ta khi rốt cuộc chúng ta cũng nhận được mẩu giấy màu xanh ấy, và cha còn nhớ nỗi kinh hoàng ám ảnh cả gia đình khi mọi người phát hiện ra tên ông nội Menachem của con không có trong danh sách. Cụ đã dũng cảm để chúng ta ra đi làm ăn thịnh vượng ở một mảnh đất cụ không bao giờ được thấy. Trong đợt tàn sát sau đó, cụ đã bị giết.
Cha muốn Bruce đến trường học bây giờ... ngay lập tức... có thể chuyến bay sau... để khi một thằng ngu ngốc chết tiệt nào đó viết thẻ xanh cho chúng ta, tên của cháu sẽ có trong danh sách.
Cha yêu các con
Marcus Melnikoff
Lời cầu khẩn quá tha thiết đến nỗi ông bà Zmora không cưỡng lại được; tiến sĩ Zmora thừa nhận,
Anh cho rằng Yigal nên biết về nước Mỹ rõ như về Galilee. Có thể tương lai của nó nằm ở đó.
Vậy là cậu bé được đưa lên chiếc máy bay El Al và quay lại Grosse Pointe.