Chương ba

Số từ: 16639
Người dịch: Nguyễn thị Hải Hà
NXB Lao Động
Nguồn: vietmessenger
Richard nói rất ít ở những buổi tiệc Susan dẫn chàng đến. Khi Susan giới thiệu chàng, cô ấy luôn nói thêm rằng chàng là nhà văn, và chàng hy vọng những người xung quanh nghĩ rằng vẻ xa cách của chàng là cá tính của các nhà văn, mặc dù chàng sợ là họ nhìn thấu tâm can chàng và biết tỏng rằng chàng không thích hợp với đám đông. Nhưng họ vui vẻ với chàng; họ cũng sẽ vui vẻ với bất kỳ ai đi cùng Susan miễn là cô tiếp tục lôi cuốn họ với những lời bông đùa rất thông minh; giọng cười của cô, đôi mắt xanh lá cây của cô sáng lấp lánh trên gương mặt hồng hào vì rượu vang.
Richard không quan tâm đến chuyện phải đứng "làm cảnh" và chờ cho tới khi cô ta muốn về, cũng không để ý đến việc chẳng người bạn nào của cô có lấy một mảy may cố gắng kéo chàng nhập cuộc, cũng chẳng phiền lòng khi có một phụ nữ mặt tái đi vì rượu và gọi chàng là cậu bé đẹp trai của Susan. Nhưng chàng lại rất khó chịu khi phải dự những buổi tiệc của những nhóm chỉ toàn người lưu vong. Susan cứ thúc giục chàng "gia nhập đám đàn ông" còn cô đến nhóm phụ nữ để trao đổi về cuộc sống ở Nigeria. Chàng cảm thấy sượng sùng khó chịu với đám đàn ông. Phần lớn họ là người Anh, những quan chức trong chính quyền bảo hộ cũ hay là những thương gia cao cấp từ các công ty lớn như John Holt, Kingsway, GB Ollivant, Shell-BP, và Công ty Thống nhất Phi châu. Da họ đỏ ngời vì rượu và nắng. Họ chế nhạo chính trị của người Nigeria còn thô sơ man dại quá, và có lẽ những anh chàng này cũng chẳng mấy sẵn sàng để cai trị ai cả. Họ thảo luận từ chuyện chơi bóng bằng gậy 1 , đến chuyện đồn điền họ làm chủ hay dự định mua, thời tiết tuyệt đẹp ở Jos, những cơ hội doanh thương ở Kaduna. Khi Richard tiết lộ niềm say mê của chàng đối với mỹ thuật Igbo-Ukwu, họ nói nó chưa có thị trường, vì thế chàng chẳng muốn giải thích cho họ biết là chàng không hề bận tâm đến chuyện kiếm tiền, chàng chỉ bị sự độc đáo của nghệ thuật này cuốn hút mà thôi. Khi chàng nói là chàng mới đến Lagos và muốn viết một quyển sách về Nigeria, họ tặng cho chàng một nụ cười rất nhẹ và khuyên: Dân ở đây toàn là ăn mày chuyên nghiệp, hãy chuẩn bị để chịu đựng mùi mồ hôi của họ cũng như cách họ đứng và nhìn chàng chòng chọc trên đường, đừng bao giờ tin chuyện họ gặp vận xui rất lớn, và đừng bao giờ tỏ ra yếu mềm với những người giúp việc. Có đủ thứ chuyện khôi hài để minh họa cá tính của người Phi châu. Richard vẫn nhớ như in một câu chuyện giễu tính sĩ hão của người Phi châu: Một người Phi châu đang dắt chó đi trên đường thì một người Anh hỏi, "Mày làm cái gì với con khỉ đen ấy?" và người Phi châu trả lời, "Đó là con chó, không phải con khỉ" - vì tưởng lầm là người Anh đó đang nói chuyện với anh ta!
Richard cười khi nghe chuyện tiếu lâm. Chàng cũng cố gắng không để mình xao lãng lúc trò chuyện hay để lộ vẻ lúng túng khó chịu. Chàng thích nói chuyện với phụ nữ hơn, mặc dù chàng đủ kinh nghiệm để biết mình không nên nói chuyện quá lâu với một người đàn bà đặc biệt nào, nếu không muốn Susan ném ly vào tường khi hai người về đến nhà. Chàng đã rất ngạc nhiên và hoàn toàn không hiểu thái độ của Susan khi chuyện ấy xảy ra lần đầu. Chàng chỉ nói chuyện một lúc với Clovis Bancroft về cuộc sống của anh cô ấy lúc ông ta làm quận trưởng ở Enugu, nhưng sau đó Susan im thin thít không nói một câu nào khi ngồi trên xe do tài xế riêng của cô lái về nhà. Chàng tưởng cô ngủ gật nên mới không chê một người nào đó mặc cái áo xấu thấy mà ghê hay là món khai vị dở không tưởng tượng được. Nhưng khi hai người về đến nhà, cô ta lấy một cái ly trong tủ ra và ném thẳng vào tường. "Cái con mẹ quắt queo đó, Richard. Thấy phát tởm. Đã vậy hai người còn nhơn nhơn ngay trước mặt tôi nữa chứ! Kinh khủng thật!" Cô ta ngồi trên ghế sofa và úp mặt vào lòng bàn tay cho đến khi chàng năn nỉ nói rằng chàng xin lỗi, mặc dù chàng không biết chắc mình xin lỗi về việc gì.
Vài tuần sau, thêm một cái ly nữa bị đập vỡ. Trước đó, chàng nói chuyện với Julia March, chỉ loanh quanh về bài biên khảo của cô ấy trên tờ Asantehene ở Ghana, rồi đứng đó lắng nghe, ngẫm nghĩ, cho đến khi Susan tới nắm tay chàng lôi đi. Sau đó, khi ly đã tan tành, Susan nói cô ta biết chàng không có ý định ve vãn ai cả nhưng chàng phải hiểu là người ở đây ngạo mạn kinh khủng và người ta nói xấu lẫn nhau rất độc địa, độc địa ghê gớm. Chàng lại phải xin lỗi và tự hỏi không biết người giúp việc sẽ nghĩ gì khi phải thu nhặt những mảnh vỡ này.
Nhưng có một bữa ăn tối chàng nói về nghệ thuật Nok với một giáo sư đại học, một phụ nữ Yoruba rụt rè và cô ấy cũng có vẻ lạc lõng giống như chàng. Chàng đoán là Susan sẽ nổi cơn thịnh nộ và chàng chuẩn bị xin lỗi khi Susan ra đến phòng khách, để cứu mạng sống của một cái ly. Nhưng Susan vui vẻ nói huyên thuyên khi hai người được tài xế chở về; cô ta hỏi câu chuyện của chàng với người đàn bà đó có gì thú vị không và hy vọng chàng tiếp thu được những điều hữu ích cho quyển sách của chàng. Chàng nhìn cô ta chằm chặp qua ánh sáng lờ mờ trong xe. Cô ta đã chẳng nói thế nếu như chàng nói chuyện với một người đàn bà Anh, cho dù họ có giúp xây dựng nền hiến pháp Phi châu. Chàng nhận ra cô ta thấy đàn bà da đen không đáng sợ, vì họ không đáng là đối thủ của cô ta.
Bác Elizabeth đã từng nói Susan là một cô gái sôi nổi và duyên dáng, không nên để tâm là cô ấy lớn tuổi hơn chàng một chút; và vì cô ấy ở Nigeria khá lâu nên để cô ấy dẫn chàng đi chỗ này chỗ kia ở Phi châu. Chàng không cần người hướng dẫn. Chàng tự lo liệu được và những lần du hành trước vẫn rất chu toàn. Nhưng bác Elizabeth cứ nhất quyết phải thế. Châu Phi không phải như Argentina hay Ấn Độ. Bác nói châu Phi bằng cái giọng cố kìm nén nỗi sợ hãi, hay có lẽ vì bác không muốn Richard đi đâu cả. Bác chỉ muốn chàng ở lại London và tiếp tục viết cho tờ News Chronicle. Chàng vẫn một mực tin là chẳng có ai đọc cái mục nhỏ bé mà chàng phụ trách cả, mặc dù bác Elizabeth nói là tất cả các bạn của bác đều đọc. Nhưng lúc ấy cũng có thể nói: việc của chàng, xét cho cùng cũng chỉ là làm giả ăn thật. Rất có thể chàng sẽ không được làm công việc này nếu người chủ báo không phải là bạn của bác.
Richard đã không giải thích nguyện vọng được đến thăm Nigeria của chàng cho bác Elizabeth biết. Nhưng chàng nhận lời đề nghị của Susan để cô đưa chàng tham quan các nơi. Điều đầu tiên chàng chú ý khi đến Lagos là vẻ mặt rạng rỡ của Susan, cái vẻ sang trọng kiểu cách của cô ta, cái cách cô quá chú ý đến chàng, chạm vào cánh tay chàng mỗi khi cô cười to. Cô nói với một giọng kẻ cả, ra vẻ rất hiểu biết về xứ sở Nigeria và người Nigeria. Khi họ lái xe ngang khu chợ ồn ào với tiếng nhạc inh ỏi phát ra từ các cửa tiệm, những quán hàng không mấy an toàn của những người chuyên mua bán trên hè phố, mấy đường máng xôi, khe rãnh đầy nước đóng rêu, cô ta nói, "Họ có nhiều năng lực kỳ lạ, thật đó, nhưng họ không mấy hiểu biết về vệ sinh, tôi nghĩ thế". Cô ta kể với chàng rằng, người Hausa ở miền Bắc rất sang trọng, người Igbo tính tình khó chịu và mê tiền, người Yoruba rất vui vẻ, dễ tính dẫu rằng họ là những người nịnh hót thượng hạng. Vào các tối thứ Bảy, cô ta chỉ đám đông ăn mặc lòe loẹt khiêu vũ trên đường phố và nói, "Anh thấy đấy. Mấy người Yoruba mắc nợ to chỉ vì họ tổ chức tiệc tùng như thế đấy".
Cô ấy giúp chàng tìm thuê một căn phòng nhỏ, mua một chiếc xe nhỏ, lấy bằng lái xe, thăm viện bảo tàng ở Lagos và Ibadan. "Anh phải gặp các bạn của em", cô nói. Đầu tiên cô giới thiệu chàng là nhà văn, chàng muốn đính chính lại là phóng viên, không phải nhà văn. Nhưng chàng đã từng là nhà văn. Hay ít nhất chàng cũng tin rằng mình mang số mệnh của một nhà văn, một nghệ sĩ, một người sáng tạo. Nghề phóng viên chỉ là tạm thời, chàng chỉ làm cho đến khi chàng viết được tác phẩm tuyệt vời.
Vì thế, chàng để Susan giới thiệu chàng là nhà văn. Có vẻ điều này làm các bạn cô chấp nhận chàng dễ dàng hơn. Nó làm Giáo sư Nicholas Green đề nghị chàng xin học bổng dành cho các nhà khảo cứu người nước ngoài ở Nsukka. Ở đây chàng có thể viết trong trường đại học. Richard làm thế không những bởi vì cái khía cạnh viết trong trường đại học mà còn vì chàng sẽ ở miền Đông nam, "cái nôi" của nghệ thuật Igbo-Ukwu, vùng đất sản sinh ra những chiếc bình đồng 2 tuyệt đẹp. Nói cho cùng, đó là lý do tại sao chàng đến Nigeria.
Chàng ở Nigeria được vài tháng thì Susan mời chàng về sống chung với cô ấy, bởi vì căn nhà của cô ở Ikoyi rất rộng, vườn hoa đẹp vô cùng; cô ấy nghĩ rằng ở đó chàng sẽ làm việc dễ dàng hơn là trong căn phòng thuê của chàng, nền nhà lồi lõm, và ông chủ nhà trọ luôn than phiền chàng để đèn sáng quá lâu. Richard không muốn nhận lời. Chàng không muốn ở Lagos lâu hơn. Chàng muốn đi du lịch vòng quanh quốc gia này trong khi chờ Nsukka trả lời chàng. Nhưng Susan đã thuê người trang trí lại phòng đọc sách rất lớn và thoáng khí của cô, vì thế chàng về ở với cô. Ngày này qua ngày khác, chàng ngồi trên ghế da của cô, vùi đầu vào sách và những bài nghiên cứu, nhìn mấy người làm vườn đang tưới cỏ qua cửa sổ và nện vào cái máy chữ, mặc dù chàng hiểu là mình đang đánh máy chứ không viết tay. Susan rất cẩn thận để chàng có được sự yên lặng cần thiết, ngoại trừ những lúc cô thò đầu vào phòng và hỏi thầm thì, "Anh có muốn uống ít trà không?", hay là "Uống nước nhé?", hay là "Ăn trưa sớm một chút được không?". Chàng cũng trả lời thầm thì như thể văn chương của chàng bỗng trở thành một thứ gì đó quý giá ghê lắm và nó làm căn phòng trở nên không thể bị xúc phạm. Chàng không thể nói cho Susan biết là chàng chưa viết được gì có giá trị cả, và những ý tưởng trong đầu chàng chưa cô đọng thành nhân vật, khung cảnh hay chủ đề. Chàng tưởng tượng cô ấy sẽ buồn; văn của chàng đã biến thành trò giải trí hạng nhất và ngày nào cô cũng mang sách báo ở thư viện của Hội đồng Anh về nhà. Cô tin rằng quyển sách của Richard đã thành hình và vì thế chỉ cần tiếp tục cho xong. Chàng, ngược lại, chưa biết đề tài của mình là gì nhưng chàng rất cảm ơn lòng tin của cô. Dường như lòng tin của cô làm quyển sách trở nên có thật và chàng bày tỏ lòng biết ơn bằng cách tham dự những buổi tiệc mà chàng không thích. Sau vài buổi, chàng quyết định đi dự tiệc thôi chưa đủ, chàng sẽ cố gắng làm ra vẻ khôi hài. Nếu chàng có thể nói một câu gì dí dỏm khi chàng được giới thiệu, có lẽ điều này sẽ đền bù cho bản tính im lặng của chàng và quan trọng hơn cả là nó sẽ làm Susan vui lòng. Chàng bắt đầu tập một số câu nói tự chế giễu mình trước tấm gương trong phòng tắm. "Đây là Richard Churchill", Susan giới thiệu và chàng bắt tay rồi tiếp lời, "Tôi không có dây mơ gì với ngài Winston cả đâu đấy, xin đừng nhầm. Hoặc là tôi e rằng tôi phải khôn khéo hơn chút ít".
Bạn của Susan cười khi nghe thế mặc dù chàng tự hỏi không biết họ cười vì họ thương hại cái sự khôi hài vụng về của chàng hay là câu nói của chàng thật sự tức cười. Nhưng chưa có người nào nói "tức cười nhỉ" bằng cái giọng chế nhạo, giống như là Kainene đã nói lần đầu tiên trong phòng tiệc cocktail ở khách sạn Federal Palace. Nàng đang hút thuốc. Nàng có thể thổi ra những vòng khói thật tròn. Nàng đứng cùng nhóm với chàng và Susan, chàng liếc nhìn nàng, thầm nghĩ nàng hẳn phải là bồ nhí của một chính trị gia nào đó. Chàng thường làm thế với những người chàng gặp, cố đoán lý do họ có mặt ở đó, và thử đoán người nào đưa người nào đến dự buổi tiệc. Có thể bởi vì chàng sẽ không hề được mời đến bất cứ buổi tiệc nào nếu không có Susan. Chàng đã không nghĩ Kainene là con của một đại gia Nigeria bởi vì nàng chẳng có lấy một chút xíu nào cái vẻ đoan trang được dạy dỗ từ bé. Nàng có vẻ giống bồ nhí hơn, môi son đỏ choét, áo bó sát người, miệng lúc nào cũng phì phèo điếu thuốc.
Nhưng nàng không có nụ cười như đúc một khuôn hay cái vẻ xinh xắn hao hao nhau của mấy cô bồ nhí đó; cái vẻ hao hao từng khiến chàng nhiều lần thầm nghi mấy ông chính trị gia Nigeria đổi tình nhân với nhau. Thật ra, nàng không đẹp chút nào cả. Chàng chẳng để ý đến nàng cho tới khi một người bạn của Susan giới thiệu. "Đây là Kainene Ozobia, con gái của Ông Trùm Ozobia. Kainene vừa lấy bằng Thạc sĩ ở London. Kainene, đây là Susan Grenville-Pitts, ở Hội đồng Anh, và đây là Richard Churchill".
"Xin chào cô", Susan nói với Kainene xong rồi quay sang nói chuyện với người khách khác.
"Xin chào", Richard nói. Kainene làm thinh rất lâu; với điếu thuốc trên môi, nàng nhìn chàng một cách dò xét, cân nhắc. Chàng luồn mấy ngón tay qua tóc mình rồi lẩm bẩm, "Tôi không có dây mơ gì với ngài Winston cả đâu đấy, xin đừng nhầm. Hoặc là tôi e rằng tôi phải khôn khéo hơn chút ít".
Nàng thở khói ra trước khi nói, "Tức cười nhỉ". Nàng rất gầy, rất cao, xấp xỉ chàng; nàng nhìn thẳng vào mắt chàng, ánh mắt lạnh lẽo như ánh thép. Da nàng óng ánh nâu màu sôcôla đắt tiền của Bỉ. Chàng đứng choãi chân ra một cách vững vàng, bởi chàng sợ nếu không làm như vậy, chàng sẽ cụng đầu vào nàng.
Susan quay lại lắc nhẹ tay chàng nhưng chàng chưa muốn rời nàng và khi chàng mở miệng, chàng không biết chắc là mình sẽ nói gì. "Hóa ra anh và Kainene có cùng một người bạn ở London. Anh đã từng kể với em về Wilfred ở tờ Spectator chưa nhỉ?"
"Ồ!", Susan nói rồi mỉm cười, "Thế thì hay quá! Em để hai người ôn lại chuyện xưa. Lát nữa em trở lại".
Cô hôn một cặp vợ chồng già trước khi đi đến một nhóm khác ở góc phòng phía bên kia.
"Anh vừa nói dối vợ", Kainene nói.
"Cô ấy không phải là vợ tôi". Chàng ngạc nhiên thấy mình hơi hồi hộp khi đứng riêng với nàng. Nàng nâng ly lên môi và nhấp rượu. Nàng hít hơi vào rồi thở khói ra. Tàn thuốc xám bạc rơi xoáy xuống nền nhà. Tất cả mọi vật như chuyển động rất chậm. Phòng khiêu vũ của khách sạn như nở to hơn rồi xẹp xuống khi không khí được hút vào và thổi ra trong cùng một không gian, trong khoảnh khắc chỉ có chàng và Kainene chiếm ngự.
"Xin lỗi, anh có thể nhích xa hơn một chút không?", nàng hỏi.
Chàng giật mình, "Sao ạ?".
"Có người thợ chụp ảnh đằng sau anh đang rất muốn chụp tôi, đặc biệt là chuỗi hạt mà tôi đang đeo".
Chàng bước tránh sang một bên và nàng nhìn chằm chặp vào ống kính máy ảnh. Nàng không đứng làm dáng mà có vẻ rất tự nhiên; có lẽ nàng đã quá quen với việc bị chụp hình ở các buổi tiệc.
"Ngày mai chuỗi hạt này sẽ được nhắc đến trong tờ Lagos Life. Tôi nghĩ đó là cách tôi cống hiến cho quốc gia của chúng tôi, mới vừa được độc lập. Tôi đang cho người dân nước tôi một cái gì đó để theo đuổi, một cái cớ để làm việc tận lực", nàng nói và trở lại đứng cạnh chàng.
"Chuỗi hạt rất đẹp, rất dễ thương", chàng nói, mặc dù nó có vẻ hơi phô trương, kệch cỡm. Chàng muốn thò tay ra chạm vào nó, nâng nó lên khỏi cổ nàng rồi để nó xuống như cũ, dựa vào hõm cổ nàng. Xương cổ nàng nhô ra, nhọn hoắt.
"Dĩ nhiên là nó chẳng đẹp cũng chẳng dễ thương chút nào. Bố tôi không có con mắt thẩm mỹ trong việc chọn nữ trang", nàng nói. "Nhưng đó là tiền của ông. Ô! Mẹ và em tôi đang tìm tôi kia kìa, tôi phải về".
"Em cô cũng đang có mặt ở đây?" Richard vội vàng hỏi trước khi nàng có thể quay đi.
"Vâng. Chúng tôi là chị em song sinh", nàng nói và ngưng lại một chút, làm như đã tiết lộ một điều rất quan trọng. "Kainene và Olanna. Tên cô ấy nghe rất lãng mạn, Báu Vật 3 của Thượng Đế, còn tên tôi thực tế hơn, nó có nghĩa là Để Xem Tới Đây Thượng Đế Sẽ Mang Cái Gì Đến".
Richard nhìn miệng nàng cười, khóe môi cong lên đầy hoài nghi và mỉa mai, chàng nghĩ nó như ẩn giấu, có lẽ, một điều gì không thỏa mãn. Chàng không biết phải nói gì. Chàng có cảm tưởng thời gian đang trôi tuột khỏi tay mình.
"Ai già hơn?", chàng hỏi.
"Ai già hơn? Câu hỏi gì kỳ cục thế. Tôi đã bảo là tôi sinh ra trước".
Richard lắc lắc ly rượu vang trong tay và tự hỏi nếu chàng nắm nó chặt hơn một chút, liệu chàng có bóp nát nó hay không?
"Kia rồi, cô em gái của tôi", Kainene nói. "Tôi có nên giới thiệu anh với cô ấy không? Ai cũng muốn gặp cô ấy".
Richard không quay lại để nhìn. "Tôi chỉ muốn được nói chuyện với cô", chàng nói. "Nếu cô không phiền, thế thôi". Chàng lại vuốt tóc. Nàng đang ngắm chàng; chàng cảm thấy mình bé nhỏ lại như một thằng trai mới lớn khi cái nhìn của nàng dán chặt vào chàng.
"Anh hay cả thẹn", nàng nói.
"Người ta còn gán cho tôi những lời tệ hại hơn".
Nàng mỉm cười, dường như câu nói của chàng khá khôi hài, làm chàng cảm thấy ít nhất là mình cũng thành công trong việc làm cho nàng cười.
"Anh đã bao giờ đi chợ ở Balogun chưa?", nàng hỏi. "Người ta bày những tảng thịt trên bàn. Anh có nhiệm vụ rờ nắn những tảng thịt đó, nâng lên đặt xuống, rồi chọn miếng nào anh thích. Em tôi và tôi là thịt. Chúng tôi có mặt ở đây để cho những người xứng đáng làm vị hôn phu của chúng tôi săm soi con mồi".
"Ồ", chàng thốt lên. Chi tiết này quá riêng tư và tế nhị để nàng có thể thổ lộ với chàng, nhưng nàng cứ nói bằng cái vẻ mỉa mai dửng dưng bẩm sinh của mình. Chàng cũng muốn kể nàng nghe một vài điều về mình; muốn trao đổi từng hạt giống yêu thương với nàng.
"Cô vợ mà anh chối không phải là vợ của anh đang trở lại đấy", Kainene nói khẽ.
Susan trở lại và dúi vào tay chàng một ly rượu. "Đây, anh yêu", cô nói, rồi quay sang Kainene. "Rất hân hạnh được gặp cô".
"Rất hân hạnh được gặp cô", Kainene nói và khẽ nâng ly về hướng Susan.
Susan lái chàng sang hướng khác. "Cô ta là con gái của Ông Trùm Ozobia, phải không? Cô ta làm sao thế nhỉ? Thật kỳ lạ; mẹ cô ta đẹp lắm, đẹp kinh khủng. Ông Trùm là chủ sở hữu phân nửa bất động sản của Lagos đấy, nhưng ông luôn có cái vẻ của một kẻ mới phất. Ông ta không có học thức cao, anh biết không, cả vợ ông ta cũng thế. Em nghĩ điều đó khiến cho ông ta có vẻ kệch cỡm hơn".
Những mẩu lý lịch ngắn Susan kể thường làm Richard thấy thú vị và buồn cười, nhưng lúc này những lời thì thào của cô ta lại làm chàng khó chịu. Chàng không muốn uống sâm banh; và móng tay cô ta bấu chặt vào da chàng. Cô ta dẫn chàng đến một nhóm người lưu vong và dừng lại trò chuyện với họ, cười vang, say ngà ngà. Chàng nhìn quanh phòng để tìm Kainene. Thoạt tiên, chàng không tìm thấy bóng áo đỏ nhưng rồi chàng thấy nàng đang đứng cạnh bố; Ông Trùm Ozobia có vẻ rất cởi mở và khá ồn ào trong cái cách ông khoa bàn tay mập mạp, bộ quần áo đắt tiền agbada được thêu tinh tế và hết nếp gấp này đến ly kia của đùm vải xanh làm chiều ngang của ông có vẻ nở rộng hơn. Bà vợ ông nhỏ bằng phân nửa người chồng, khoác một tấm choàng và đội mũ, cũng màu xanh. Richard sững sờ nhận thấy đôi mắt hạnh nhân thật cân đối; trên gương mặt có nước da sậm của bà, nó đẹp đến độ làm người ta kinh hãi. Có lẽ chàng chẳng bao giờ có thể đoán được bà là mẹ Kainene, cũng như Kainene và Olanna là chị em song sinh. Olanna thừa hưởng nét đẹp của mẹ, mặc dù vẻ đẹp của nàng gần gũi, thân thiện hơn, với gương mặt dịu dàng, nụ cười duyên dáng và thân hình đầy những đường cong nét lượn rất gợi cảm trong chiếc áo đen. Cái thân hình mà Susan cho là rất Phi châu. Trông Kainene càng gầy hơn khi đứng cạnh Olanna; nàng có thân hình gần như là của một chàng trai. Cái váy dài đến mắt cá chân bó chặt lấy người làm tăng thêm vẻ gầy gò như con trai ở chỗ mông. Richard nhìn nàng đăm đăm như cố ý dùng thần giao cách cảm khiến Kainene phải tìm chàng. Nàng có vẻ lạnh lùng cao ngạo, nhìn mọi người trong nhóm của mình bằng một cái nhìn lạnh nhạt, giễu cợt. Cuối cùng nàng ngẩng lên và mắt nàng gặp ánh mắt chàng; nàng nghiêng đầu, nhướn mày, làm như nàng biết rất rõ chàng đã ngắm nghía nàng từ lâu. Chàng nhìn sang hướng khác. Rồi ngay lập tức, chàng nhìn lại hướng nàng, định bụng lần này sẽ mỉm cười, làm một cử chỉ thân thiện nào đó, nhưng nàng đã quay lưng về phía chàng. Chàng ngắm nàng cho đến khi nàng ra về với bố mẹ và Olanna.
Richard tìm đọc tờ Lagos Life số ra ngày hôm sau, và khi chàng nhìn thấy tấm ảnh của nàng, chàng cố gắng tìm kiếm một sắc thái cảm xúc trên mặt nàng, nhưng tìm cái gì thì chính chàng cũng không biết. Chàng viết vài trang trong một cơn phấn khích bột phát, hiệu quả không ngờ, những chân dung tưởng tượng của một người đàn bà cao có màu da của gỗ trắc với một bộ ngực gần như lép kẹp. Chàng đến Thư viện Hội đồng Anh và tìm tư liệu về ông bố của nàng trong đống báo chí về kinh doanh - thương mại. Chàng chép hết cả bốn số điện thoại in cạnh tên OZOBIA trong quyển niên giám điện thoại. Chàng nhấc điện thoại lên rất nhiều lần nhưng lại đặt xuống khi nghe giọng của người trực tổng đài. Chàng tập nói trước gương, từng cử chỉ động tác, cho dù chàng biết rất rõ là nàng chẳng thể nhìn thấy chàng nếu hai người nói chuyện bằng điện thoại với nhau. Chàng định gửi cho nàng một tấm thiệp hay một giỏ hoa quả. Cuối cùng, chàng gọi. Nàng không có vẻ gì ngạc nhiên khi nghe giọng chàng. Hay là bởi vì giọng nàng bình tĩnh quá, trong khi chàng đang đánh trống ngực.
"Mình có thể gặp nhau không?"
"Được chứ. Gặp ở khách sạn Zobis vào giữa trưa nhé? Khách sạn đó của bố tôi, và tôi có thể dành một phòng riêng cho chúng ta".
"Vâng, vâng, thế thì hay quá".
Chàng gác điện thoại, run rẩy. Chàng không biết chắc là mình có nên phấn khởi hay là hai chữ phòng riêng có vẻ mời gọi quá độ không. Khi họ gặp nhau ở đại sảnh của khách sạn, nàng đi gần sát người chàng đến nỗi chàng có thể hôn lên má nàng, dẫn đường lên cầu thang, đến sân thượng, nơi họ ngồi nhìn xuống mấy ngọn dừa bên cạnh hồ bơi. Hôm ấy là một ngày nắng đẹp rực rỡ. Đôi khi, một ngọn gió nhẹ lung lay ngọn dừa, chàng hy vọng nó đừng làm rối tóc mình, và cây dù to có thể che nắng để má chàng không bị những đốm đỏ như những quả cà chua chín mỗi khi chàng ra nắng.
"Anh có thể nhìn thấy Heathgrove, từ đây", nàng chỉ tay nói. "Đó là cái trường cấp hai có mức học phí cao cắt cổ và có bí mật của người Anh mà cả hai chị em tôi đều học ở đó. Bố tôi cho rằng chúng tôi quá trẻ để được gửi đi học ở nước ngoài, nhưng ông nhất định dạy dỗ chúng tôi theo kiểu người châu Âu, càng Tây càng tốt".
"Có phải ngôi nhà cao tầng có cái tháp cao?"
"Đúng đấy. Toàn trường chỉ vẻn vẹn có hai tòa nhà, thật vậy. Chỉ có một số rất ít người của chúng tôi ở đó. Nó riêng biệt đến nỗi rất ít người Nigeria biết sự hiện diện của nó". Nàng nhìn đăm đăm vào ly rượu một lúc khá lâu. "Anh có anh chị em gì không?"
"Không. Tôi là con một. Cha mẹ tôi mất khi tôi mới vừa lên chín".
"Chín tuổi. Anh còn quá bé".
Chàng cảm thấy hài lòng vì nàng đã không làm ra vẻ quá thương hại và giả tạo như nhiều người biểu lộ; họ cứ làm như họ biết cha mẹ chàng, dù rằng họ chẳng biết tí nào.
"Hai người thường đi xa. Chỉ có Molly, người vú nuôi, thật sự chăm sóc tôi. Sau khi họ mất, người ta quyết định đưa tôi về ở với bác tôi tại London". Richard hơi ngập ngừng, mừng vì chàng cảm thấy có cái gì đó thân thiết một cách kỳ lạ khi nói về mình, một điều mà rất hiếm khi chàng làm. "Hai người anh em họ cũng sàn sàn tuổi tôi nhưng họ rất chững chạc, khôn ngoan; bác Elizabeth khá sang trọng, cô biết đó, còn tôi chỉ là một đứa trẻ có quan hệ họ hàng ở một làng rất nhỏ tên là Shropshire. Tôi bắt đầu nghĩ đến chuyện bỏ trốn ngay từ ngày đầu tiên tôi đến ở đấy".
"Rồi anh có bỏ trốn không?"
"Rất nhiều lần. Nhưng người ta luôn luôn tìm thấy tôi. Thường là ở đâu đó trên phố".
"Anh bỏ trốn để về với ai, với cái gì?"
"Sao?"
"Anh bỏ trốn để về với ai, với cái gì?"
Richard suy nghĩ một hồi lâu. Chàng biết mình chạy trốn căn nhà bởi có rất nhiều bức ảnh của những người đã chết từ rất lâu treo trên tường lầm rầm nói với chàng. Nhưng chàng không biết là chàng bỏ trốn để đến với ai. Trẻ con có bao giờ nghĩ đến điều này không?
"Có thể tôi muốn chạy về với Molly. Tôi không biết".
"Tôi biết tôi muốn chạy đến với cái gì. Nhưng nó không hiện hữu, vì thế tôi không bỏ đi", Kainene nói, dựa lưng vào ghế.
"Tại sao?"
Nàng châm một điếu thuốc, có vẻ như không nghe câu hỏi của chàng. Sự im lặng của nàng khiến chàng cảm thấy bất lực, và cố tìm cách làm nàng chú ý đến mình. Chàng muốn nói với nàng về mấy cái bình đồng rất cổ. Chàng không nhớ rõ mình đọc về nghệ thuật Igbo-Ukwu này ở đâu. Truyện rằng, có một người bản xứ muốn đào một cái giếng. Trong khi đào, ông ta phát hiện ra mấy cái khuôn đúc đồng, có thể là những khuôn đúc đầu tiên của người Phi châu, từ tận thế kỷ IX. Chàng thấy mấy bức hình này ở tạp chí Colonies. Chàng chú ý đến mấy cái bình đồng này ngay; chàng sờ lên tấm hình và cảm thấy thèm được tận tay chạm vào mấy cái bình đồng này, thèm đến độ nhức nhối. Chàng định nói là cái bình này đã làm chàng suy nghĩ rất nhiều nhưng chàng quyết định thôi. Chàng nên chờ một thời gian nữa. Ý nghĩ này làm lòng chàng lắng dịu, bởi vì chàng chợt nhận ra điều mà chàng muốn nhiều nhất vào lúc này, với nàng, là thời gian.
"Có phải anh đến Nigeria để chạy trốn điều gì không?", cuối cùng nàng hỏi.
"Không", chàng nói. "Tôi luôn luôn là một người cô độc và tôi thèm được thăm viếng Phi châu, vì thế tôi xin được tạm dừng công việc khiêm tốn của tôi ở tòa báo, vay một khoản khá lớn của bác tôi và đến đây".
"Tôi không thể nào tưởng tượng được anh là người cô độc".
"Tại sao?"
"Tại vì anh rất đẹp trai. Người đẹp thì ít khi cô độc". Nàng nói thẳng thừng, như không phải là một lời khen, vì thế chàng hy vọng nàng không nhìn thấy chàng đang đỏ mặt.
"Không, tôi rất cô độc". Chàng nói, không thể nghĩ ra điều gì để tiếp tục. "Tôi vẫn luôn cô độc".
"Một người cô độc, và cũng là một nhà thám hiểm hiện đại về Lục địa Đen", nàng lạnh lùng nói.
Chàng phá lên cười. Tiếng cười cứ thế bật ra, không kìm chế được; chàng nhìn xuống hồ nước trong xanh, chợt nghĩ, có thể màu xanh cũng là màu hy vọng.
Ngày hôm sau hai người gặp nhau, đi ăn trưa, rồi hôm sau nữa. Cứ mỗi lần như thế nàng lại dẫn đường đến căn phòng riêng và họ ngồi trên sân thượng ăn cơm, uống bia lạnh. Nàng rà đầu lưỡi quanh miệng ly trước khi hớp từng ngụm nhỏ. Hình ảnh này kích động ham muốn của chàng, ngay khoảnh khắc chàng nhìn thấy cái đầu lưỡi tươi hồng của nàng, lòng chàng càng rộn ràng hơn khi cử chỉ của nàng hầu như vô thức. Sự im lặng của nàng mang đầy vẻ khép kín xa cách, nhưng chàng lại thấy rất gần gũi. Có thể điều này xảy ra chính là bởi vì nàng có vẻ xa cách và khép kín. Chàng thấy mình nói chuyện với nàng bằng cách mà chàng chưa từng có, và khi hết giờ nàng đứng dậy, thường là để đi họp với bố của nàng, chàng có cảm tưởng như máu trong hai bàn chân mình đông đặc. Chàng không muốn rời nàng, cũng không muốn trở lại phòng làm việc của Susan, ngồi đó, kì cạch từng chữ và chờ những tiếng gõ cửa nhẹ nhàng, rụt rè của Susan. Chàng không hiểu tại sao Susan không nghi ngờ gì cả, tại sao nàng nhìn chàng mà không phát hiện tình cảm của chàng đã thay đổi biết bao nhiêu, tại sao nàng không để ý là chàng dùng nhiều nước hoa sau những lần cạo râu. Dĩ nhiên là chàng chưa hề phản bội nàng, nhưng chung thủy không chỉ giới hạn trong phạm vi tình dục. Chàng cười với Kainene, kể Kainene nghe về bác Elizabeth, nhìn Kainene hút thuốc, chắc chắn những hành động đó có thể xem là phản bội; chàng cảm thấy thế. Nhịp tim của chàng đập nhanh hơn mỗi lần Kainene hôn từ giã chàng là một sự phản bội. Vì thế vào cái ngày Kainene không hôn từ giã chàng theo lệ thường, mà dán chặt môi nàng vào môi chàng, hé mở, chàng đã rất ngạc nhiên. Chàng đã chẳng dám cho phép mình hy vọng nhiều đến thế. Có thể đó là lý do tại sao chàng không thể cương cứng lên được: sự pha trộn giữa kinh ngạc và thèm muốn đầy bất lực. Họ cởi quần áo, hối hả. Thân thể trần truồng của chàng quyện chặt lấy người nàng, nhưng chàng lại nhẽo xìu. Chàng lần sờ mỏm xương đòn và xương hông của nàng, toàn tâm toàn lực, cố gắng tập trung tư tưởng để có thể làm tình với nàng, cố gắng dùng lòng khao khát để trấn áp nỗi lo lắng. Nhưng vẫn không thể cương cứng lên. Chàng có thể cảm nhận một sức nặng mềm nhũn đang đeo toòng teng giữa hai chân chàng.
Nàng ngồi trên giường, đốt thuốc.
"Anh rất tiếc", chàng nói, và khi nàng nhún vai không trả lời, chàng ước gì mình đã không xin lỗi. Có cái gì đó hết sức thất vọng trong căn phòng sang trọng nhưng bày biện quá nhiều bàn ghế này, lúc chàng kéo quần lên, đáng lẽ ngay từ đầu chàng không nên cởi nó ra, trong lúc nàng đang gài móc áo ngực. Chàng ước gì nàng nói một vài câu bâng quơ gì đó.
"Ngày mai mình vẫn gặp nhau chứ?" Chàng hỏi.
Nàng thở khói ra bằng mũi và chờ khói biến mất trong không trung rồi hỏi, "Chuyện này có vẻ thô bạo quá phải không?"
"Ngày mai mình có gặp nhau không?" Chàng hỏi lại lần nữa.
"Em sẽ đi Port Harcourt với bố để gặp mấy người trong ngành dầu hỏa", nàng nói. "Nhưng em sẽ trở lại vào chiều thứ Tư. Mình có thể ăn trưa với nhau".
"Được, hôm ấy mình sẽ gặp nhau". Richard nói, và cho đến khi nàng gặp chàng ở phòng khách của khách sạn, suốt mấy ngày liền chàng đã lo lắng vô cùng là nàng sẽ không đến nữa. Hai người ăn trưa và ngắm người ta bơi phía dưới lầu.
Nàng có vẻ hơi phấn khích, hút thuốc liên tục, và nói nhiều hơn. Nàng kể chàng nghe về những người nàng đã gặp từ khi nàng bắt đầu làm việc cho bố, là họ chẳng khác nhau chút nào cả. "Những người Nigeria thượng lưu đúng là một đám vô văn hóa, không đọc bất cứ cái gì, ăn thức ăn họ không thích với một giá cắt cổ ở nhà hàng của người Lebanese; những cuộc trò chuyện xã giao của họ chỉ quanh đi quẩn lại một đề tài: Cái xe mới mua chạy có tốt không?" Có một lần nàng cười to. Một lần nàng nắm tay chàng. Nhưng nàng không mời chàng lên phòng riêng, và chàng tự hỏi không biết nàng để hai người có thêm thì giờ tìm hiểu nhau, hay là nàng đã quyết định không quan hệ với chàng nữa.
Chàng không thể chủ động. Phải rất nhiều ngày sau đó nàng mới hỏi chàng có muốn vào bên trong khách sạn không, và chàng cảm thấy mình như một diễn viên đóng thế nhưng chỉ thầm mong diễn viên chính đừng đến để mình được diễn thay, song khi có cơ hội thì mình lại trở nên què quặt bởi sự vụng về của bản thân, không sẵn sàng đảm nhận nhiệm vụ dưới ánh đèn sân khấu như mình đã tưởng. Nàng chủ động vào phòng. Khi chàng bắt đầu kéo áo của nàng lên, nàng bình tĩnh và nhẹ nhàng đẩy chàng ra, dường như nàng biết sự hối hả là cách chàng che giấu lo lắng và sợ hãi. Nàng máng áo lên ghế. Chàng sợ là mình sẽ lại làm nàng thất vọng nên khi thấy mình cương cứng và nóng hổi, chàng thầm cảm ơn và sung sướng đến nỗi chàng chỉ vừa mới vào bên trong nàng là đã cảm thấy rung động mãnh liệt, đến nỗi không thể tự kìm chế. Hai người nằm nguyên như thế, chàng ở bên trên nàng, và một lúc sau chàng lăn xuống bên cạnh. Chàng muốn nói với nàng là điều này chưa bao giờ xảy ra với chàng cả. Chuyện chăn gối của chàng với Susan vẫn luôn thỏa mãn, cho dù hơi nhàm chán.
"Anh xin lỗi", chàng nói.
Nàng châm thuốc, nhìn chàng. "Anh có muốn đến nhà em dùng cơm tối nay không? Bố mẹ em có mời thêm vài người".
Trong một vài giây ngắn ngủi, chàng giật mình. Nhưng chàng nói, "Có chứ, anh rất muốn". Chàng hy vọng lời mời này là một dấu hiệu đáng mừng chứng tỏ sự tiến triển tình cảm của hai người, trong tâm tư của nàng. Nhưng khi chàng đến nhà bố mẹ nàng ở Ikoyi, nàng chỉ giới thiệu, "Đây là Richard Churchill", và ngừng lại một lúc, như một lời thách thức, cha mẹ nàng cũng như những người khách khác muốn nghĩ thế nào cũng được. Bố nàng nhìn chàng từ đầu đến chân rồi hỏi chàng làm nghề gì.
"Cháu là nhà văn", chàng trả lời.
"Nhà văn? Thì ra thế", Ông Trùm Ozobia nói.
Richard ước gì mình đã không tự giới thiệu là nhà văn và vì thế, chàng nói thêm, như để "tô điểm" thêm cho cái nghề viết văn của mình, "Những khám phá mới lạ ở Igbo-Ukwu đã vô cùng quyến rũ cháu. Đặc biệt là những tượng đồng cổ xưa".
"A há", Ông Trùm Ozobia gật gù. "Anh có gia đình buôn bán làm ăn ở Nigeria không?"
"Thưa không".
Ông Trùm Ozobia cười và nhìn lảng ra chỗ khác. Suốt buổi tối hôm ấy, ông không trò chuyện nhiều với Richard. Cả bà vợ ông cũng thế. Bà theo chồng đi loanh quanh, phong cách của bà thật sang trọng, uy nghi, vẻ đẹp của bà, khi nhìn gần càng làm người ta thán phục hơn. Olanna thì khác hẳn. Nàng có vẻ hơi dè dặt khi Kainene giới thiệu hai người với nhau, nhưng sau một lúc trò chuyện, nàng trở nên thân mật hơn, và chàng thầm hỏi không biết ánh lửa chập chờn trong mắt nàng có phải là sự thương hại hay không, không biết nàng có nhận ra là chàng đã sốt sắng cố gắng nói chuyện cho đúng nhưng thật-ra-lại không biết như thế nào là đúng. Sự thân mật của nàng làm chàng hãnh diện.
Chàng có cảm tưởng bị ai tước đoạt một cái gì đáng giá khi nàng ngồi cách chàng khá xa trong bữa ăn. Món xà lách vừa mới được dọn ra và nàng vừa bắt đầu thảo luận chính trị với một người khách khác. Richard biết mọi người đang nói về việc xứ Nigeria cần phải trở thành một nước cộng hòa và phải chấm dứt việc tuyên bố Nữ hoàng Elizabeth là lãnh đạo của quốc gia, nhưng chàng không tập trung chú ý đến câu chuyện cho tới khi nàng quay về phía chàng và hỏi, "Anh có đồng ý không, Richard?", làm như ý kiến của chàng quan trọng lắm vậy.
Chàng đằng hắng. "Ồ, đương nhiên rồi", chàng nói, mặc dù chàng không biết chắc là mình đồng ý chuyện gì. Chàng thầm cảm ơn là nàng đã cố ý kéo chàng vào câu chuyện và chàng bị quyến rũ bởi vẻ duyên dáng của nàng có cái gì đó vừa lịch lãm vừa ngây thơ; chất lý tưởng đã không bị những chuyện tầm thường của đời sống bóp nghẹt. Da nàng sáng bóng. Hai gò má nàng hiện rõ nét khi nàng cười. Nhưng nàng không có cái vẻ buồn đầy bí ẩn và quyến rũ của Kainene, điều này làm chàng vừa vui thích vừa ngẩn ngơ. Kainene ngồi cạnh chàng suốt bữa ăn, không mấy khi lên tiếng, ngoại trừ một lần nàng hơi xẵng giọng bảo người bồi đổi cho nàng cái ly bẩn, một lần khác nghiêng người qua chàng hỏi nhỏ, "Cái món xốt này ăn buồn nôn quá, phải không?" Phần nhiều nàng chỉ phê phán, xét nét, quan sát, uống rượu và hút thuốc. Chàng muốn biết Kainene đang nghĩ gì, muốn đến độ chàng thấy nhức nhối. Mỗi khi chàng khao khát được làm tình với nàng, chàng cũng cảm thấy nhức nhối trong cơ thể như thế và chàng mơ ước được ở trong nàng, được ấn vào thật sâu bằng tất cả sức lực mà chàng có thể, cố tìm một cái gì đó mà chàng biết mình không bao giờ gặp. Cũng giống như uống một ly nước nhưng không bao giờ hết khát và luôn luôn cuồn cuộn một nỗi lo sợ là cơn khát sẽ không bao giờ được thỏa mãn.
Richard lo ngại cho Susan. Những khi nhìn cái cằm cương nghị và đôi mắt màu xanh ấy, chàng luôn tự bảo mình thật tồi vì đã lừa dối cô, trốn biệt trong phòng làm việc cho đến khi cô ngủ say, nói dối cô là mình ở thư viện, viện bảo tàng hay câu lạc bộ golf. Cô đáng được đối đãi đường hoàng, tử tế hơn. Ở gần Susan, chàng luôn cảm thấy một sự yên ổn chắc chắn. Có sự an toàn trong những lời thì thầm của cô cũng như trong căn phòng làm việc đầy những bức phác họa của Shakespeare bằng bút chì treo trên tường. Kainene thì khác. Mỗi lần rời Kainene, chàng luôn cảm thấy choáng ngợp hạnh phúc và đồng thời cũng chóng mặt vì nỗi bất an. Chàng muốn hỏi nàng những điều họ chưa bao giờ thảo luận với nhau - quan hệ giữa hai người, tương lai, Susan - nhưng những nỗi bất an này làm chàng câm nín mỗi lần gặp nhau; chàng sợ không biết nàng sẽ trả lời như thế nào.
Chàng gạt hết những toan tính qua một bên cho đến một buổi sáng, chàng thức giấc và nhớ lại kỷ niệm hồi ở Wentnor, khi chàng đang chơi ngoài sân và nghe Molly gọi, "Richard! Ăn tối!"; thay vì trả lời, "Em về đây!", và chạy về hướng của chị ấy thì Richard lại cúi người luồn qua một bụi cây, làm trầy xước đầu gối. "Richard! Richard!", giọng Molly nghe càng lúc càng hốt hoảng, nhưng Richard vẫn làm thinh, thu người lại. "Richard! Em đâu rồi, Dicky 4 ". Có một con thỏ dừng lại và nhìn Richard, rồi nó với con thỏ nhìn nhau; trong khoảng thời gian ngắn ngủi ấy chỉ có nó và con thỏ biết, nó đang ở đâu. Rồi con thỏ nhảy ra và Molly khom người ngó vào bụi rậm và thấy nó. Chị phết cho nó một cái rồi bắt nó phải ở trong phòng đến hết ngày. Chị nói là chị bực lắm và chị sẽ nói cho ông bà Churchill biết. Nhưng những khoảnh khắc ngắn ngủi ấy rất đáng giá, những khoảnh khắc hoàn toàn tự do, buông thả, khi nó có cảm giác chỉ có nó, chỉ một mình nó thôi, kiểm soát và làm chủ thế giới tuổi thơ của mình. Nhớ lại kỷ niệm này, Richard quyết định đoạn tuyệt với Susan. Mối quan hệ của chàng với Kainene chắc sẽ chẳng lâu dài, nhưng những lúc bên nàng, biết là mình không bị nhấn chìm bởi những lời dối trá và giả tạo, sẽ làm cho sự ngắn ngủi này có giá trị hơn.
Quyết định này làm chàng phấn chấn. Tuy vậy chàng vẫn trì hoãn chuyện đoạn tuyệt với Susan thêm một tuần nữa, cho đến khi họ trở về sau một buổi tiệc mà cô uống rất nhiều rượu.
"Có muốn uống một ly trước khi đi ngủ không cưng?", cô hỏi.
"Susan, anh rất quý em", chàng nói vội vàng. "Nhưng anh thấy chuyện này không mấy tốt đẹp - chuyện của chúng ta ấy".
"Anh nói thế có nghĩa gì?" Susan hỏi, mặc dù giọng cô có vẻ kìm chế và nét mặt đầy vẻ né tránh của cô cho thấy cô hiểu chàng sắp nói gì.
Chàng đan luồn mấy ngón tay của mình qua tóc.
"Ai thế?" Susan hỏi.
"Không phải vì người đàn bà nào khác. Chỉ vì nhu cầu của chúng ta quá khác biệt nhau". Chàng đã hy vọng giọng mình không có vẻ dối trá, nhưng đúng là những điều họ mong muốn rất khác nhau, cách họ đánh giá mọi chuyện khác nhau. Đáng lẽ ra chàng không nên về sống chung với cô.
"Cô ta không phải là Clovis Bancroft chứ?" Hai vành tai cô đỏ rấy lên. Chúng luôn có màu đỏ mỗi khi cô uống rượu. Nhưng chỉ bây giờ chàng mới thấy chúng kỳ cục, hai cái vành tai đỏ giận dữ thò ra bên ngoài khuôn mặt nhợt nhạt của cô.
"Không, chắc chắn không phải là cô ta".
Susan tự rót cho mình một ly nữa và ngồi trên tay ghế sofa. Hai người cùng yên lặng một lúc khá lâu. "Em đã mơ tưởng anh từ giây phút đầu tiên em gặp anh, cho dù em đã không nghĩ là em sẽ có thể làm như thế thật đó. Em nghĩ là sao mà anh đẹp và dịu dàng đến thế và em nguyện sẽ không bao giờ để anh lọt ra khỏi tầm tay em". Cô cười và chàng để ý thấy những nếp nhăn rất nhỏ xung quanh mắt cô.
"Susan...", chàng định nói nhưng ngừng lại vì không có gì để nói với nhau nữa cả. Chàng không biết là cô đã có ý nghĩ như thế về chàng. Chàng chợt nhận ra là họ rất ít khi nói chuyện với nhau, tình cảm hai người dành cho nhau giống như một dòng chảy không tự nhiên vì không có sự vun đắp của cả hai, hay ít nhất cũng từ phía chàng. Cái quan hệ tình cảm chỉ là một chuyện tình cờ đến với chàng.
"Mối quan hệ này đến với anh quá hấp tấp, vội vàng phải không?" Susan nói. Cô đến đứng cạnh chàng. Cô đã lấy lại bình tĩnh, cằm cô không còn run rẩy nữa. "Anh không có cơ hội để thám hiểm, tìm hiểu, thật tình là như thế để hiểu biết đất nước này nhiều hơn như anh mong muốn. Anh dọn về ở chung, rồi em bắt anh phải đi với em đến những bữa tiệc chán ngấy, gặp toàn những người không ai quý trọng chuyện viết lách hay là mỹ thuật của châu Phi. Chắc là những điều này làm anh rất khó chịu. Em thành thật xin lỗi. Richard, em hiểu. Dĩ nhiên, anh phải thưởng ngoạn đất nước này. Em có thể giúp gì không? Em có bạn bè ở Enugu và Kaduna".
Richard gỡ ly rượu ra khỏi tay cô, đặt xuống và ôm cô vào lòng. Chàng cảm thấy thoảng chút nhớ tiếc mùi táo của dầu gội đầu trên tóc cô. "Không, anh sẽ không sao đâu", chàng nói.
Cô chưa tin là mọi chuyện đã kết thúc, rõ ràng cô nghĩ chàng sẽ quay trở lại với cô nhưng chàng cũng không nói gì thêm để thuyết phục cô nên nghĩ khác đi. Khi người giúp việc với cái tạp dề trắng mở cửa cho chàng ra về, chàng thấy nhẹ lâng lâng.
"Tạm biệt, thưa ông", anh ta nói.
"Vĩnh biệt, Okon". Richard tự hỏi không biết anh chàng Okon hay soi mói tọc mạch có áp tai vào cửa lắng nghe mỗi lần Susan đập ly. Có lần chàng nhờ anh ta dạy cho những câu đơn giản bằng tiếng Efik, nhưng Susan ngăn lại sau khi cô ta bắt gặp cả hai người trong phòng học, Okon nhấp nhổm có vẻ lo lắng lúc Richard đang tập phát âm. Okon nhìn Susan một cách hàm ơn, như là cô đã giải phóng anh ta thoát khỏi tay một anh chàng da trắng khá điên rồ, rồi sau đó Susan rất ôn hòa khi giải thích là cô hiểu Richard không biết cách sống ở đây. Có những ranh giới người ta không thể vượt qua. Lối nói đó làm chàng nhớ đến bà bác Elizabeth, đến những quan điểm đã được bảo trợ và củng cố bằng phẩm hạnh của người Anh, tự nuông chiều bản thân, không bao giờ hối hận vì cái ưu việt của chính họ. Rất có thể nếu chàng đã từng kể cho Susan biết về Kainene, chắc là cô ta cũng dùng cái giọng đó để bảo chàng là chàng cần phải thử nghiệm với đàn bà da đen.
Richard nhìn thấy Okon vẫy tay lúc chàng lái xe đi. Chàng thấy thèm được hát, mặc dù chàng không phải là người hay hát. Tất cả những ngôi nhà trên đường Glover cũng giống như nhà của Susan, rộng lớn, sang trọng nằm giữa vòng ôm của mấy cây dừa cảnh và mấy bãi cỏ mơ màng ngủ.
Buổi chiều hôm sau, Richard trong "trang phục của Adam" ngồi trên giường, nhìn xuống thân hình Kainene. Chàng lại thất bại trong việc làm cho nàng thỏa mãn. "Anh xin lỗi. Anh nghĩ là anh bị kích thích quá độ", chàng nói.
"Em có thể hút thuốc không?", nàng hỏi. Tấm trải giường mềm như lụa viền quanh những đường cong mảnh mai của nàng. Chàng châm thuốc cho nàng. Nàng ngồi dậy phía dưới tấm ga trải giường, cái nhũ hoa màu nâu đậm của nàng săn cứng trong hơi lạnh của căn phòng, nàng quay mặt qua hướng khác, thở khói. "Mình cứ chờ xem", nàng nói. "Và có nhiều cách khác nữa".
Richard bỗng thấy bực dọc, cáu kỉnh với chính mình vì chàng chỉ là một kẻ bất lực vô dụng, và với cả nàng bởi vì nụ cười nửa như mỉa mai cùng câu nói có nhiều cách khác, làm như chàng là gã bất lực mãn tính, không thể nào làm tình được, nếu chỉ dùng những cách truyền thống. Chàng biết mình có thể làm được. Chàng biết là mình có thể làm nàng thỏa mãn. Chỉ cần thời gian. Chàng cũng đã nghĩ đến việc dùng thảo dược, những loại cây cỏ bổ dương của đàn ông Phi châu mà chàng nhớ đã từng đọc đâu đó.
"Nsukka chỉ là một mảnh đất nhỏ ở giữa rừng, nơi rẻ nhất người ta có thể mua để xây trường đại học", Kainene nói. Nàng có thể chuyển hướng qua những chuyện đời sống thường ngày rất dễ dàng đến độ giật mình. "Chỗ ấy rất thuận tiện cho anh viết lách, phải không?"
"Đúng thế", chàng nói.
"Có thể anh sẽ thích nơi đó và muốn ở lâu hơn".
"Rất có thể". Richard chui vào trong tấm chăn mỏng. "Nhưng anh rất mừng là em sẽ ở Port Harcourt và anh sẽ không phải đi mãi đến Lagos để gặp em".
Kainene không nói gì, hít hơi vào và nhả khói ra đều đặn, trong một giây phút khủng hoảng, chàng tự hỏi không biết có phải nàng sắp bảo chuyện của hai người đến đây là chấm dứt và ở Port Harcourt, nàng sẽ tìm cho mình một người đàn ông khác có thể làm chuyện ấy.
"Nhà của em sẽ là chỗ rất thích hợp cho chúng ta gặp nhau vào cuối tuần", cuối cùng nàng cũng nói. "Nhà to kinh khủng. Bố cho em để làm của hồi môn từ năm ngoái, em nghĩ, để dụ dỗ một người đàn ông đúng với sở thích của ông cưới đứa con gái xấu xí. Chẳng khác gì dân Tây phương nếu anh chịu để ý, bởi vì người Phi châu không có tục lệ dùng của hồi môn, người ta ra giá của cô dâu". Nàng dập điếu thuốc chưa hút hết. "Olanna nói nó không muốn lấy căn nhà, đó không phải là thứ nó cần. Để dành căn nhà cho đứa con gái xấu".
"Đừng nói thế, Kainene".
"Đừng nói thế Kainene", nàng nhại chàng. Nàng nhỏm dậy và chàng muốn kéo nàng lại. Nhưng chàng đã chẳng làm thế; chàng không dám tin tưởng vào chính cơ thể của chàng và chàng không dám làm cho nàng thất vọng thêm lần nữa. Đôi khi chàng nghĩ là mình không biết gì về nàng, cũng như chàng không bao giờ có thể với tới nàng. Và mặc dù thế, những lần khác, khi nằm bên cạnh nàng, chàng lại có một cảm giác thật toàn vẹn, chắc chắn là không cần bất cứ một cái gì khác nữa.
"Mà này, em đã nhờ Olanna giới thiệu anh với anh chàng giảng viên, người tình cách mạng của nó", Kainene nói. Nàng bỏ mái tóc giả của mình ra, với mái tóc thật rất ngắn tết thành từng hàng thật nhỏ, nàng có vẻ trẻ hơn và nhỏ nhắn hơn. "Lúc trước nó quen một anh chàng hoàng tử người Hausa rất dễ thương nhưng không có cá tính đặc sắc, anh chàng này không có những quan niệm bất thường và ảo ảnh điên rồ giống như nó. Anh chàng người yêu thứ hai, Odenigbo này, tự tưởng tượng mình là một người chiến đấu cho tự do. Anh ta là một nhà toán học nhưng lại dùng tất cả thì giờ để viết bài đăng báo về chủ nghĩa xã hội của Phi châu theo cái kiểu hiểu biết chắp vá lỗ chỗ của mình. Olanna mê lắm. Họ không biết chủ nghĩa xã hội chỉ là một trò cười lớn đến mức nào". Nàng đội bộ tóc giả trở lại và bắt đầu chải tóc. Mái tóc hơi gợn sóng, rẽ ngay chính giữa, dài đến chấm cằm. Richard rất thích đường nét thanh mảnh của thân hình nàng, và cái dáng thon thả của cánh tay nàng lúc giơ lên.
"Chủ nghĩa xã hội có thể sẽ rất thành công ở Nigeria nếu áp dụng đúng đắn, anh nghĩ thế", chàng nói. "Đó là sự công bằng kinh tế, đúng không?"
Kainene khịt mũi. "Chủ nghĩa xã hội không bao giờ có thể áp dụng cho người Igbo". Nàng ngưng chải tóc, cây lược đang giơ lên. "Ogbenyealu là một cái tên rất phổ biến cho phái nữ. Anh có biết nó có nghĩa gì không? ‘Đừng lấy gã nghèo làm chồng’. Đặt cái tên ấy cho một đứa trẻ sơ sinh là chứng cứ hùng hồn nhất của chủ nghĩa tư bản".
Richard cười phá lên, chàng còn buồn cười hơn khi nàng không cười; nàng chỉ tiếp tục chải tóc. Chàng nghĩ đến lần tới chàng sẽ cùng cười với nàng, rồi lần tới nữa. Chàng bắt gặp mình thường xuyên nghĩ đến tương lai ngay cả khi hiện tại vẫn còn chưa kết thúc.
Chàng đứng dậy và hơi thẹn khi nàng liếc nhìn chàng lõa thể. Có thể ánh nhìn không biểu lộ tình cảm của nàng chỉ để che giấu một sự bất mãn. Chàng vội vàng kéo quần lên và cài cúc áo.
"Anh đã cắt đứt quan hệ với Susan", chàng buột miệng. "Anh đang ở khách sạn Princewill ở Ikeja. Anh sẽ thu dọn hết tư trang của anh ở nhà cô ấy trước khi anh đi Nsukka".
Kainene nhìn chàng không chớp mắt; chàng nhìn thấy vẻ ngạc nhiên trên mặt nàng và còn có thêm một vẻ gì đó mà chàng không biết chắc. Có phải là sự bối rối? Hay khó hiểu?
"Ngay từ đầu, mối quan hệ này đã không mấy thích hợp, thật đó", chàng nói. Chàng không muốn nàng nghĩ là chàng làm việc này chỉ vì nàng, cũng không muốn nàng hỏi chàng về mối quan hệ này. Chưa đúng lúc.
"Anh cần có một người giúp việc", nàng nói.
"Cái gì?"
"Một người giúp việc ở Nsukka. Anh cần có một người giặt quần áo và dọn dẹp trong nhà".
Chàng thoáng bối rối bởi lối nói chuyện "nhảy cóc" của nàng. "Một người giúp việc? Anh có thể tự lo việc này, anh ở một mình đã bao nhiêu năm".
"Em sẽ nhờ Olanna tìm giúp", Kainene nói. Nàng rút một điếu trong hộp thuốc nhưng không bật lửa. Nàng đặt nó xuống bên cạnh bàn, bước đến và ôm chàng, hai cánh tay nàng quấn quanh chàng thật chặt; chàng run rẩy. Chàng ngạc nhiên thấy mình không ôm lại nàng. Nàng chưa bao giờ ôm chàng chặt như vậy khi hai người nằm trên giường. Nàng cũng có vẻ như không biết ôm để làm gì, bởi vì nàng bước lui rất nhanh và châm thuốc. Chàng thường nghĩ về cái ôm đó, và mỗi lần nghĩ đến, chàng có cảm giác như bức tường ngăn cách đã bắt đầu rạn vỡ.
Một tuần sau, Richard đi Nsukka. Chàng lái xe với tốc độ trung bình, một lần tấp vào trong lề để nhìn sơ đồ Kainene vẽ bằng tay cho chàng. Sau khi qua khỏi con sông Niger, chàng quyết định dừng ở Igbo-Ukwu. Cuối cùng chàng cũng đã đến vùng đất của người Igbo; chàng muốn xem bình đồng hơn bất cứ điều gì. Một vài căn nhà xây rải rác ở trong làng, chúng làm hỏng bức tranh quý giá với những căn chòi làm bằng bùn khô chiếm số đông ở hai bên con đường đất. Mấy con đường mòn thật hẹp, vì thế chàng phải dừng xe thật xa rồi đi theo một người trẻ tuổi mặc quần soóc bằng vải ka ki; anh chàng này có vẻ quen với việc hướng dẫn khách tham quan. Tên anh ta là Emeka Anozie và là một trong những nhân viên khảo cổ. Anh chỉ cho Richard xem những cái rãnh hình chữ nhật ở địa điểm khai quật, mấy cái xẻng và đĩa đã được dùng để cọ cho đất rơi ra khỏi những chiếc bình đồng.
"Ông có muốn nói chuyện với trưởng lão của chúng tôi không? Tôi sẽ phiên dịch cho ông", Emeka đề nghị.
"Cảm ơn anh". Richard hơi bất ngờ trước sự thân mật của những người láng giềng đi theo, "Chào ông, nno", họ nói như thể họ không bực mình vì chuyện chàng là khách không mời.
Lão Anozie quấn một miếng vải trông cáu bẩn quanh người rồi cột lại đằng sau cổ. Ông dẫn chàng vào obi, khu vực chính trong nhà dành riêng cho ông, chỗ này thiếu ánh sáng, có mùi ẩm mốc. Mặc dù Richard đã đọc và biết quá trình người ta khám phá mấy bộ bình cổ như thế nào, nhưng chàng vẫn hỏi. Lão Anozie lấy một cái ống trắng đưa lên mũi ngửi trước khi bắt đầu kể chuyện. Khoảng chừng hai chục năm trước, anh của ông đào giếng đụng phải một miếng kim loại, hóa ra là một quả bầu bằng đồng. Sau đó ông ta đào thêm được một ít đồ nữa, rửa sạch sẽ rồi gọi hàng xóm đến xem. Trông chúng rất đẹp và có vẻ quen thuộc, nhưng không ai biết có người nào làm những vật giống như vậy. Không lâu sau, tiếng đồn đến tai ông quận trưởng ở Enugu. Ông ta cho người mang các vật này đến ủy ban Nghiên cứu Cổ vật ở Lagos. Suốt một thời gian dài, không ai nhắc đến hay hỏi han gì về những đồ đồng này. Anh của lão làm xong cái giếng thì tiếp tục cuộc sống như bình thường. Thế rồi cách đây vài năm, có một người da trắng từ Ibadan đến khai quật. Họ thảo luận rất lâu trước khi công việc bắt đầu, bởi vì có một chuồng dê và một vách tường của làng phải bị rời đi, nhưng công việc tiến hành khá êm đẹp. Có một cơn bão cát và người ta sợ nó sẽ kèm theo mưa to; vì thế họ dùng tấm nhựa to phủ lên trên để che các đường rãnh. Họ tìm thấy nhiều đồ rất đẹp như quả bầu gỗ, vỏ trai xà cừ, nữ trang, những đồ có hình con rắn và lọ bình.
"Có phải người ta đào thấy hầm mộ không ạ?" Richard hỏi.
"Phải".
"Ông có nghĩ hầm mộ này là của vua không?"
Lão nhìn Richard một lúc, ánh mắt đau đớn rồi nói làu bàu hồi lâu, trông đầy vẻ nuối tiếc. Emeka cười phá lên trước khi dịch. "Lão nói là lão tưởng anh là một trong mấy người da trắng có hiểu biết chút đỉnh. Lão nói là người Igbo vốn không biết vua là gì. Chúng tôi có thầy tế và trưởng lão. Cái hầm mộ ấy có thể là nơi chôn một thầy tế. Nhưng thầy tế không phải chịu cái khổ của con người như vua. Tại vì người da trắng đem đến cho chúng tôi mấy chữ ‘ông toàn quyền’, làm cho mấy thằng ngu tự gọi mình là vua như ngày hôm nay".
Richard xin lỗi. Chàng biết người Igbo nổi tiếng là một bộ lạc theo chế độ dân chủ cả ngàn năm; nhưng cũng có một bài trong số vài bài tham luận về những cổ vật của người Igbo-Ukwu mới vừa khám phá cho rằng người dân Igbo-Ukwu đã một thời có vua nhưng sau đó từ bỏ chế độ này. Người Igbo, nói tóm lại, là những người sẵn sàng từ bỏ cả thần linh nếu các vị thần này không còn linh nghiệm nữa. Richard, ngồi tần ngần một lúc, tưởng tượng đến cuộc đời của những người có thể sáng tạo ra cái đẹp tinh diệu và tuyệt hảo như thế từ thời Alfred the Great 5 . Chàng muốn viết về điều này, dựa trên điều này mà sáng tạo, nhưng chàng không biết chắc nó là cái gì. Có thể là một tiểu thuyết dựa vào đề tài này, trong đó nhân vật chính là một nhà khảo cổ học đào những cổ vật bằng đồng đúc rồi hóa thân trở về sống trong nền mỹ thuật cổ đại ấy?
Chàng cảm ơn lão Anozie và đứng dậy để ra về. Lão nói điều gì đó và Emeka nói, "Lão hỏi là anh không chụp ảnh lão sao? Tất cả những người da trắng đến đây đều chụp ảnh".
Richard lắc đầu. "Không, tiếc quá. Tôi không mang máy ảnh theo".
Emeka cười rộ. "Lão hỏi anh là loại người da trắng gì? Tại sao anh đến đây và anh làm nghề gì?"
Lúc lái xe về hướng Nsukka, Richard cũng tự hỏi chàng đang làm gì, và càng lo lắng hơn với câu hỏi, mình sẽ viết cái gì.
Căn nhà của trường đại học trên đường Imoke được dành riêng cho các nhà nghiên cứu và nghệ sĩ; nó rất đơn sơ, gần như là nơi ở của người tu khổ hạnh; chàng nhìn hai cái ghế bành trong phòng khách, chiếc giường đơn, mấy cái tủ trống không trong nhà bếp, cảm thấy quen thuộc như đang ở nhà. Căn nhà đầy vẻ yên tĩnh cần thiết và thích hợp. Tuy thế, khi chàng đến thăm Olanna và Odenigbo, nàng nói, "Tôi nghĩ chắc anh muốn dọn căn phòng cho nó có vẻ tươm tất hơn một chút", vì thế chàng nói, "Vâng", mặc dù chàng thích cái vẻ tầm thường của bộ bàn ghế trong phòng. Chàng đồng ý bởi nụ cười của Olanna như là một phần thưởng, bởi vì sự quan tâm của nàng làm chàng sung sướng, hãnh diện. Nàng cứ nhất quyết là chàng nên thuê người làm vườn của họ, Jomo, mỗi tuần đến hai ngày để trồng một ít hoa trong sân. Nàng giới thiệu chàng với bạn bè của họ; nàng chỉ dẫn chợ búa cho chàng; và nàng thông báo đã tìm được cho chàng một người giúp việc phù hợp nhất.
Richard hình dung người giúp việc này là một chú bé nhanh nhẹn như Ugwu, nhưng Harrison lại là một người đứng tuổi gầy còm, lưng còng, mặc một chiếc sơ mi quá khổ dài qua đầu gối. Ông ta cứ mọp đầu cúi chào rất nhiều lần mỗi khi bắt đầu bất cứ một câu chuyện nào. Ông nói với Richard bằng vẻ tự hào không giấu giếm là trước đó ông đã từng làm việc cho một vị giám mục người Ireland, Cha Bernard, và giáo sư đại học người Mỹ, tên Land. "Tôi làm món salad củ cải đỏ rất ngon", ngay ngày đầu tiên, ông khoe. Và dần dần Richard khám phá là ông ta hãnh diện không những chỉ với món salad củ cải đỏ mà còn với rất nhiều món khác có củ cải đỏ. Ông ta phải mua củ cải đỏ ở hàng bán rau cải đặc biệt vì người Phi châu không ăn loại rau này. Bữa tối đầu tiên Harrison nấu là món cá rất thú vị, khai vị bằng món salad củ cải đỏ. Tối hôm sau, một món củ cải hầm màu đỏ chót xuất hiện bên cạnh cơm của Richard. "Tôi dùng cách hầm khoai tây của người Mỹ để nấu món này", Harrison nói khi ông ta nhìn Richard dùng bữa tối. Ngày hôm sau là món salad củ cải đỏ, hôm sau nữa củ cải hầm, lúc này có màu đỏ hãi hùng, kèm với thịt gà.
"Làm ơn đừng nấu món này nữa, Harrison", Richard xua tay nói. "Đừng nấu củ cải đỏ nữa".
Harrison có vẻ thất vọng nhưng nét mặt ông lại tươi ngay. "Nhưng thưa ông, tôi nấu thức ăn của nước ông; tất cả những món ông ăn giống như thức ăn ông hay ăn ngày còn nhỏ. Tôi không nấu thức ăn của người Nigeria, tôi chỉ nấu theo kiểu của người ngoại quốc".
"Thức ăn của người Nigeria cũng ngon, Harrison", Richard nói. Ước gì Harrison biết là chàng ghét cay ghét đắng thức ăn thời thơ ấu của mình, món cá hồi đầy xương ăn có vị hơi đăng đắng, món cháo đặc đến nỗi nó đóng váng trên bề mặt, dày như một lớp nhựa không cho nước ngấm xuống thấy phát ngán, món thịt bò ninh nhừ ngập trong nước xốt sền sệt màu nâu.
"Vâng, thưa ông". Harrison có vẻ buồn vì thất vọng.
"Mà này Harrison, ông có biết loại thảo dược nào dành cho đàn ông không?" Richard hỏi, hy vọng giọng mình có vẻ bình thường.
"Ông nói gì ạ?"
"Cây cỏ dùng làm thuốc". Richard diễn tả hú họa bằng tay.
"Rau cỏ, phải không ông? Ồ, tôi làm món salad của xứ ông rất ngon, thưa ông. Ngày trước tôi làm cho Giáo sư Land rất nhiều loại salad khác nhau, rất khác nhau".
"Tôi biết nhưng tôi muốn nói đến loại rau hay cỏ được dùng làm thuốc trị bệnh".
"Bệnh? Ông nên đến khám ở Trung tâm Y tế".
"Tôi quan tâm đến thảo dược của người Phi châu, Harrison".
"Nhưng thưa ông, mấy thứ đó không tốt đâu, mấy thứ đó là của mấy gã bác sĩ tà ma yêu quỷ".
"Dĩ nhiên". Richard chịu thua. Đáng lẽ chàng phải biết, Harrison với lòng sùng bái quá độ bất cứ cái gì thuộc về ngoại quốc không phải là người có thể trả lời câu hỏi của chàng. Chàng sẽ phải hỏi Jomo thôi.
Richard chờ cho tới khi Jomo đến và đứng bên cửa sổ nhìn ông ta tưới mấy bụi loa kèn mới trồng. Jomo đặt bình tưới sang một bên rồi bắt đầu nhặt những quả tán dù 6 hình bầu dục, màu vàng nhạt rụng xuống sẵn từ đêm trước. Richard thường ngửi thấy mùi ngọt ngấu gắt của trái chín đang rữa mục, một mùi mà chàng biết nó luôn gắn liền với cuộc sống ở Nsukka. Jomo giữ một cái túi dệt bằng cọ đựng đầy quả tán dù khi chàng tiến đến gần ông ta.
"Ồ, chào ông, ông Richard, thưa ông", ông ta nói một cách rất trang trọng. "Tôi sẽ đưa mấy trái cây này cho Harrison, nếu ông muốn. Tôi không lấy đâu". Ông ta nói bằng tiếng Anh bồi. Jomo đặt cái túi xuống rồi cầm bình tưới lên.
"Không sao, Jomo. Tôi không muốn lấy trái nào cả", Richard nói. "Ông có biết loại thảo dược nào dành riêng cho đàn ông không? Đàn ông có... vấn đề với đàn bà ấy?"
"Có, thưa ông". Jomo tiếp tục tưới nước giống như đây là một câu hỏi mà ông ta nghe hằng ngày.
"Ông biết loại thảo dược đó?"
"Vâng, thưa ông".
Richard lòng như mở cờ. "Tôi muốn nhìn thấy chúng, Jomo".
"Thằng em tôi có vấn đề bởi vì người vợ thứ nhất của nó không thể có thai và người vợ thứ hai cũng không. Có một loại lá mà thầy dibia đưa cho nó bắt nó nhai. Bây giờ nó làm cho cả hai bà vợ có thai".
"Ồ! Thế thì hay quá. Ông có thể lấy cho tôi loại thảo dược này không, Jomo?"
Jomo ngừng tưới nước và nhìn chàng, cái mặt thông thái nhiều nếp nhăn của ông ta đầy vẻ thương hại. "Loại thảo dược này người da trắng không dùng được, thưa ông".
"Ồ, không, tôi chỉ muốn viết về nó thôi".
Jomo lắc đầu. "Ông phải đến gặp dibia và ông phải nhai nó trước mặt ông ta. Không thể viết về nó được". Jomo xây lưng lại trước cái nhìn của chàng, ê a một bài hát chẳng ra nhạc điệu gì cả.
"Tôi hiểu rồi", Richard vừa nói vừa đi vào trong nhà. Chàng cố không để lộ vẻ thất vọng của mình. Chàng đi thẳng và tự nhắc mình rằng, dẫu sao, chàng cũng là ông chủ.
Harrison đứng ngoài cửa trước, giả vờ đánh bóng cửa kính. "Hình như có cái gì Jomo làm không tốt hả ông?" Ông ta hỏi, vẻ khấp khởi hy vọng.
"Tôi chỉ hỏi Jomo một vài chuyện thôi".
Harrison có vẻ thất vọng. Rõ ràng ngay từ đầu ông ta và Jomo đã không hợp nhau, ông đầu bếp và gã làm vườn, người này nghĩ là mình giỏi hơn người kia. Có lần Richard nghe thấy Harrison bảo Jomo đừng tưới cây bên ngoài phòng làm việc bởi vì "tiếng nước chảy làm ông chủ không viết được". Harrison cũng muốn Richard nghe được điều này vì ông ta nói rất to, đứng ngay bên ngoài cửa sổ phòng làm việc. Cái cách nịnh bợ, chăm chút của Harrison làm Richard thấy tức cười, cũng giống như thái độ kính cẩn của Harrison trước chuyện viết lách của chàng. Ông ta lau chùi máy đánh chữ của chàng mỗi ngày cho dù nó chẳng bao giờ đóng bụi cả. Ông ta cũng tỏ ra rất miễn cưỡng khi phải bỏ đi những tờ bản thảo chàng vứt trong thùng rác. "Ông không dùng mấy cái này nữa sao? Ông có chắc thế không?" Harrison hỏi, giơ lên mấy tờ giấy chàng đã vò nhàu, và Richard phải nói, đúng là chàng muốn ném nó đi thật. Đôi khi chàng tự hỏi không biết Harrison sẽ nói gì nếu ông ta biết chính chàng cũng không biết chắc là chàng viết về cái gì, rằng chàng đã viết một bản nháp về một nhà khảo cổ rồi ném nó đi, đã viết về một chuyện tình của một anh chàng người Anh với một người đàn bà Phi châu và cũng ném nó đi, và mới chỉ vừa bắt đầu viết về một thành phố nhỏ ở Nigeria. Phần lớn chất liệu cho những cố gắng mới nhất của chàng lấy từ những buổi tối chàng đến chơi nhà Odenigbo, Olanna, gặp gỡ bạn bè của hai người. Họ tiếp đón chàng một cách khá bình thường, không quá nồng nhiệt, và có thể vì thế mà chàng cảm thấy tự nhiên, im lặng ngồi trên ghế sofa trong phòng khách, chỉ lắng nghe.
Khi Olanna mới giới thiệu chàng với Odenigbo, "Đây là bạn của Kainene mà em đã nói với anh, Richard Churchill", Odenigbo thân mật bắt tay chàng và nói, "Tôi không trở thành vị thủ tướng đầu tiên của vua chỉ để cai trị sự sụp đổ của đế quốc Anh".
Phải một lúc sau Richard mới hiểu trước khi chàng bật cười vì Odenigbo nhái giọng Winston Churchill dở ơi là dở. Sau đó chàng ngắm nhìn Odenigbo khua tờ Daily Times rồi hét to, "Bây giờ là lúc mà chúng ta phải bắt đầu xóa bỏ tính chất thực dân trong nền giáo dục của chúng ta! Không thể chờ đến ngày mai; ngay bây giờ! Dạy cho họ biết lịch sử của chúng ta!", và chàng nghĩ đây là một người đã tin chắc rằng sự lập dị là một phẩm chất cá nhân không mấy hấp dẫn, nhưng lại được chú ý nhiều nhất trong một gian phòng đầy những người rất quyến rũ. Chàng cũng lặng lẽ ngắm Olanna, cứ mỗi lần nhìn nàng là chàng lại có cảm giác mới lạ, nàng đẹp hơn từng giây từng phút trước đó. Chàng có một cảm giác không mấy vui khi nhìn thấy tay của Odenigbo đặt lên vai nàng và sau đó tưởng tượng hai người đang trên giường với nhau. Chàng và Olanna ít trao đổi với nhau, ngoại trừ những câu chuyện chung chung, nhưng một ngày trước khi chàng đi Port Harcourt, Olanna nói, "Richard, cho tôi gửi lời chào Kainene nhé".
"Vâng", chàng nói, đó là lần đầu tiên nàng nhắc đến Kainene.
Kainene đón chàng ở ga bằng cái xe Peugeot 404 của nàng rồi lái từ trung tâm Port Harcourt ra hướng biển về ngôi nhà ba tầng cô độc chơ vơ với hàng hiên viền bởi những cành hoa giấy có màu tím rất nhạt. Richard ngửi thấy mùi mặn của biển trong không khí lúc Kainene đưa chàng đi qua những phòng rất rộng với những bộ bàn ghế khác kiểu nhau nhưng kết hợp rất tinh tế hài hòa, những tác phẩm điêu khắc bằng gỗ, những bức tranh phong cảnh thanh bình, những bức tượng tròn trĩnh. Sàn nhà bóng loáng có mùi gỗ thơm.
"Em thường ước gì mình ở gần biển hơn chút nữa, để chúng ta có thể thấy cảnh đẹp hơn. Nhưng em thay đổi hết những thứ bố dùng để trang hoàng và nó không có vẻ của đám trọc phú mới phất, em làm thế có đúng không?" Kainene hỏi.
Richard bật cười. Không chỉ vì nàng đang chế giễu Susan - trước đó chàng có kể cho nàng nghe nhận xét của Susan về Ông Trùm Ozobia - mà vì nàng dùng chữ chúng ta. Chúng ta có nghĩa là cả hai người; nàng đã bao gồm cả chàng. Khi nàng giới thiệu chàng với người giúp việc của nàng, ba nam nhân viên mặc bộ đồng phục ka ki không mấy vừa vặn với thân hình của họ, nàng nói với nụ cười khô khan cố hữu, "Mọi người sẽ gặp Richard rất thường xuyên".
"Xin chào ông", họ đồng thanh và đứng thẳng, gần như là nghiêm chào lúc Kainene chỉ từng người rồi nói tên của họ: Ikejide, Nnanna, và Sebastian.
"Ikejide là người duy nhất có được nửa bộ não trong đầu", Kainene nói.
Cả ba người cùng mỉm cười, có vẻ như họ đều có những ý nghĩ riêng, nhưng dĩ nhiên họ sẽ chẳng bao giờ bộc lộ.
"Bây giờ để em dẫn anh đi xem một vòng khuôn viên". Kainene giả vờ khom người mời rồi dẫn chàng đi cửa sau ra vườn cam.
"Olanna nhờ anh chuyển lời chào em", Richard nói và cầm tay nàng.
"Anh chàng người tình cách mạng của nó đã nhận anh vào trong nhóm của anh ta phải không? Chúng mình nên ăn mừng. Bởi vì trước đây anh ta chỉ cho phép các giáo sư da đen đến nhà anh ta".
"Đúng thế, anh ấy có nói với anh. Anh ấy nói rằng Nsukka có rất nhiều người của USAID 7 , Peace Corps 8 , trường Đại học Michigan, và anh ta muốn tạo ra một diễn đàn để các giảng viên người Nigeria thảo luận".
"Và tinh thần yêu nước nồng nhiệt của họ".
"Có lẽ vậy. Anh ấy có một vẻ khác biệt rất thú vị".
"Kỳ cục nhưng thu hút". Kainene lặp lại. Nàng ngừng một chút để chà cái gì đó bẹp dí dưới gót xăng đan. "Anh thích họ, phải không? Olanna và Odenigbo".
Chàng muốn nhìn vào mắt nàng, muốn tìm hiểu và khám phá xem nàng thích nghe câu trả lời như thế nào. "Đúng, anh thích hai người ấy", chàng nói. Bàn tay nàng buông thõng trong tay chàng và chàng lo sợ nàng sẽ rút ra. "Họ giúp anh làm quen với Nsukka dễ dàng hơn", chàng nói thêm, cố gắng giải thích vì sao chàng thích họ. "Anh quen với lối sống mới thật nhanh. Dĩ nhiên, nhờ có Harrison nữa".
"Ồ, còn Harrison. Ông củ cải đỏ thì thế nào?"
Richard kéo nàng vào lòng, cảm thấy nhẹ người vì nàng không có vẻ giận phiền. "Ông ấy khỏe. Ông ấy tốt lắm, rất tức cười".
Hai người đang ở trong vườn cam, dưới tán lá dày, và Richard thấy tràn ngập một cảm giác kỳ lạ. Kainene đang nói về một nhân viên của nàng, nhưng chàng thấy mình như đang tan biến, trí óc chàng bay bổng, chập chờn đây đó. Vườn cam, sự hiện diện của cây cối xung quanh chàng, tiếng ruồi bay vo ve trên đầu, màu xanh ngan ngát tứ bề đã gợi lại những kỷ niệm về ngôi nhà của cha mẹ chàng ở Wentnor. Có một điểm khác biệt, nơi đây là miền nhiệt đới ẩm ướt, mặt trời làm cho da ở cánh tay chàng ửng đỏ và đàn ong đang sưởi nắng lại làm cho chàng nghĩ về ngôi nhà sập xệ của mình ở Anh, luôn có gió luồn qua vách ngay cả trong mùa hè. Chàng nhìn thấy mấy cây bạch dương và vài cây liễu đằng sau nhà, trên cánh đồng chỗ chàng đã rình mấy con chuột đồng, những ngọn đồi chập chùng trùng điệp nở đầy hoa thạch thảo và dương xỉ mọc bát ngát, lác đác đây đó có đàn cừu đang gặm cỏ. Chàng thấy cả bố lẫn mẹ đang ngồi với chàng trên chiếc giường ngủ có mùi ẩm thấp của chàng, trong khi bố đọc thơ cho chàng nghe.
Thấm vào tim tôi ngọn gió chết người
Thổi từ làng quê xa ngăn ngắt
Những ngọn đồi xanh trong nỗi nhớ,
Nóc giáo đường, trang trại này tên gì?
Nơi miền đất hoang liêu đó
Tôi thấy cánh đồng nắng lóa
Con đường hạnh phúc tôi đã qua
Không thể nào trở lại 9 .
Giọng của bố luôn trầm xuống ở câu những ngọn đồi xanh trong nỗi nhớ, và khi họ rời khỏi phòng, rồi những tuần tiếp theo khi bố mẹ xa nhà, chàng nhìn ra cửa sổ và nhìn những ngọn đồi xanh mờ xa.
Richard rất kinh ngạc khi nhận thấy mức độ bận rộn của Kainene. Gặp nàng ở Lagos, trong những lần gặp nhau ngắn ngủi tại khách sạn, chàng đâu ngờ cuộc sống của nàng tự nó đã và vẫn vô cùng sôi động cho dù có hay không có mặt chàng trong cuộc đời nàng. Chàng thấy lấn cấn khó chịu lạ lùng khi nghĩ rằng mình không phải là người duy nhất ngự trị trong thế giới của nàng, nhưng còn thấy lạ lùng hơn là nếp sống của nàng đã được thiết lập đâu vào đấy, rất hoàn hảo, cho dù nàng chỉ mới về Port Harcourt vài tuần. Công việc của nàng luôn được ưu tiên; nàng nhất định sẽ làm cho xưởng của bố lớn mạnh hơn là lúc ông quản lý. Buổi tối khách - người của công ty thảo luận và thỏa thuận hợp đồng, người của chính quyền trả giá hối lộ, người của xưởng máy bàn bạc về khối lượng công việc - ghé thăm, họ đậu xe dọc theo lối vào vườn quả. Kainene cố gắng kiểm soát không để cho họ được ở lâu và nàng cũng không muốn chàng gặp họ vì nàng nói gặp họ sẽ rất chán, nên chàng ở trên lầu đọc sách và hí hoáy viết cho đến khi họ ra về. Chàng thường cố gắng không lo lắng là chàng sẽ không làm nàng thỏa mãn; chẳng thể tin vào cái thân xác của chàng được, và chàng khám phá ra rằng nghĩ về thất bại sẽ dễ làm cho chàng bị thất bại hơn.
Lần thứ ba khi chàng đến Port Harcourt, có người giúp việc gõ cửa phòng ngủ và báo, "Thiếu tá Madu đến, thưa cô", và Kainene hỏi chàng có vui lòng đi với nàng xuống nhà không.
"Madu là một người bạn cũ và em muốn anh gặp anh ấy. Anh ấy mới trở về sau đợt huấn luyện quân sự ở Pakistan", nàng nói.
Richard ngửi thấy mùi nước hoa của người khách từ hành lang, mùi của đám võ biền thích khoe mẽ. Cái gã xài nước hoa để phô trương theo lối ấy khiến Richard nghĩ ngay đến một kẻ mọi rợ có bộ mặt to bè màu gỗ trắc, môi dày, mũi tẹt. Khi gã đứng dậy bắt tay, Richard gần như muốn thụt lùi. Gã có vóc dáng khổng lồ. Richard thường là người cao nhất trong phòng, người mà người ta luôn phải ngước lên để nhìn, nhưng gã này cao hơn Richard ít nhất cũng trên bảy phân, vai rộng và thân hình chắc nịch, vạm vỡ; gã đúng là khổng lồ.
"Richard, đây là Thiếu tá Madu Madu", Kainene nói.
"Chào anh", Thiếu tá Madu nói. "Kainene có nói với tôi về anh".
"Xin chào", Richard nói. Có vẻ gì như thân mật quá độ khi nghe cái gã Ma-mút này với nụ cười khinh mạn trên môi, gọi tên Kainene, làm như gã thân thiết với Kainene lắm, làm như gã biết một điều gì đó mà Richard không biết, làm như bất cứ thứ gì gã biết về Richard đều đã được Kainene nói thầm vào tai, giữa những tiếng cười rúc rích kỳ cục xuất phát từ những lần chung đụng của hai người. Còn cái tên Madu Madu nghe gì mà kỳ cục. Richard ngồi trên ghế sofa và từ chối khi Kainene mời chàng ly rượu. Chàng thấy mình tái mặt. Chàng ước gì Kainene giới thiệu, Richard người yêu của tôi.
"Anh và Kainene gặp nhau ở Lagos?" Thiếu tá Madu hỏi.
"Vâng", Richard nói.
"Lần đầu tiên cô ấy kể với tôi là khi tôi gọi điện cho cô ấy từ Pakistan, khoảng tháng trước".
Richard không thể nghĩ ra câu gì để nói. Chàng không biết Kainene đã nói chuyện với gã từ Pakistan và cũng không thể nhớ là nàng có từng nhắc đến tình bạn của nàng với một tay sĩ quan quân đội mà tên và họ cùng là một chữ. "Và hai người quen biết nhau đã lâu?" Richard hỏi; ngay lập tức chàng tự hỏi, không biết giọng mình có vẻ ngờ vực hay không.
"Trang trại của gia đình tôi ở Umunnachi, kề bên trang trại của gia đình Ozobia". Thiếu tá Madu quay về hướng Kainene. "Có phải tổ tiên hai nhà có họ hàng với nhau không nhỉ? Chỉ vì họ nhà em cướp đất nhà tôi nên chúng tôi đuổi họ nhà em ra?"
"Họ nhà anh cướp đất nhà em thì có", Kainene cười, và Richard ngạc nhiên nghe giọng cười của nàng có vẻ khàn đi. Chàng càng ngạc nhiên khi thái độ của Madu hết sức thân quen, cái cách gã ngồi lún vào trong sofa, đứng dậy lật mấy đĩa nhạc trong máy stereo, nói đùa với người phục vụ bữa tối. Richard có cảm giác lạc lõng, bị bỏ rơi. Chàng ước gì Kainene nói trước cho chàng biết là Madu sẽ ở lại dùng cơm tối. Chàng ước gì Kainene cũng uống gin với tonic như chàng thay vì whisky với nước như Thiếu tá Madu. Chàng ước gì gã này đừng có cứ tấn công chàng bằng một lô câu hỏi như là muốn kéo chàng vào cuộc trò chuyện, làm như gã là chủ còn chàng chỉ là khách. Nào là anh có thích Nigeria không? Rồi quyển sách của anh tiến triển đến đâu rồi? Hay anh có thích Nsukka không? Richard thấy bực mình vì những câu hỏi này và cả cách ngồi bàn ăn thành thạo của gã.
"Tôi được huấn luyện ở Sandhurst", Thiếu tá Madu nói, "và tôi ghét nhất là thời tiết lạnh. Càng ghét hơn vì sáng nào người ta cũng bắt chúng tôi chạy trong trời lạnh khủng khiếp như thế mà chỉ được mặc một cái áo mỏng với quần cộc".
"Tôi có thể hiểu được vì sao anh thấy ở đó lạnh", Richard nói.
"Ồ, đúng thế. Mỗi người có nhược điểm của họ. Tôi chắc là anh sẽ sớm nhớ nhà khi ở đây", anh ta nói.
"Tôi không nghĩ thế", Richard nói.
"Người Anh vừa quyết định kiểm soát việc di dân từ các nước trong Commonwealth 10 , phải không? Họ muốn dân của xứ nào ở yên xứ đó. Điều trớ trêu là, dĩ nhiên chúng tôi, những người dân xứ thuộc địa, không thể ngăn ngừa người Anh xâm nhập xứ của chúng tôi.
Gã nhai cơm chậm rãi và săm soi chai nước một hồi lâu, làm như đó là chai rượu nho gã muốn tìm hiểu xem nó được làm từ năm nào.
"Ngay sau khi trở lại từ Anh quốc, tôi thuộc Đại đội Bốn, được đưa đến Congo dưới sự kiểm soát của Liên Hiệp Quốc. Điều hành đại đội của tôi không mấy tốt đẹp, tuy vậy tôi vẫn thích ở Congo hơn là ở một nơi khá an toàn như nước Anh. Chỉ tại vì thời tiết". Thiếu tá Madu ngừng lại một chút. "Đại đội của tôi bị điều hành thật lởm khởm. Chúng tôi thuộc quyền chỉ huy của một Đại tá người Anh". Anh ta liếc nhìn Richard và tiếp tục nhai.
Richard rất bực; mấy ngón tay chàng như cứng ngắc lại và chàng sợ là cái nĩa chàng đang cầm dám trơn tuột ra khỏi tay và gã đàn ông chưa hề bị làm nhục này sẽ biết cảm nghĩ của chàng.
Chuông cửa reo ngay khi bữa tối vừa chấm dứt, lúc họ đang ngồi ở hàng hiên dưới ánh trăng và thưởng thức Tân nhạc.
"Chắc là Udodi, tôi bảo cậu ta đến đây gặp tôi", Thiếu tá Madu nói.
Richard đập mạnh một con muỗi bay vo ve rất bực mình bên tai. Cứ như nhà của Kainene là chỗ cho gã này gặp bạn bè.
Udodi là một người nhỏ thó, không có gì đặc biệt đáng chú ý như cái duyên lộ liễu và cái kiêu ngạo ngầm của Thiếu tá Madu. Hắn ta có vẻ say rượu, khùng khùng trong cái cách hắn bắt tay Richard, lắc lên lắc xuống lia lịa. "Anh có phải là người hợp tác thương mại của Kainene? Anh ở trong ngành dầu hỏa?", hắn hỏi.
"Tôi chưa giới thiệu, phải không?" Kainene nói. "Richard, Thiếu tá udodi Ekechi, bạn của Madu. Udodi, đây là Richard Churchill".
"Ồ", Thiếu tá Udodi nói, mắt nheo nheo. Hắn rót một ít rượu whisky vào ly, nốc đánh ực, nói gì đó bằng tiếng Igbo và Kainene trả lời rõ ràng, lạnh lùng bằng tiếng Anh, "Tôi chọn người yêu như thế nào không phải là việc của anh, Udodi".
Richard ước gì chàng có thể mở miệng chửi cho hắn một trận. Nhưng chàng làm thinh. Chàng cảm thấy mình yếu đuối quá, cái yếu đuối vì bệnh hoạn và vì tiếc nuối mất mát. Nhạc đã ngừng và chàng nghe tiếng sóng văng vẳng vọng từ xa.
"Xin lỗi. Ồ, tôi đâu có nói đó là việc của tôi!" Thiếu tá Udodi cười và lại với lấy chai whisky.
"Thôi nhé", Thiếu tá Madu nói. "Anh chắc đã nhậu từ sớm ở trong trại".
"Cuộc đời ngắn ngủi lắm, người anh em!" Thiếu tá Udodi nói, rót thêm một ly nữa. Hắn ta quay sang Kainene. "I magonu, cô em biết không, ý của tôi là, đàn bà mà theo đám đàn ông trắng thì chắc chắn là cái loại con nhà nghèo hay là loại có thân hình mà đàn ông trắng nó mê". Hắn ngưng lại một chút rồi nói tiếp, nhái giọng Anh, "có cái mông nảy lửa". Hắn cười hô hố. "Tụi trắng chúng nó chỉ thậm thụt, thọc, chọc, ngoáy đám đàn bà con gái và chẳng bao giờ cưới các em đâu. Cưới làm sao được mà cưới. Tụi nó chẳng bao giờ đưa các em đến một chỗ công cộng xứng đáng. Nhưng các em sẽ tiếp tục làm nhục chính mình rồi cố gắng đeo đẳng tụi nó để tụi nó cho vài cắc lẻ và rẻ thối. Đây là một thứ nô lệ kiểu mới. Tôi nói cho cô em biết, một thứ nô lệ mới. Nhưng cô em là con gái của Ông Trùm, cô em làm cái quái gì với tên đó?"
Thiếu tá Madu đứng dậy. "Anh xin lỗi về việc này, Kainene. Bình thường cậu ta không như thế". Anh ta kéo anh bạn Thiếu tá đứng lên và nói gì đó thật nhanh bằng tiếng Igbo.
Thiếu tá Udodi lại cười sằng sặc. "OK, OK, nhưng xin cho tôi chai rượu whisky, nó sắp cạn rồi. Để tôi lấy chai whisky".
Kainene không nói gì lúc Thiếu tá Udodi quờ chai rượu trên bàn. Sau khi họ đi rồi, chàng nắm lấy tay nàng. Chàng cảm thấy như mình chẳng tồn tại trên đời, vì thế Thiếu tá Madu đã chẳng xin lỗi chàng khi xin lỗi Kainene. "Hắn ghê tởm quá. Anh rất tiếc vì hắn đã nói những lời như thế".
"Anh ta say quá rồi. Madu chắc rất bứt rứt". Kainene nói. Nàng chỉ đồng hồ sơ trên bàn và tiếp, "Em mới vừa ký được một hợp đồng cung cấp giày ống cho quân đội ở Kaduna".
"Thế thì tốt quá". Richard uống nốt giọt rượu cuối cùng trong ly và nhìn Kainene đang đọc hồ sơ.
"Tay chỉ huy là người Igbo, Madu nói ông ta rất sốt sắng muốn ký hợp đồng với người cùng xứ Igbo. Coi như em gặp may. Và ông ta chỉ đòi có năm phần trăm".
"Hối lộ?"
"Ồ, chúng ta không có tội, phải không?"
Vẻ nhạo báng của nàng làm chàng bực mình, cũng như cái cách nàng bỏ qua cho Thiếu tá Madu trong hành động đáng chê trách của Thiếu tá Udodi. Chàng đứng dậy và bắt đầu đi đi lại lại dọc theo hàng hiên. Đám muỗi bay vo vo quanh bóng đèn neon.
"Em đã quen Madu từ lâu rồi phải không", cuối cùng chàng lên tiếng. Chàng rất ghét phải nhắc đến tên gã, bởi nó thể hiện sự thân tình mà chàng chẳng thấy chút thân mật nào cả. Tuy thế chàng vẫn phải dùng tên bởi vì không có cách xưng hô nào khác cho chàng chọn lựa. Chắc chắn chàng không gọi hắn là Thiếu tá rồi, nghe có vẻ tôn vinh hắn quá.
Kainene nhìn lên. "Từ hồi xửa hồi xưa cơ. Gia đình anh ấy và gia đình em rất thân nhau. Em nhớ có lần, khi nhà em đến Umunnachi nghỉ Giáng sinh, anh ấy cho em một con rùa. Một món quà lạ nhất mà cũng là hay nhất em từng có. Olanna nghĩ việc Madu bắt con vật tội nghiệp ấy ra khỏi môi trường tự nhiên của nó rất là sai quấy, nhưng nó không bao giờ hợp với Madu cả. Em đặt con rùa vào một cái chậu, nhưng ít lâu sau nó chết". Nàng quay lại đọc đống hồ sơ.
"Anh ta lập gia đình chưa?"
"Rồi. Adaobi đang học đại học ở London".
"Có phải vì thế mà em gặp anh ta thường xuyên?" Câu hỏi của chàng như được thốt ra sau khi nghẹn lời, cứ như là chàng cần phải khạc nó ra vậy.
Nàng chẳng trả lời. Có lẽ nàng không nghe câu hỏi. Rõ ràng là đống hồ sơ và cái hợp đồng mới tinh đã choán hết suy nghĩ của nàng. Nàng đứng lên. "Em cần phải ghi chú một vài điều vào biên bản buổi họp ở phòng làm việc, lát nữa em sẽ vào với anh".
Chàng tự hỏi tại sao mình không thể đơn giản hỏi nàng là nàng có thấy sự hấp dẫn của Madu không? Hai người đã có tình ý với nhau bao giờ chưa và có còn quan hệ với nhau không. Chàng sợ. Chàng đến gần nàng, vòng tay ôm gọn nàng thật chặt, muốn nghe nhịp đập của tim nàng. Đây là lần đầu tiên trong đời chàng thấy mình thuộc về một nơi nào đó.
1. Quyển Sách: Thế Giới Im Lặng Khi Chúng Tôi Chết.
Trong lời phi lộ, ông kể lại câu chuyện của một người đàn bà với quả bầu gỗ. Bà ta ngồi trên sàn một toa xe lửa, bị kẹt cứng giữa những người đang khóc lóc, la lối, cầu nguyện. Bà ta yên lặng, đều tay nhẹ vuốt ve vỏ của quả bầu gỗ trong lòng bà cho đến khi họ băng qua sông Niger, và rồi bà ta mở nắp quả bầu mời Olanna và những người khác nhìn vào.
Olanna kể ông nghe câu chuyện này và ông ghi lại từng chi tiết. Nàng kể ông nghe những vết máu trên áo của người đàn bà đã thấm vào sợi vải biến thành màu tím sẫm. Nàng tả những hình trang trí được khắc trên vỏ quả bầu của người đàn bà, những đường chéo cắt nhau thành hình chữ thập, và nàng tả cái đầu của đứa bé ở bên trong - mấy bím tóc tết vội buông xuống khuôn mặt nâu, cặp mắt trắng dã, mở ra một cách ghê rợn, và cái mồm nhỏ hình chữ "O" đầy vẻ kinh hoàng.
Sau khi viết đoạn này, ông đề cập đến những người đàn bà Đức chạy thoát khỏi Hamburg với thi hài các con họ bị cháy như than nhét vào trong túi xách, những bà mẹ Rwandan bỏ túi những mảnh vụn thân thể của những đứa bé bị nhây xé. Nhưng ông cẩn thận không so sánh. Về bìa của quyển sách, tuy vậy, ông vẽ bản đồ Nigeria; đồ theo nét chữ "Y" như chiều dài của con sông Niger và Benue với màu đỏ rực. Ông cũng dùng cùng một màu đỏ ấy khuyên tròn biên giới, chỗ mà ở miền Đông nam, Biafra hiện diện được ba năm.
--------------------------------
1 Chữ viết tắt của US Agency for International Development, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ.
2 Bài thơ Into my heart on air that kills của A.E. Housman (1859-1936).
3 Tương tự như basebali.
4 Roped pot (nguyên văn): Là một nghệ thuật đặc biệt về lọ đúc bằng đồng vào thế kỷ IX và X. Lọ đồng có dây đồng đúc giống như dây thắt ngoài bình để trang trí.
5 Gold (nguyên văn): Vàng.
6 Dicky là một cách gọi khác của tên Richard, có tính thân mật.
7 Đại đế của vương quốc Anh, sinh năm 847 hay 849, mất năm 899. Có công bảo vệ vương quốc Anh chống trả sự xâm lăng của Viking xứ Đan Mạch.
8 Umbrella tree (nguyên văn): Là một loại cây thuộc họ magnolia có lá to dài từ ba đến năm tắc.
1 Tổ chức Thiện nguyện Mỹ.
2 Khối thịnh vượng chung (gồm vương quốc Anh, một số quốc gia độc lập và những quốc gia phụ thuộc).