Phần 11 - Chương 15: Thái Thượng Cảm Ứng Thiên và những câu chuyện

Số từ: 734
Thái Thượng Cảm Ứng Thiên Hội Biên
Việt dịch: Cư Sĩ Vô Tri
THỤ NHỤC BẤT OÁN. THỤ SỦNG NHƯỢC KINH. THI ÂN BẤT CẦU BÁO.
Được sủng ái phải sợ. Giúp người chớ mong báo đáp. Cho ai vật gì rồi thì đừng nghĩ lại mà hối tiếc.
Căn cứ vào tội nặng nhẹ mà giảm bớt tuổi thọ của họ.
1. Người quân tử vì đức hạnh mà không vì địa vị, vì thực chất chứ không vì hư danh, vì nghĩa mà không vì lợi. Nên xem việc vinh sủng như là một nỗi lo âu, là một gánh nặng, như người trèo cao té nặng, trong lòng lúc nào cũng dè dặt cẩn thận.
Vì thế người quân tử tuy ở địa vị cao mà vẫn xem như thấp hèn, nên ở thế cao mà không nguy hiểm. Một khi công thành danh toại thì lo nghĩ đến thối ẩn. Tri thối nên bất nguy, tri chỉ nên bất trụy, tri túc nên thường lạc.
Đó là thuật xử thế cao minh của bậc quân tử.Đặng Thông, làm quan dưới triều Hán, được vua Hán Văn Đế sủng ái. Có một lần Đặng Thông nhờ thầy tướng số xem tướng, thầy tướng nói rằng sau này Đặng Thông sẽ bị chết đói. Vua Hán Văn Đế biết được chuyện này nói với Đặng Thông:
Trẫm đem cả núi đồng ở đất Thục ban cho khanh, và cho khanh được phép đúc tiền, như thế khanh sẽ giàu sang mãi mãi, làm sao có thể chết đói được.
2. Đặng Thông từ đó trở nên cực phú, nhưng chỉ ỷ vào thế lực và sự che chở của vua mà không biết tu thân tích đức. Khi Hán Văn Đế chết, vua Cảnh Đế lên ngôi, nhiều vị quan trong triều vì đố kỵ Đặng Thông nên gièm tâu cùng vua Cảnh Đế.
Vua Cảnh Đế vốn không thích Đặng Thông nên nhân cơ hội này bèn tịch thu tài sản và truất hết quyền hành của Đặng Thông. Đặng Thông vì thế trở nên nghèo phải đi ăn xin. Về sau quả nhiên bị chết đói.
3. Đời Bắc Tống, quận Giang Hạ có quán rượu Tân Thị. Một hôm có một lão già ăn mặc lam lũ đến hỏi chủ quán:
Có rượu tốt gì cho ta uống chăng?
Chủ tiệm bèn sai tửu bảo đem rượu hảo hạng ra cho lão già uống. Lão già ăn uống say sưa rồi bỏ đi, chẳng trả một đồng xu nào cả. Chủ tiệm không đem lòng trách oán và cũng không tỏ vẻ ân hận.
Nửa năm sau, lão già trở lại quán rượu của Tân Thị. Nhưng lần này lão không uống rượu nữa, mà nói với Tân Thị rằng:
Lúc trước lão uống rượu của các hạ, nhưng vì quá nghèo không có tiền trả, nay lão đến đây để đáp ơn cho các hạ.
Nói xong bèn thò tay lấy cây bút lông ra, vẽ một con hạc trên bức tường.
Lão nói với Tân Thị:
Mỗi khi có khách đến, các hạ chỉ cần vỗ tay thì con hạc trên bức tường này sẽ bay ra và múa hát.
Lão già nói xong bèn bỏ đi. Tân Thị làm theo lời của lão già dặn, khi vỗ tay, con hạc lão già đã vẽ trên bức tường quả nhiên bay ra và múa hát. Khách ăn uống từ đó mỗi lúc một đông, không bao lâu Tân Thị trở nên cực phú trong vùng.
Mười năm sau, lão già lại trở về quán rượu của Tân Thị. Chủ quán gặp lại ân nhân, trong lòng vô tả, nói với lão già rằng:
Vì ân nhân mà ta mới có ngày hôm nay, mong ân nhân hãy lưu lại đây cùng hưởng cảnh phú quý.
Lão già cười và đáp:
Đời người chẳng qua là một kiếp phù du, phú quý vinh hoa đối với ta cũng chỉ là một giấc mơ mà thôi.
Nói xong bèn lấy sáo ra thổi, con hạc từ bức tường bay xuống, đến trước mặt lão già, và lão cỡi hạc đi biệt tích. Để kỷ niệm lão già và con hạc, tại nơi chỗ hạc cất cánh, chủ tiệm xây nên một lầu, lấy tên là lầu Hoàng Hạc. Nay ở thành Vũ Xương, tỉnh Hà Nam Trung Hoa. Lão già cỡi hạc đó chính là Bát Tiên Lữ Thuần Dương Tổ Sư.