Phần 11 - Chương 67: Thái Thượng Cảm Ứng Thiên và những câu chuyện

Số từ: 904
Thái Thượng Cảm Ứng Thiên Hội Biên
Việt dịch: Cư Sĩ Vô Tri
NAM BẤT TRUNG LƯƠNG. NỮ BẤT NHU THUẬN. BẤT TRI KỲ THẤT. BẤT KÍNH KỲ PHU.
Trai không trung lương. Gái không nhu thuận. Chồng bỏ bê nhà cửa. Vợ không biết trọng chồng.
1. Trai lấy trung hiếu làm đầu, gái lấy đức hạnh làm gốc.
Đức Khổng Tử dạy:
Hiếu bắt đầu từ chỗ sự thân, kế là sự quân, sau cùng là lập thân. Đem lòng hiếu thảo thờ cha mẹ mà thờ vua giúp nước thì là trung. Ngày xưa các bậc quân vương đều tìm tôi hiền nơi hiếu tử, vì người chí hiếu, ở nhà hiếu thuận khi ra giúp nước cũng là bậc tôi trung.
Công ơn cha mẹ lớn như Trời đất, làm con lẽ nào lại không nên hiếu thảo, nợ nước sâu như biển cả mà phải làm nô lệ cho người, sống trong cảnh tủi nhục.Vợ chồng hòa mục gia đạo mới thịnh, con cháu mới hiển vinh.
2. Ngày xưa vua Cảnh Tông nước Tề đánh nhau với quân Tần. Tề Cảnh Công thua to, quân sĩ đều trốn hết, bỏ lại Tề Cảnh Công ngồi một mình trong xe. May có một nông phu trông thấy, vội đẩy đem vua Cảnh Công đi trốn.
Nhưng quân Tần đuổi theo rất sát, người nông phu thấy tình hình nguy ngập, bèn nói cùng Tề Cảnh Công:
Chúa Công đưa áo mũ cho thảo dân mặc, và mau trốn vào rừng, để một mình thảo dân ngồi trên xe chết thay Chúa Công.
Tề Cảnh Công nói:
Trẫm thoát nạn mà Khanh phải chết, lòng Trẫm thật không nỡ.
Người nông phu nói:
Thảo dân chết đi cũng chỉ như trong rừng thiếu đi một cây, nếu Chúa Công chết thì cả giang san nước Tề đều mất, xin Chúa Công chớ ngần ngại hãy cởi áo cho tiện dân, nếu trễ kẻo không kịp.
Tề Cảnh Công nghe lời của vị nông phu trung thành, cởi bỏ long bào giao cho nông phu và mặc áo nhà nông chạy trốn vào rừng.
Khi quân Tần bắt được xe của vua Tề, tưởng người mặc long bào trên xe là Tề Cảnh Công nên bắt về nạp cho Vua Tần. Vua Tần nhận ra người nông phu không phải là Vua Tề, nên giận và truyền lệnh đem chém.
Người nông phu không sợ chết, ung dung nói với vua Tần:
Mục đích của ta là chết thay Chúa, nay Chúa ta đã thoát nạn rồi, ta chết là lẽ đương nhiên. Nhưng chỉ tiếc rằng sau khi ta bị giết rồi, thì sau này không ai dám hy sinh tính mạng của mình để cứu Chúa của họ nữa.
Vua Tần nghe người nông phu nói rất có lý. Nghĩ rằng một người nông phu bình thường như vậy cũng biết trung với vua, quả thật là hiếm có, đáng làm gương cho người sau, nên tha tội cho người nông phu.
3. Trai noi theo đạo Trời là hành thiện, bốn mùa vận chuyển, trung trinh bất nhị, gái hiệu pháp đạo của đất là nhẫn nhục chở nặng, thuận theo bốn mùa mà sinh vạn vật.
Vợ chồng là khởi nghiệp của nhân luân, chồng không nên chê vợ xấu, vợ không hiền thì dạy cho hiền, không đức thì lấy đức để dạy. Vợ cũng không nên chê chồng nghèo, phú quý bần tiện đều là duyên tiền định, không nên bỏ, hiền ngu đều do số người chớ nên khinh, mà phải kính.
4. Hứa Doãn là một Tiến Sĩ đời Tống, vợ của Hứa Doãn là Nguyễn Thị, lúc cả hai chưa lấy nhau, Hứa Doãn cho Nguyễn Thị là đẹp, sau khi kết thành vợ chồng rồi. Doãn cảm thấy vợ mình xấu xí, và có ý định bỏ vợ và lấy người khác.
Trong tứ đức thiếp chỉ thiếu một chữ dung mà thôi.
Nguyễn Thị đáp xong bèn hỏi lại chồng:
Kẻ sĩ có bách hạnh, thiếp xin hỏi chàng có được mấy hạnh?
Hứa Doãn đáp:
Ta đây có đủ các bách hạnh.
Nguyễn Thị nói:
Trong bách hạnh có chữ đức, chàng là háo sắc chứ không háo đức, sao có thể nói là bách hạnh được?
Hứa Doãn nghe vợ nói xong, cảm thấy hổ thẹn. Từ đó không còn chê vợ nữa, hai người tôn trọng lẫn nhau, vợ chồng ăn ở hòa thuận đến bạc đầu.
5. Chu Mãi Thần người đời Hán, lúc chưa hiển đạt chỉ là một thư sinh nghèo nàn, phải lên rừng đốn củi độ nhật. Người vợ chê ông nghèo, cười nhạo ông chỉ là người dài lưng tốn vải, chẳng làm nên chuyện.
Chu Mãi Thần khuyên vợ hãy chịu khó ở với ông vài năm, đến năm 50 tuổi thế nào cũng đỗ đạt, lúc đỗ đạt rồi vợ chồng sẽ cùng nhau hưởng cảnh phú quý. Người vợ không nghe, bỏ ông đi theo người khác.
Sau vài năm trau dồi Kinh sử, Chu Mãi Thần thi đỗ và làm quan đến chức Thái Thú. Người vợ xin về ở với ông. Ông nói:
Thử đem thùng nước đổ lên lưng ngựa, nếu nước đổ rồi mà còn đón lại được cho đầy thì ta sẽ bằng lòng cho về ở chung. Người vợ biết chuyện không thành. Cảm thấy xấu hổ, về nhà treo cổ tự vẫn mà chết.