X - Chương 8

Số từ: 3778
Thể Loại: Tiểu Thuyết Hư Cấu
Người dịch: Nguyễn thị Bạch Tuyết
NXB Văn Học
Ngày mười ba tháng Bảy mang đến cho chúng tôi một bất ngờ thực sự. Khi tôi dẫn các cô gái xuống bảo tàng xem Holt chạy, chúng tôi tưởng thảm họa hôm trước sẽ khiến đám đông thưa hơn, nhưng hóa ra không phải. Có thể nói số người sẵn lòng thử sức với lũ bò tại đường dốc còn đông hơn trước, như thể cuộc đổ máu ngày hôm qua kích thích khao khát được thử lửa thực sự.
Chúng tôi đang bình luận về chuyện này thì Monica la lên,
Trời ơi! Nhìn xem ai ở dưới kia kìa!

Đó là Joe, rất dễ nhận ra trong chiếc quần bò Levis, giày cao cổ và áo vest da, lưng dựa vào tường một cách bình thản và trông hoàn toàn lạc lõng giữa đám đông. Anh đứng không xa hàng rào cảnh sát lắm, ngay tại nơi hôm trước con bò đã bắt đầu công cuộc dọn dẹp của nó. Bị thảm họa ấy mê hoặc, anh đã xuống dưới để trở thành một phần của bất kể sự kiện gì có thể xảy ra ngày hôm đó.
Monica gọi Holt,
Đoán xem ai chạy cùng ông kìa!
thế là Harvey nhìn quanh và phát hiện ra Joe. Anh định hét,
Anh không chạy được với đôi giày ấy đâu,
nhưng vừa há miệng thì pháo thăng thiên đã nổ và đàn bò lao thẳng lên đồi. Joe bình thản bước lên hàng đầu đám người tham gia, ung dung chạy xuống đồi, tính nhầm khoảng cách, xoay người lại quá chậm và bị một con bò thiến to húc thẳng vào mông khiến anh ngã sấp xuống và sau đó phóng qua người anh. Đến khi ngước mắt lên thì những gì anh có thể nhìn thấy chỉ là đuôi của những con bò đang dần biến mất theo khúc quành rẽ về bệnh viện.

Nó xảy ra nhanh khiếp,
Joe kể lại khi chúng tôi ăn sáng ở Bar Vasca.
Tôi đã trông thấy cách làm của Holt. Nhưng lũ bò ấy to lớn kinh khủng!


Con bò có húc được anh không?
Monica hỏi.

Giá như tôi có thể tuyên bố nó là một con bò mộng,
Joe đáp,
nhưng mấy đồ chết tiệt các bạn lại hẳn phải được chứng kiến rồi.

Khi Holt về, anh nghiêm khắc nói với Joe,
Anh nên báo cho tôi chứ. Tôi sẽ bảo anh không nên chạy ở chỗ ấy. Lũ bò non thường chạy rất sát khúc quành ấy.


Thế thì bây giờ tôi báo với ông. Mai tôi sẽ chạy.


Cả tôi nữa,
Cato nói, có lẽ do một phút hăng hái bột phát.

Cả tôi nữa,
tôi tiếp lời, chắc chắn do một phút hăng hái bột phát.

Khoan đã nào!
Holt phản đối.
Tôi sẽ không chịu trách nhiệm về ba gã hề các người trên dốc Santo Domingo.


Hôm nay tôi có yêu cầu ông bảo vệ đâu,
Joe nhắc.

Phải, thế cho nên anh mới bị húc vào đít... bởi vì anh rất ngớ ngẩn.
Anh đứng bật dậy, giận dữ đi lại quầy bar, gọi Raquel ra làm nhân chứng.
Ngày mai họ định chạy đấy... Ngày Bastille[93]... đông nhất trong năm. Một kẻ hậu đậu ngớ ngẩn đâm thẳng vào con bò thiến. Một lực sĩ xó bếp. Và một ông già mỏi gối chồn chân tóc bạc phơ. Trời đất hỡi.

Anh ngồi xuống, và chúng tôi khẳng định với anh rằng dù anh có hợp tác hay không, sáng mai ba chúng tôi cũng sẽ xuống đường.
Vì sao cơ chứ?
anh hỏi.
Tôi có thể hiểu Joe. Trước ngày hôm qua, anh giữ thái độ thờ ơ với cuộc chạy, nhưng khi chứng kiến con bò quét sạch bức tường bên trái, anh đã nắm được ý nghĩa hội chạy. Đó là một việc thích hợp với anh, một việc có thể hiểu được. Việc anh tham gia chạy cũng không thể tránh được như việc Monica thích đàn ông và thử LSD. Đó là số mệnh của anh.
Cato thì lại khác. Anh đã bắt đầu dần chấp nhận thực tế mình là một thành viên trong nhóm mà không có bất kỳ hạn chế nào. Người duy nhất anh chưa thuyết phục được là Harvey Holt với những thành kiến đã ăn sâu bén rễ, vì vậy nếu chạy với đàn bò là tiêu chuẩn để Holt chấp nhận, Cato sẽ cho thấy đó là một đòi hỏi tầm thường. Thêm nữa anh thích và tin Joe và có phần muốn sát cánh cùng bạn.
Về phần tôi, chuyện khá đơn giản. Tôi đã sáu mốt tuổi và rất có thể không bao giờ còn cơ hội gia nhập một nhóm những người tâm đầu ý hợp mà tôi sẽ rất vui lòng được chạy cùng như vậy. Trước hết, về lý do muốn chạy, tất nhiên tôi không đủ trình độ chuyên môn để giải thích. Các nhà tâm lý học tranh cãi rằng đàn ông ở đảo Crete cổ xưa chạy thi với bò để đoạt lấy tính cương cường và chí can trường của con thú. Kẻ hoài nghi thì gạt bỏ ý kiến đó, coi việc những người đàn ông trưởng thành cố trở lại làm trẻ con là hành động nực cười; và các bác sĩ tâm thần thường giải thích thiết bị hi-fi như một vật thay thế cho kỹ năng tình dục thì lại lý luận rằng chỉ những người bất lực tình dục mới chạy trước mũi bò, hy vọng xoa dịu cho sự kém cỏi của mình. Tôi e lý thuyết này có gì đó sai lầm, vì nó làm dấy lên rất nhiều mối nghi hoặc về Bar Vasca. Nếu những người đàn ông tôi gặp ở đó có thêm chút tình dục nữa thôi, họ sẽ không có khả năng đứng vững trên đường phố, nói chi đến chuyện chạy. Một số người biện luận rằng đó là thói thích phô trương của những ông già, song một nửa số người tham gia chạy lại còn trẻ; và một số khác lập luận rằng đó là hội chứng tự mê ở những người trẻ tuổi, nhưng một nửa so người chạy lại đứng tuổi. Một nhà phê bình Mỹ nổi tiếng đã khẳng định rằng chín phần mười số người chạy là những sinh viên cuồng nhiệt từ Mỹ và Đức, trong khi thực tế chín phần mười số người chạy lại là công dân Tây Ban Nha, có thể họ cuồng nhiệt thật nhưng chưa bao giờ biết đến một trường đại học nào. Tôi thì lại thấy đó là trò vui - trò vui không thể giải thích - như nhà tắm Thổ Nhĩ Kỳ... hoặc cá trống và bia... hoặc một cô gái Tàu ở Hồng Kông.
Holt chịu thua. Anh nói,
Thôi được. Ngày mai cả bốn chúng ta sẽ chạy. Nhưng không phải ở Santo Domingo. Các vị ngờ nghệch quá, dễ chết lắm.
Sau đó anh dẫn chúng tôi ra phố và lên tòa thị chính, tại đó anh phác ra một chương trình hợp lý,
Ông, ông Fairbanks, ông đứng ở góc rào chắn này. Ông đừng chạy, và nếu có chút xíu tình cờ khiến một con bò vô tình húc ông, chúng tôi chẳng giúp được chuyện chết tiệt gì đâu. Ba chúng ta sẽ xuất phát ở đây, ngay trước tòa thị chính, và sẽ chờ cho đến khi đàn bò chạy quá chỗ ông Fairbanks. Lúc đó chúng ta sẽ chạy thục mạng đến góc tiếp theo, như vậy khoảng cách cũng đủ xa để chúng ta có thể đến nơi trước khi đàn bò đuổi kịp. Giờ thì chúng ta xuống đó và quyết định xem chúng ta sẽ làm gì, được phần nào hay phần ấy. Ngắm nghía địa điểm đi rồi mỗi người sẽ tự mình quyết định.

Chúng tôi chậm rãi đi đến góc phố, nơi đàn bò sẽ rẽ vào Estafeta, và Cato là người đầu tiên lên tiếng. Anh chấm một cửa hiệu bán quần áo trẻ em, Los Zamoranos - Bé con Zamora. Cửa hiệu này nằm ở góc cách xa nơi thỉnh thoảng lũ bò bị ngã, và dưới tủ kính bày hàng là khe hở tạo một chỗ nấp tốt hơn mức trung bình rất nhiều.
Tôi sẽ lăn vào đó, dưới tủ kính kia. Ông nghĩ sao?


Mỗi người phải tự lo cho mình, nhưng đó là chỗ tốt đấy. Thôi được rồi, đó là nơi rèn luyện của Cato. Joe thì sao?


Tôi sẽ chạy thẳng đến chỗ rào cản và bám vào đó thật nhanh.


Còn ông?
Cato hỏi tôi.

Tôi cảm thấy an toàn hơn ở dưới lòng đường. Tôi sẽ chạy cho đến khi chúng đuổi kịp rồi xoay người.


Làm thế có an toàn hơn không?
Cato hỏi.

Với tôi thì có. Vì tôi biết lúc nào thì phải xoay người... Và xoay như thế nào. Các anh cứ làm theo kế hoạch của mình.

Holt do dự rồi nói,
Nhớ nhé, mai là Ngày Bastille đấy. Sẽ rất đông và chuyện gì cũng có thể xảy ra. Tôi muốn các vị xem một tấm ảnh nói lên được nhiều điều.
Anh đưa chúng tôi đến một hiệu ảnh đối diện chỗ rẽ vào phố Estafeta, và ông chủ hiểu ngay anh muốn gì. Đó là tấm ảnh có một không hai. Một con bò đen to lừng lững bị ngã trên đường và đang cố đứng dậy, trông hết sức giận dữ. Cặp sừng của nó chỉ cách hơn chục phân trước một đám lộn xộn ba người đang kinh ngạc và không tìm được vật gì che chắn. Họ biết con bò hẳn phải húc một trong ba người. Người thứ nhất, ở gần con bò nhất, đang túm lấy eo người thứ hai để có thể kéo anh ta ra trước làm lá chắn; người thứ hai bóp cổ người thứ ba, tìm cách kéo anh ta vào vị trí sẽ bị con bò húc trúng; người thứ ba thì lại vặn vẹo để có thể né vào chỗ an toàn sau lưng hai người kia.

Có lẽ tấm ảnh này nên được dán nhãn ‘Tinh thần Pamplona,’
Holt nói.
Đó là mọi người đều vì bản thân, bởi vì khi con bò đó nhìn xuống cổ anh thì anh không biết mình sẽ phản ứng như thế nào đâu.
Anh gõ nhẹ lên tấm ảnh nói,
Tôi tin chắc cả ba người sẽ kinh ngạc lắm nếu biết mình sẽ làm gì khi con bò tấn công.


Thế nó đã húc người nào?
Cato hỏi.
Holt quay lại ông chủ hiệu ảnh.
Có phải lần đó con bò đứng dậy, giũ mình, rồi điềm tĩnh chạy xuôi phố Estafeta không?

Ông thợ ảnh gật đầu.
Bữa tối hôm đó, Holt đề nghị Joe và tôi lên gác gặp anh trong một phòng ăn nhỏ nơi chúng tôi có thể chuyện trò, và sau mấy câu tán gẫu không thể thiếu về trận đấu bò, Holt nói,
Joe, tôi hy vọng anh chưa suy nghĩ kỹ về việc trốn lệnh nhập ngũ.


Kỹ lắm rồi.


Chuyện này làm tôi rất bối rối. Tôi biết anh can đảm... làm được như anh sáng nay không phải dễ.


Không phải vấn đề can đảm.


Tất nhiên là phải. Anh sợ chết. Tất cả chúng ta đều thế. Nào, để tôi nói cho anh biết là trong lần gần đây nhất được tặng huân chương, tôi đã rất hoảng sợ...


Thôi đi, đừng phân phát món xúp nhàm chán ấy nữa.

Holt cố nén giận vì anh cảm thấy chàng trai này xứng đáng được lắng nghe.
Nếu không phải vấn đề can đảm thì là gì?


Chiến tranh là sai lầm. Một người đứng đắn không thể tham gia được.


Tất cả các cuộc chiến tranh đều sai lầm. Nhưng một quốc gia buộc phải chấp nhận chiến tranh và việc vinh dự duy nhất một người đàn ông có thể làm...


Ông đang dùng một vốn từ cổ lỗ đấy, ông Holt. Chúng tôi không chấp nhận những định nghĩa mà ông dùng đâu.


Anh muốn nói là anh sẽ đặt ý kiến của mình lên trên ý kiến của Tổng thống nước anh, Quốc hội nước anh?


Đúng và không đúng. Như bốn Tổng thống gần đây nhất của chúng ta đấy, tôi không nghĩ ý kiến của họ đúng đắn lắm. Còn Quốc hội, theo như tôi được biết, có được hỏi ý kiến đâu. Vì vậy chiến tranh không chỉ sai lầm. Nó còn bất hợp pháp nữa.


Anh không tin chủ nghĩa cộng sản là mối đe dọa đối với chúng ta ư?


Những vấn đề trong nước còn là mối đe dọa lớn hơn nhiều.

Họ vừa đối đáp vừa ăn pochas, nhưng khi Raquel mang món hầm lên, Holt chuyển đề tài.
Tôi đoán anh sẽ không chấp nhận bài thơ mà tôi đã thuộc từ hồi đại học:
Có cái chết nào vẻ vang hơn
Chiến đấu cam go mà lìa đời,
Vì tro tàn tổ tiên cha ông,
Vì thánh đường ngôi nhà Chúa Trời?

Joe cố không mỉm cười, nhưng thất bại,
Tôi thấy nó cũng nực cười ngang với phim về Charlie Chan.
Khi thấy vẻ mặt choáng váng của Holt, anh nói thêm,
Bài thơ này được sáng tác từ thời khiên giáo. Tôi đang nói đến thời của bom khinh khí cơ.

Holt đỏ bừng mặt, rồi nói,
Joe, hồi ở trại huấn luyện tân binh tôi đã được một trung sĩ rất nghiêm khắc rèn giũa, Schumpeter. Ông không được học hành đến nơi đến chốn, nhưng những quy tắc cơ bản thì ông có thể nhìn với con mắt sáng suốt. Tôi mong anh có thể ở Parris Island một tháng dưới quyền Schumpeter. Anh sẽ nhìn mọi việc trung thực hơn.

Joe ném khăn ăn xuống bàn.
Đáng lẽ tôi phải nhận ra mới phải. Ông là cựu binh thủy quân lục chiến! Ông bị nhồi sọ khẩu hiệu gung-ho[94] ấy từ khi còn trẻ và đó là điều đáng nhớ nhất từng xảy ra trong đời ông. Ông Holt, đối với chúng tôi binh chủng lính thủy đánh bộ chỉ là dư âm của một thời đại đã lụi tàn... cả họ lẫn những Schumpeter của họ và những chuyện vớ vẩn của họ.

Tôi ngạc nhiên thấy Holt không tỏ ra giận dữ. Đặt dĩa ngay ngắn bên cạnh đĩa thức ăn, anh ngẫm nghĩ một lúc, rồi hỏi,
Anh bạn Yigal của anh là người Do Thái phải không? Anh có nhận ra rằng nếu không có những người như Schumpeter tin vào bài thơ cổ lỗ vừa rồi, hay những điều đại loại thế... chẳng hạn như công lý... thì bạn anh sẽ chết trong lò thiêu... bị thiêu sống... cùng mọi người Do Thái khác trên trái đất. Điều đó chẳng lẽ là vô nghĩa?


Trong hoàn cảnh nào đó thì...


Anh có chiến đấu chống Hitler không?


Vấn đề đó không được đặt ra cho thế hệ tôi.


Vấn đề đó được đặt ra cho mọi thế hệ. Dưới hình thức khác. Và vấn đề lòng dũng cảm được đặt ra cho mỗi cuộc đời. Cứ hỏi ông Fairbanks mà xem.

Không thể đưa ra lý lẽ nào mà Joe chưa từng nghe nên tôi giữ im lặng, nhưng anh nói,
Lòng dũng cảm thì tôi cũng có. Nếu chính quyền bắt được tôi, tôi sẽ đi tù. Tôi sẵn sàng nói thẳng nói thật.


Anh sẽ trốn chạy đất nước?
Holt hỏi với vẻ không tin.
Joe bật cười,
Có vẻ như ông không được nghe nói đến những điều chúng tôi sẵn lòng thực hiện ngoài việc bỏ trốn? Ông có biết là chúng tôi có những phòng khám chỉ cách cho chúng tôi vượt qua đợt khám sức khỏe không? Tám viên aspirin uống một giờ trước khi khám. Nó có tác dụng trong năm giờ, phòng khi họ lần chần đối phó với anh. Cứ đến gặp bác sĩ vào giai đoạn cuối cơn ảo giác vì LSD mà xem, anh sẽ làm máy móc loạn xạ hết. Sang châu Âu một tuần trước sinh nhật thứ mười tám và chứng thực đó là nơi cư trú hợp pháp. Tôi biết ít nhất hai mươi cách để thoát tội, và nếu các cách ấy không hiệu quả, tôi có thể dùng đến Little Casino và sau đó là Big Casino.


Là cách gì?


Little Casino, anh tìm một bác sĩ chứng nhận anh thường xuyên sử dụng LSD và heroin.


Các anh viết giấy trắng mực đen ư?
kinh hãi nghĩ đến các vấn đề liên quan, Holt hỏi.

Có lẽ tôi sẽ phải làm như vậy trước cuối năm.


Không được, Joe! Nó sẽ lưu trong hồ sơ của anh... giả dụ anh muốn xin việc...


Tôi sẽ không chấp nhận bất cứ loại công việc nào mà tôi bị đánh giá theo hồ sơ nghĩa vụ quân sự.


Nhưng hầu như công việc nào cũng thế. Một ngân hàng, World Mutual mà ông Fairbanks đang làm việc, UniCom...


Tôi sẽ không nhận việc ở bất kỳ hãng nào như thế. Hình như ông không hiểu. Chế độ này đã thối nát và tôi sẽ không góp phần vào. Nếu chấp nhận Little Casino, tôi sẽ không đặt bất cứ thứ gì liên quan đến mình vào vòng nguy hiểm. Tôi đã làm điều đó rồi.


Nhưng còn chuyện hôn nhân? Giả dụ anh muốn lấy con gái tôi. Chẳng lẽ tôi đây, là cha cô gái, lại không tìm hiểu lý lịch của anh?

Joe cười hết cỡ.
Có đến một nghìn năm nữa ông cũng không bao giờ cho con gái lấy tôi, ông Holt, dù tôi có dùng Little Casino hay không. Tôi cũng sẽ không cưới con ông. Chúng ta đang sống ở hai xã hội hoàn toàn khác nhau. Thử nhìn những cô gái quanh đây xem. Ông đã bao giờ gặp những cô gái xinh xắn hơn chưa? Ông tưởng tôi không thể cưới được họ nếu tôi muốn sao? Ông tưởng trước hết họ sẽ về hỏi cha mẹ, ‘Anh Joe có phải một thanh niên đáng được chấp nhận không? Anh ấy có thích hợp làm việc ở First National Bank không?’ Chết tiệt, chúng tôi cứ cưới nhau đã, rồi ba tháng sau sẽ gửi bưu ảnh từ Tangier báo tin cho họ.

Cả Holt lẫn tôi đều không biết phản ứng thế nào vì ngay lúc này chúng tôi không thể lĩnh hội được khái niệm cấp tiến này. Chúng tôi đã được nuôi dạy trong một xã hội mà việc cưới con gái nhà người ta phải kèm theo cam kết nào đó mà những đàn ông lịch sự phải thực hiện bằng những cách được thừa nhận. Holt đã viếng thăm chính thức cha mẹ bạn gái; tôi cũng làm như vậy. Việc đó chẳng có gì quan trọng, tôi nghĩ thế, và cũng không làm cho cuộc hôn nhân của chúng tôi kéo dài hơn, nhưng với cánh đàn ông chúng tôi, nó rất có ý nghĩa. Năm hay sáu lần trong đời, tôi phải tuyên thệ nhậm chức hoặc thực hiện một nhiệm vụ trọng đại, và việc tuyên thệ có ý nghĩa nào đó, vì nó xác nhận một lời cam kết mà vì danh dự tôi buộc phải thực hiện, và tôi coi những lời cam kết mình tự nguyện đưa ra như những con đê giữ cho thác lũ cuộc đời trong vòng kiểm soát.

Chúng tôi bác bỏ tất cả những quan niệm mà các ông ném vào mặt, ông Holt. Chúng tôi sẽ sống đời sống tốt đẹp và hữu ích theo những điều kiện của mình.


Về lâu về dài, các điều kiện phải giống nhau cả thôi. Lúc nào chẳng vậy. Anh có thể cười nhạo Horatius đứng vững trên cây cầu của mình, nhưng trừ phi anh xác định được cây cầu của anh và có gan bảo vệ chúng...


Chúng tôi đã xác định cây cầu đầu tiên của mình. Chiến tranh Việt Nam là sự sỉ nhục trí tuệ con người và chúng tôi không tham gia.


Cậu vẫn né tránh câu hỏi trước của tôi. Thế chiến II có phải sự sỉ nhục trí tuệ con người không?
Joe không trả lời nên Holt hỏi tiếp,
Thế còn Triều Tiên thì sao?


Thì sao ư? Chẳng phải mọi rắc rối đều bắt đầu thực sự từ đó sao? Nước Mỹ từ chối tuyên chiến vì không muốn làm xáo trộn nền kinh tế trong nước. Chín người làm ra vô khối tiền và người thứ mười phải ra trận. Chúng ta nhận thấy chúng ta có thể thoát được lần đó, vì thế ở Việt Nam chúng ta cố tình làm trò bẩn thỉu tương tự. Và gậy ông mới đập lưng ông. Đó là cuộc chiến sai lầm, ông Holt, sai lầm về mọi mặt.
Joe tạm ngừng một chút rồi hỏi,
Làm sao ông lại muốn bị gọi vào quân đội để tham gia một cuộc chiến như vậy?


Tôi tình nguyện,
Holt nói.
Joe nhìn xuống đĩa thức ăn, và Holt nói tiếp,
Theo cách tôi đã tình nguyện trong Chiến tranh Thế giới II và chiến tranh Triều Tiên. Tôi coi cuộc chiến ở Triều Tiên là một sự nghiệp cao cả. Chúng ta đã cứu Nhật Bản khỏi chủ nghĩa cộng sản và ổn định vùng đó của châu Á. Tôi cũng nghĩ như vậy về Việt Nam. Anh bảo bốn Tổng thống gần đây nhất của chúng ta là những kẻ ngớ ngẩn. Tôi thì lại thấy họ là những người xuất sắc... chung cuộc.


Khoảng cách rộng hơn tôi tưởng,
Joe nói, Holt liền hỏi,
Big Casino là gì?
thì Joe đáp,
Nó rất nghiêm trọng. Có lẽ tôi phải dùng cách ấy trước tháng Giêng,
rồi thì Holt can,
Joe, anh là người hữu ích. Anh còn trẻ nhưng rồi sẽ già dặn hơn. Đừng làm bất cứ việc gì có thể phá hỏng những năm tháng sau này của mình. Năm tháng còn dài và anh sẽ cần đến toàn bộ nghị lực mà anh có thể thu góp được.

Holt đặt dao dĩa xuống đĩa thức ăn và đi lên phòng, nhưng lần này chúng tôi không thấy anh mở nhạc.