2.

Số từ: 1801
Nguyễn Thị Hương Thảo dịch
C.ty Nhã Nam phát hành
Nhà xuất bản Hội nhà văn

Em không sao chứ?
tôi hỏi và bước tới Chỉ Là Bạn của tôi. Cô vẫn ngồi trên ghế và nước mắt lại trào ra. Tiết học cuối cùng đã kết thúc và phòng học đã trống không.
Tôi đã không nói chuyện nhiều với Ananya kể từ bữa chúng tôi ra ngoài ăn trưa tuần trước. Những cô gái đẹp sẽ cư xử đúng mực nhất khi bạn tảng lờ họ. (Tất nhiên, họ phải biết bạn đang tảng lờ họ, vì nếu không có thể họ còn không biết đến sự tồn tại của bạn.)
Nhưng hôm nay tôi phải nói chuyện với cô. Cô đã khóc trong lớp học. Chúng tôi có những phòng học theo kiểu thính đường với những hàng ghế hình bán nguyệt, bởi vậy tất cả mọi người có thể nhìn thấy nhau. Học viên ngồi theo thứ tự bảng chữ cái. Ananya, giống như tất cả những đứa trẻ bị đày đọa với cái tên bắt đầu bởi chữ A, ngồi ở hàng đầu bên trái. Cô ngồi giữa Ankur và Aditya, cả hai chàng IIT đã ngỏ lời với cô mà không cân nhắc đến nỗi hổ thẹn bị từ chối và rồi phải ngồi gần người đã từ chối mình trong suốt cả một năm.
Tôi ngồi ở hàng thứ ba, giữa Kanyashree - người ghi bài như một thư ký tòa mẫn cán - và năm Mohit, những người tới từ những vùng khác nhau của Ấn Độ. Nhưng chẳng ai trong đám Ankur, Aditya, Kanyashree hay năm Mohit nhận ra những giọt nước mắt của Ananya. Chỉ có tôi bắt gặp cô lau mắt bằng chiếc khăn choàng dài màu vàng có những chiếc chuông nhỏ ở hai đầu kêu tinh tinh mỗi khi cô nhúc nhích.
Trong tuần vừa rồi, tôi đã giới hạn giao tiếp của mình với Ananya xuống những lần chào vội mỗi buổi sáng và những cái vẫy tay hờ hững vào cuối mỗi ngày. Trong các giờ học chúng tôi chú ý nghe thầy giáo bởi vì chúng tôi được cộng điểm tham gia đóng góp cho bài học - nói điều gì đó có vẻ thông thái. Hầu hết dân IIT chẳng bao giờ nói trong khi những người không có nền tảng kỹ thuật thì nói không phanh lại được.
Đã vào giờ kinh tế vi mô được hai mươi ba phút, vị giáo sư vẽ một đường cong lợi ích hình chữ L trên bảng. Ông chiêm ngưỡng đường cong của mình trong mười giây rồi quay xuống lớp.

Ở đây có bao nhiêu người đã tốt nghiệp kinh tế?
Giáo sư Chatterjee, một IIMA kỳ cựu hai thập kỷ, hỏi.
Mười lăm trên mười bảy học viên ở khu A giơ tay lên, bao gồm cả Ananya.
Thầy Chatterjee quay về phía cô.
Cô nhận ra đường cong này chứ, cô Swaminathan?
Ông đọc tên cô từ tấm biển ghi tên để ở phía trước.

Đường lợi ích cận biên cơ sở, thưa thầy,
Ananya nói.

Thế, cô Swaminathan, cô biểu diễn đường cong đó bằng toán học như thế nào?

Ananya đứng dậy, mắt cô cho thấy rõ ràng cô không có ý niệm gì. Mười bốn tên tốt nghiệp kinh tế liền hạ tay xuống.

Nào, cô Swaminathan?
thầy Chatterjee nói.
Ananya giữ chặt những đồ trang trí trên chiếc khăn choàng của cô để chúng không gây tiếng động khi cô nói.
Thưa thầy, đường cong đó diễn tả các gói hàng hóa khác nhau mà giữa chúng người tiêu dùng không có sự thiên vị. Tức là, ở mỗi điểm trên đường cong, người tiêu dùng có mức độ ưu tiên như nhau giữa gói này với gói kia.


Đó không phải câu hỏi của tôi. Công thức toán học của nó là gì?


Cái đó thì em không biết. Dù sao, đó cũng chỉ là một khái niệm mà thôi.


Nhưng cô có biết không đã?


Không. Nhưng em không thể nghĩ ra được bất kỳ tình huống thực tế nào mà một công thức toán học như thế lại có tác dụng,
Ananya nói.
Vị giáo sư giơ tay để ngắt lời cô.
Suỵt…
Ông ta cười nham hiểm.
Chú ý, cả lớp, chú ý. Đây là tình trạng học hành về kinh tế học ở đất nước này đây. Những sinh viên hàng đầu mà cả những điều cơ bản cũng không biết. Và rồi họ hỏi - tại sao kinh tế Ấn Độ thụt lùi?

Vị giáo sư hùng hồn thả viên phấn xuống bàn để khép lại vấn đề. Ông ta vừa giải được bài toán đã làm đau đầu những nhà hoạch định chính sách trong nhiều thập kỷ. Ananya Swaminathan chính là nguyên do cho sự thụt lùi của Ấn Độ.
Ananya cúi đầu xấu hổ. Một vài gương mặt IIT bừng sáng lên. Kinh tế vi mô là một môn học lựa chọn ở IIT và những người đã từng học đều biết về công thức này. Bọn họ nóng lòng muốn thể hiện.

Có ai biết không?
Giáo sư hỏi, Ankur liền giơ tay.
Được, hãy trình bày đi. Còn cô Swaminathan, cô nên nói chuyện nhiều hơn với các bạn ngồi cạnh mình. Và lần sau đừng có giơ tay nếu tôi gọi sinh viên kinh tế nhé
, giáo sư nói.
Ông ta bước lên bảng, viết rất nhiều ký tự Hy Lạp và các phương trình đại số. Lớp học khởi đầu bằng những chuyện vặt vãnh đáng yêu như người ta lựa chọn ra sao giữa trà và bánh quy. Giờ nó đã chuyển sang những câu hỏi đáng sợ sẽ chiếm phần chủ đạo trong các kỳ thi. Cả lớp ghi chép điên cuồng. Kanyashree viết mạnh tới nỗi tôi có thể cảm thấy bàn rung rung vì ngòi bút của cô ta.
Tôi liếc trộm Ananya. Trong khi Ankur ngạo mạn đang nhìn những câu chữ của mình được viết lên bảng, những ngón tay trái của Ananya vân vê chiếc khăn choàng màu vàng. Cô đưa tay trái lên mặt trong khi vẫn tiếp tục viết bằng tay phải. Bằng một cử chỉ kín đáo, cô thấm những giọt nước mắt. Có lẽ Cô Em Hoa Khôi cũng có một trái tim, tôi nghĩ. Và có lẽ tôi nên từ bỏ chiến thuật làm lơ sở trường của mình để nói chuyện với cô sau khi giờ học kết thúc.

Em không sao chứ?
tôi hỏi lại lần nữa.
Cô gật đầu trong khi vẫn tiếp tục lau nước mắt. Cô cúi gằm xuống.

Anh nhớ Topaz,
tôi nói để thay đổi đề tài.

Em chưa bao giờ bị sỉ nhục như thế,
cô nói.

Chẳng ai để ý đâu mà. Tất cả các giáo sư đều là những tên khốn. Đó là sự thực, ở đâu cũng thế,
tôi động viên.
Ít nhất thì từ nơi anh đến là như vậy.


Anh muốn xem bằng kinh tế của em chứ? Em sẽ cho anh xem bảng điểm của em.


Không,
tôi nói.

Em xếp thứ ba toàn Đại học Delhi. Những vị giáo sư - kỹ sư nửa mùa này đã biến kinh tế học từ một môn nghệ thuật tự do hoàn hảo trở thành bãi thải những ký hiệu Hy Lạp,
cô nói trong lúc trỏ lên công thức trên bảng.
Tôi giữ yên lặng.

Anh tới từ IIT. Có lẽ anh thích những phương trình này,
cô nói và ngước lên nhìn tôi. Dù đang nhòe nhoẹt nước mắt, trông cô vẫn xinh đẹp.
Tôi nhìn lên bảng. Đúng, tôi có hứng thú với đại số. Chẳng có gi đáng hổ thẹn vì điều đó. Nhưng mà, giờ không phải lúc.
Không, cũng không đến nỗi cuồng nhiệt lắm. Những ký hiệu Hy Lạp làm mất cảm hứng trong bất kỳ môn học nào.


Chính xác, nhưng những vị giáo sư này đâu có nghĩ thế. Họ sẽ đưa những phương trình này vào bài thi tuần tới. Em sẽ trượt mất thôi. Và ông ấy sẽ biến em thành tấm gương điển hình cho những học viên Ấn Độ được ăn học mà chẳng biết gì. Em cá là ngay lúc này đây em đang trở thành chủ đề đàm tiếu ở phòng nghỉ giảng viên.


Bọn họ tức giận là phải,
tôi nói.
Chúng ta chỉ bằng nửa tuổi họ nhưng sẽ kiếm gấp đôi họ trong hai năm tới. Em có ghét một đứa mười một tuổi không nếu nó kiếm được gấp đôi em?

Cô cười.

Em phải phơi cái khăn đó lên cho khô đi,
tôi nói.
Cô lại cười thêm nữa.
Chúng tôi bước ra khỏi lớp học. Chúng tôi quyết định bỏ qua bữa trưa, thay vào đó uống trà và ăn trứng ốp lết ở quán Rambhai ven đường bên ngoài khuôn viên trường.

Ông ta sẽ trù ẻo em trong môn kinh tế vi mô. Có lẽ ông ta đã khoanh tên em và ghi điểm D vào đó rồi cũng nên,
cô nói, ấp cốc trà nóng trong chiếc khăn gấp lại để cách nhiệt.

Đừng sợ. Nghe này, em có thể học cùng anh. Anh không thích những phương trình đó, nhưng anh nắm rõ chúng. Đó là tất cả những gì bọn anh đã học ở IIT trong vòng bốn năm.

Cô nhìn tôi vài giây.

Này, anh không có hứng thú trở thành người thứ mười một đâu. Đây đơn thuần là vì lý do học hành thôi.

Cô cười.
Thực ra bây giờ là mười ba rồi.


Dân IIT à?


Không, lần này là từ NIT[9]. Họ bám đuổi sắp kịp rồi.


Anh biết, bọn anh đang đánh mất lợi thế. Dù sao, anh cũng không muốn trở thành số mười bốn. Anh nghĩ anh có thể dạy em…

Cô ngắt lời tôi,
Em không thể học kinh tế học từ anh được. Em là một trong những người đứng đầu trường đại học về môn kinh tế. Anh là một kỹ sư.


Thế thì chúc em may mắn,
tôi nói và đứng dậy trả tiền.

Em có nói thế đâu. Em nói anh không thể dạy em. Nhưng chúng ta có thể học cùng nhau.

Tôi nhìn cô. Cô trông thật xinh đẹp, và tôi không thể trách cứ gì mười ba anh chàng kia vì đã thử sức.

Ở phòng em lúc tám giờ nhé? Anh đã tới ký túc xá nữ bao giờ chưa?


Cái gì cũng có lần đầu cả,
tôi nói.

Được lắm! Hãy mang theo thật nhiều sách vở để cho họ thấy rõ mục đích anh tới đó nhé,
Ananya khuyên.
= =
• Chú thích •
[9] NIT: Học viện Công nghệ Quốc gia.