28

Số từ: 2773
Nhà xuất bản Trẻ in ấn và phát hành
Hoàng Anh dịch
✴✴✴
(NGÀY TRƯỚC)
NGƯỜI ĐÀN ÔNG MANG TÊN RUNE NGÀY TRƯỚC

Sonja từng nói Ove là người
thù dai
. Chẳng hạn như, ông đã từ chối quay lại tiệm bánh của khu vực trong suốt tám năm sau khi bị họ trả lại tiền nhầm vào cuối những năm 1990. Ove gọi đó là
có nguyên tắc
. Họ không bao giờ nhất trí được với nhau trong các vấn đề chữ nghĩa.
Ông biết bà thất vọng vì ông và Rune không thể giữ được sự hòa thuận. Ông biết mối thù giữa ông và ông ta ở một mức độ nhất định đã phá hỏng cơ hội trở thành hai người bạn thân như mong muốn của Sonja và Anita. Nhưng khi một mâu thuẫn diễn ra đủ lâu, ta sẽ không thể hóa giải nó, vì một lý do đơn giản là không ai nhớ được nguyên nhân của nó. Và Ove không biết nó đã bắt đầu như thế nào. Ông chỉ biết nó đã chấm dứt ra sao.
Một chiếc BMW. Một số người hiểu được, số khác không. Có lẽ nhiều người nghĩ rằng ô tô và cảm xúc chẳng có liên quan gì. Nhưng không có sự giải thích nào tốt hơn cho việc hai người trở thành kẻ thù không đội trời chung của nhau.
Tất nhiên, mọi chuyện đã bắt đầu một cách khá hồn nhiên, không lâu sau khi Ove và Sonja quay về từ Tây Ban Nha. Mùa hè năm đó Ove đặt những tảng đá hộc mới trong khu vườn nhỏ của mình, còn Rune làm lại hàng rào cho vườn nhà. Ngay sau đó Ove làm một hàng rào còn cao hơn cho khu vườn, còn Rune đi tới cửa hàng vật liệu xây dựng và vài hôm sau rêu rao khắp nơi rằng ông ta sẽ
xây một cái hồ bơi
.
Cái đó là hồ bơi thế quái nào được,
Ove đã bực bội bảo với Anita như thế. Nó chỉ là một cái bể nhỏ tí để vợ chồng Rune và đứa nhỏ mới sinh vầy nước, thế thôi. Ove đã định báo cáo vụ xây dựng không phép với Sở quy hoạch, nhưng Sonja kiên quyết phản đối, bà bắt ông đi xén cỏ để bình tĩnh lại. Ove làm theo, mặc dù rõ ràng nó không làm ông dịu lại một chút nào.
Bãi cỏ dài có chiều rộng khoảng năm mét chạy dọc theo mặt hậu của nhà Ove và nhà Rune, cũng như ngôi nhà nằm giữa chúng, vốn được Sonja và Anita nhanh chóng đặt tên là
vùng trung lập
. Không ai biết vì sao lại có bãi cỏ này cũng như chức năng của nó là gì, nhưng hồi đó khi dãy nhà được xây dựng, một ông kiến trúc sư đô thị nào đó chắc đã nảy ra ý tưởng bày ra bãi cỏ ở chỗ nọ chỗ kia, không vì lý do nào khác hơn ngoài việc chúng trông rất đẹp mắt trên bản vẽ. Lúc Ove và Rune thành lập ban điều hành tổ dân phố, hai người vẫn còn là bạn, họ đã nhất trí để Ove phụ trách
cảnh quan
và chịu trách nhiệm giữ cho bãi cỏ luôn được xén gọn. Ông luôn hoàn thành nhiệm vụ của mình. Có lần những người hàng xóm khác đã đề nghị tổ dân phố đặt bàn ghế trên bãi cỏ để tạo ra một
không gian chung cho mọi người
, nhưng Ove và Rune gạt ngay. Nếu làm vậy thì nó sẽ trở nên tan hoang và vô cùng ồn ào.
Ngày tháng theo đó trôi qua trong yên bình và vui vẻ. Ít nhất cũng trong chừng mực
yên bình và vui vẻ
của những thứ mà Ove và Rune mó tay vào.
Không lâu sau khi Rune xây
hồ bơi
, một con chuột đã chạy qua bãi cỏ mới xén của Ove và biến mất sau hàng cây. Ove lập tức triệu tập một cuộc họp tổ dân phố khẩn và yêu cầu mọi người đặt bả chuột quanh nhà. Tất nhiên mọi người phản đối, vì họ đã thấy những chú nhím lang thang ở bìa rừng và sợ chúng có thể ăn nhầm bả chuột. Rune cũng phản đối vì sợ lũ chuột dính bả sẽ làm hồ bơi nhà ông ta bị nhiễm độc. Ove đề nghị Rune cài nút cổ áo và đi gặp một chuyên gia tâm lý để ngưng ảo tưởng rằng ông ta đang sống tại vùng Riviera sang chảnh. Rune đáp trả bằng một câu đùa ác ý, ám chỉ rằng con chuột mà Ove thấy chỉ là do ông tưởng tượng ra mà thôi. Những người khác cười ầm lên. Ove không bao giờ tha thứ cho Rune về chuyện đó. Sáng hôm sau, ai đó đã vãi thức ăn cho chim khắp vườn nhà Rune, và trong suốt hai tuần lễ ông ta đã phải dùng xẻng chống trả cuộc xâm lăng của hàng chục con chuột to như cái máy hút bụi. Sau đó, vụ đánh bả chuột đã được thông qua, nhưng Rune thề sẽ bắt Ove trả giá.
Hai năm sau, Rune thắng vụ cây cổ thụ. Ông ta giành được sự chấp thuận ở cuộc họp thường niên khi ngỏ ý muốn đốn hạ cái cây mọc chắn ánh mặt trời buổi tối bên phía nhà ông ta. Cũng chính cái cây đó che ánh nắng chói mắt buổi sáng cho phòng ngủ của Ove và Sonja. Ngoài ra, Rune còn gạt phăng kiến nghị của Ove khi ông tức giận yêu cầu tổ dân phố trả tiền lắp mái hiên che nắng.
Tuy nhiên, Ove trả đũa thành công trong vụ tranh cãi về dọn tuyết vào mùa đông năm đó, khi Rune muốn phong mình là
trưởng ban dọn tuyết
đồng thời bắt tổ dân phố mua một cỗ máy thổi tuyết cỡ lớn. Ove hoàn toàn không có ý định để cho Rune đi loăng quăng với một cỗ máy gây tốn kém cho mọi người và phun tuyết đầy cửa sổ nhà mình, ông đã nói thẳng chuyện đó tại cuộc họp ban điều hành tổ dân phố.
Rune vẫn được chọn làm người phụ trách dọn tuyết, nhưng trong sự bực bội của mình ông ta phải xúc tuyết bằng xẻng suốt cả mùa đông. Kết quả là Rune đã dọn tuyết cho tất cả các ngôi nhà cùng dãy, ngoại trừ nhà của Ove. Để trêu tức Rune, khoảng giữa tháng Một năm đó Ove đã thuê một cỗ máy thổi tuyết cỡ lớn để dọn tuyết trong diện tích mười mét vuông trước cửa nhà mình. Rune đã tức điên lên, Ove hài lòng nhớ lại.
Tất nhiên, Rune tìm được cách đáp trả vào mùa hè kế tiếp qua việc mua một cỗ máy cắt cỏ đồ sộ. Sau đó, với một sự kết hợp của lật lọng, dối trá và mưu mô, ông ta đã xoay xở để được tiếp quản vị trí phụ trách cảnh quan của Ove tại cuộc họp tổ dân phố hằng năm, nhờ lập luận rằng ông ta
được trang bị tốt hơn người phụ trách trước đó
.
Ove được an ủi phần nào vào bốn năm sau đó, khi ông ngăn cản Rune lắp cửa sổ lưới, bởi lẽ sau ba mươi ba đơn thư và một chục cuộc điện thoại giận dữ gửi tới Sở quy hoạch, rốt cuộc bọn họ đã phải bỏ cuộc và chấp nhận lý lẽ của ông Ove rằng việc đó sẽ
phá hoại tính đồng điệu về kiến trúc của cả khu vực
.
Trong ba năm tiếp theo, Rune chỉ gọi Ove bằng biệt danh
gã ưa kiện xấu tính
. Ove coi đó như một lời khen. Và một năm sau ông thay cửa sổ nhà mình.
Khi mùa đông kế tiếp kéo về, ban lãnh đạo quyết định rằng khu dân cư cần một hệ thống sưởi chung mới. Và tất nhiên hai ông
tình cờ
có quan điểm hoàn toàn trái ngược về hệ thống cần lắp đặt. Vụ tranh cãi được hàng xóm láng giềng gọi vui là
cuộc chiến bơm nước
. Nó phát triển thành một mâu thuẫn bất diệt giữa hai người.
Và mọi chuyện tiếp diễn như thế.
Nhưng như Sonja thường nói, sông có khúc, người có lúc. Mâu thuẫn giữa hai người không phải lúc nào cũng gay gắt. Những thời điểm đình chiến không nhiều, nhưng những phụ nữ như Anita và bà biết tranh thủ chúng một cách tối đa. Chẳng hạn như vào một mùa hè của thập niên 1980, ông Ove đã mua một chiếc Saab 9000 và Rune mua chiếc Volvo 760. Họ hài lòng với việc mua sắm này tới nỗi giữ được hòa bình trong vài tuần lễ. Sonja và Anita thậm chí đã xoay xở để cả bốn người bọn họ đi ăn tối cùng nhau vài lần. Rune và cậu con trai đang trong độ tuổi thiếu niên, với tất cả sự vụng về và vô lễ của nó, đã ngồi ở một đầu bàn với bộ mặt cáu kỉnh.
Thằng bé đó sinh ra đã khó tính,
Sonja từng nói như thế với giọng buồn bã. Dù vậy Ove và Rune cũng chịu đựng nhau đủ để cùng uống một chầu whisky vào cuối buổi tối.
Đáng tiếc thay, vào buổi tối cuối cùng của mùa hè năm ấy, Ove và Rune đã nảy ra ý định tổ chức nướng thịt. Và rất hiển nhiên, họ bắt đầu cãi cọ nhau về cách châm lửa cái lò than hình cầu của ông Ove sao cho hiệu quả nhất. Chỉ trong mười lăm phút, màn khẩu chiến đã bùng nổ về quy mô đến mức cả Sonja lẫn Anita đều cho rằng tốt nhất người nào về nhà người nấy để dùng bữa tối. Trước khi nói chuyện với nhau trở lại, hai ông đã kịp mua và bán một chiếc Volvo 760 Turbo và một chiếc Saab 9000i.
Cùng thời gian đó, những người hàng xóm trong khu nhà đến rồi đi liên tục. Kết quả là những gương mặt mới trên ngưỡng cửa các ngôi nhà nhiều đến nỗi tất cả hòa lẫn với nhau thành một biển màu xám. Nơi trước kia từng là khu rừng, giờ chỉ toàn cần cẩu xây dựng. Ove và Rune đứng trước cửa nhà mình, tay kiên quyết đút túi quần như những thánh tích của thời hiện đại, trong khi một đoàn đông các nhân viên môi giới nhà đất trịch thượng không thể nhìn xa hơn cái củ cà-vạt của họ đi rảo trên con đường nhỏ giữa hai dãy nhà và không rời mắt khỏi hai ông, tựa như bầy kền kền quan sát hai con trâu nước già lão. Bọn họ chỉ chực chờ đưa gia đình của mấy tay tư vấn chết tiệt nào đó vào xem nhà của hai ông, cả Ove lẫn Rune đều hiểu chuyện đó.
Con trai của ông Rune và bà Anita dọn đi vào năm hai mươi tuổi, khoảng giữa thập niên 1990. Hình như cậu ta đi qua Mỹ, Sonja đã bảo với Ove như thế, họ gần như không gặp lại cậu ta nữa. Thỉnh thoảng Anita nhận được một cú điện thoại vào dịp Giáng sinh, nhưng
thằng bé quá bận với cuộc sống hiện tại
, bà nói vậy và cố gắng vui lên, mặc dù Sonja có thể nhận ra bà bạn của mình cố gắng nín khóc. Một số người con trai đã ra đi và không trở lại. Có vậy thôi.
Ông Rune không bao giờ hé răng nửa lời về chuyện đó. Nhưng với những ai biết ông từ trước, trong những năm tháng đó ông dường như thấp đi vài xen-ti-mét. Như thể ông đã chùng xuống trong một hơi thở dài và không bao giờ hít vào thật sâu như trước nữa. Vài năm sau đó, Rune và Ove lại đụng độ với nhau lần thứ bao nhiêu không rõ vì cái hệ thống sưởi chung đó, Ove đùng đùng bỏ về giữa một cuộc họp tổ dân phố, và không bao giờ quay lại. Trận chiến cuối cùng giữa hai người đàn ông xảy ra vào đầu những năm 2000, khi Rune đặt mua từ châu Á một con robot cắt cỏ tự động, và bỏ mặc nó lượn lờ trên bãi cỏ phía sau các ngôi nhà. Thậm chí ông ta có thể cài đặt để nó xén cỏ theo những
chế độ đặc biệt
, bà Sonja đã nói thế với giọng ngưỡng mộ vào một buổi tối, sau khi đi thăm bà Anita về. Ông Ove nhanh chóng nhận ra cái
chế độ đặc biệt
này chính là việc con robot quỷ sứ cứ đảo tới đảo lui phía ngoài cửa sổ phòng ngủ của ông và bà Sonja, gây ồn ào liên tục. Vào một buổi tối, bà Sonja trông thấy ông Ove cầm theo một chiếc tua vít và bước ra khỏi cửa. Sáng hôm sau, con robot lao mình xuống hồ bơi của nhà ông Rune một cách
khá khó hiểu
.
Một tháng sau, Rune lần đầu tiên đi bệnh viện. Ông ta không bao giờ mua cỗ máy xén cỏ nào nữa. Ove không biết mối thâm thù giữa hai người đã bắt đầu thế nào, mặc dù ông biết rõ nó đã chấm dứt từ lúc đó. Sau này, nó chỉ còn nằm trong ký ức của ông Ove và trong vùng mất ký ức của ông Rune.
Nhiều người cho rằng không thể diễn giải được cảm xúc của những người đàn ông thông qua chiếc ôtô họ lái.
Tuy vậy, khi dọn về khu dân cư này, Ove lái một chiếc Saab 96, còn Rune chạy chiếc Volvo 244. Sau vụ tai nạn, Ove mua một chiếc Saab 95 để có chỗ cho xe lăn của Sonja. Cùng năm đó Rune mua một chiếc Volvo 245 để có chỗ cho một chiếc xe đẩy. Ba năm sau, Sonja có một chiếc xe lăn hiện đại hơn và Ove mua một chiếc hatchback Saab 900. Cùng lúc đó, Rune tậu một chiếc Volvo 265 vì Anita bắt đầu bàn đến chuyện sinh thêm con.
Sau đó Ove mua hai chiếc Saab dòng 900, rồi đổi sang chiếc Saab 9000 đầu tiên. Rune mua một chiếc Volvo 265 và một chiếc Volvo 745. Nhưng họ không có thêm đứa con nào cả. Một tối nọ, Sonja về nhà kể với Ove rằng Anita đã đi tới gặp bác sĩ.
Một tuần lễ sau, một chiếc Volvo 740 xuất hiện trong nhà để xe của Rune. Một chiếc Sedan.
Ove trông thấy chiếc xe lúc ông đi rửa chiếc Saab của mình. Tối đó, Rune thấy một nửa chai whisky ở trước cửa nhà mình. Hai người không bao giờ nhắc tới nó.
Có lẽ nỗi buồn về chuyện mất con đã đưa hai người đàn ông xích lại gần nhau. Nhưng đó là một con dao hai lưỡi. Nếu người ta không chia sẻ nó, nó sẽ chia rẽ họ.
Có thể Ove không bao giờ tha thứ cho Rune vì đã có một đứa con trai mà không thể gần gũi thằng bé được. Có thể Rune không tha thứ cho Ove vì ông không thông cảm được chuyện đó. Có thể không ai trong hai người tha thứ được cho bản thân vì đã không thể trao cho người phụ nữ họ yêu điều mà các bà muốn hơn hết thảy. Con trai của Rune và Anita đã lớn và đi khỏi nhà ngay khi có cơ hội. Còn Rune thì đi mua một chiếc BMW dáng thể thao, loại xe chỉ có chỗ cho hai người và một chiếc túi xách. Bởi lẽ giờ đây chỉ có ông và bà Anita, như ông đã nói với bà Sonja khi họ gặp nhau tại bãi đỗ xe.
Người ta không thể lái xe Volvo cả đời được,
ông đã nói thế với một nụ cười nhạt. Sonja có thể nhận thấy Rune đang cố nuốt nước mắt vào trong. Đó cũng là lúc ông Ove nhận ra một phần trong Rune đã buông xuôi hẳn. Và có lẽ cả ông lẫn bản thân Rune đều không thể tha thứ được chuyện đó.
Chắc chắn có những người cho rằng cảm xúc không thể được diễn giải thông qua những chiếc ô tô. Nhưng họ đã nhầm.