Chương III. EVIAN

Số từ: 2159
Dịch giả: Võ Thị Lan Khanh
NXB Lao Động
Nguồn: Sưu Tầm
Tôi thức rất khuya. Khả năng tự sát là 65%. Mạng sống của tôi rất rẻ mạt, với tôi nó chỉ có 30% sự sống. Cuộc sống của tôi đang chỉ chứa 30% sự sống. Nó thiếu mất vài thứ như chân tay, dây nhợ, vài cái cúc áo. 5% được dành tặng cho trạng thái đờ đẫn bán tỉnh táo luôn đi kèm với tiếng lách tách của bệnh thiếu máu. 5% này được gọi là DADA. Tóm lại sự sống rất rẻ mạt. Cái chết thì đắt giá hơn một chút. Nhưng sự sống vẫn có mê lực và cái chết cũng có sức hút tương đương.
- Tristan Tzara[6],

Tôi đã trở nên quyến rũ, đáng yêu và hân hoan như thế nào


VIỆC BIÊN TẬP HẦU NHƯ ĐÃ ĐẾN bước hoàn tất. Trễ nhất thì cũng độ một tuần nữa là xong. Tôi tắt máy tính và bước ra hành lang hít vào một ngụm không khí sang mùa. Xuân đã tới tự lúc nào. Vào thời điểm này trong năm tôi thường có thêm nhiều khách hơn - là do người ta sợ mùa xuân chứ không phải vì họ phản ứng với sự buồn tẻ của mùa đông. Con người ai chẳng sợ mùa xuân. Chẳng có gì bất thường khi ủ rũ suốt mùa đông. Nhưng khi xuân tới, người ta được kỳ vọng sẽ phải vui lên. Kỳ vọng này thường khiến khách hàng của tôi càng cảm thấy bị cô lập. Mọi người đều bị cầm tù trong mùa đông; nhưng chỉ những kẻ bị mắc kẹt mà không thể làm gì được hơn thì mới bị giam hãm khi xuân đã tới.
Ký ức về một gia đình nông dân, một ngôi nhà mái tranh ngày nào hiện về. Điều khắc sâu nhất: tất cả mọi thứ đều nằm dưới một mái nhà, nhà bếp, gia súc, phòng sinh hoạt gia đình và hệ thống sưởi, thậm chí cả kho chứa lương thực. Đến cả khói từ lò sưởi cũng khó mà thoát ra khỏi căn nhà ấy. Khói chỉ có thể thoát ra ngoài sau khi đã đi qua ống khói và hâm nóng không khí bên trong nhà một lần nữa. Tuyết, bắt đầu rơi từ tháng Mười, luôn giữ chân mọi người trong nhà. Nhưng khi mùa xuân tới, tuyết bắt đầu tan, họ liền túa ra khỏi những ngôi nhà tranh, xuống núi đốt lửa dọn quang đất, như thể đang tham gia một lễ hội. Những đống lửa bập bùng nhảy nhót giữa các thung lũng. Nhưng ngày nay chẳng ai còn giữ nổi những lễ hội như thế nữa. Không ai có thể đốt trụi mặt đất chỉ vì lý do là mùa đông ảm đạm đã qua. Do vậy nên con người chỉ còn mỗi cách là tự thiêu chính mình.

Tôi gặp Judith cũng là vào một mùa xuân như thế. Vào một tháng Tư, khi nắng đã ấm áp nhưng gió còn lạnh buốt. Hôm đó tôi đang xem phim ở đường Daehak. Phim có ba nhân vật - hai nam một nữ. Một nhân vật nam là họ hàng của cô gái đồng thời là bạn của người nam còn lại. Cô gái là nhân viên phục vụ trong một tiệm bán hamburger, còn hai chàng kia là tay chơi. Cả ba lấy tiền thắng được trong sòng bài để thuê xe đi du lịch. Đó là phim Kỳ lạ hơn cả thiên đường của đạo diễn Jim Jarmusch. Bộ phim không một lần quay cận cảnh rõ gương mặt các diễn viên. Do không thấy rõ mặt diễn viên nên khán giả thấy chán và bản thân mấy diễn viên ấy cũng có vẻ chán nản không kém. Lối thoát duy nhất trong cuộc đời nhạt nhẽo của họ là đánh bạc hoặc đi du lịch. Mà thậm chí ngay cả khi thắng bạc thì họ cũng lại tiếp tục nướng sạch số tiền đó vào một canh bạc khác. Và ngay cả khi họ đi du lịch thì cũng chẳng có gì khác.
Cái hồ đây rồi,
cô gái nói khi tới Cleveland, nhưng không thể nào trông rõ hồ nước được nữa, nó đã đóng băng trong cơn bão tuyết. Chẳng trông thấy được gì cả. Một trong hai chàng càu nhàu rằng đi xa thế mà cũng chẳng có gì khác. Trong phim không có lấy một cảnh nóng bỏng hay lãng mạn nào. Có lẽ nếu ta có tráo cảnh cuối với cảnh đầu phim thì khán giả cũng chẳng nhận ra.
Dĩ nhiên trong rạp phim hôm ấy rất vắng khách. Có lẽ chỉ có khoảng ba người. Có một cô gái ngồi trước tôi ba hàng ghế. Chính là Judith. Cô gật gà gật gù ngủ suốt mà không chịu rời rạp cho đến khi hết phim. Phim hết rồi cũng không thấy cô đứng dậy. Vậy nên tôi cũng xem lại bộ phim đó lần hai luôn.
Cái hồ đây rồi.
Khi cô gái trên phim chỉ vào hồ nước thì Judith đứng dậy, hơi loạng choạng một chút. Một tiếng động vang lên, có lẽ cô vừa giẫm phải một vỏ lon rỗng. Tôi theo cô ra ngoài. Lúc ấy mới khoảng mười giờ. Cô bước chậm rãi theo hướng công viên Marronniers. Trong lúc cuốc bộ, cô đụng phải vai người khác chừng hai lần. Cô bước vào buồng điện thoại công cộng, cầm ống nghe lên rồi lại đặt xuống.
Cô lại tiếp tục đi một hồi lâu đến công viên Marronniers rồi tìm một chỗ ngồi xem chương trình văn nghệ ngoài trời của công viên. Có hai anh chàng đang ôm đàn ghi ta mộc hát.

Cô đã đi rất xa, nhưng mọi sự vẫn vậy, chẳng gì khá hơn đúng không?
tôi ngồi xuống bên cạnh và cất giọng.

Ừ,
cô đáp, mắt vẫn hướng về phía mấy chàng ca sĩ.
Này,
Judith nói, lôi điếu thuốc ra bỏ lên miệng.

Gì cơ?


Anh đã bao giờ muốn đến Bắc Cực chưa?
Từ miệng cô, một làn khói trắng tỏa ra.

Cô muốn đến Bắc Cực à?


Tôi đã đến đó rồi, cách đây mấy hôm,
Judith bắt đầu khúc khích.
Thích lắm. Cả một thế giới phủ đầy tuyết trắng. Nếu ngồi nhìn đám tuyết đó thật lâu thì mọi thứ đều trở nên tối đen. Anh có biết ở đó mặt trời mọc lên như thế nào không? Mặt trời mọc ngay giữa bầu trời và lặn vào bầu trời. Vào mùa đông thì mọc dưới chân và lặn ngay dưới chân mình. Kỳ diệu quá phải không?
Lần đầu tiên cô nhìn tôi.
Tôi gật gù đồng ý.
Nghe người ta nói ở Bắc Cực không có ai chết hết? Tôi cũng biết một người từng đến Bắc Cực. Hồi còn trẻ, bà từng cùng chồng đi một hải trình trên Bắc Băng Dương, nhưng tàu bị va vào đá ngầm và người chồng rơi xuống biển mất tích. Bà quay trở về nhà và khi bước sang lục tuần lại du hành hướng lên Bắc Cực, chắc là muốn hồi tưởng lại những ký ức về ông chồng. Một lần bà đang đứng trên boong ngắm biển thì thấy từ xa có một tảng băng đang trôi tiến đến. Chồng bà đang nằm trên tảng băng đó. Khi trông thấy ông đến gần, bà liền nhảy xuống biển.


Sao thế?


Bởi vì ông chồng đóng băng vẫn còn y nguyên hình dáng lúc tuổi đôi mươi mà bà thì đã thành bà lão chứ sao.

Cô gật đầu.
Thì cũng đúng thôi. Có thể tôi hiểu được bà ấy đấy.

Đôi khi những chuyện hư cấu lại dễ cảm thông hơn cả chuyện ngoài đời thực. Lắm lúc hiện thực rất bế tắc. Tôi đã học được từ hồi còn rất nhỏ rằng nếu bịa ra một câu chuyện thì sẽ dễ làm rõ một luận điểm hơn. Tôi rất thích thú với việc dựng nên những câu chuyện như thế. Dẫu sao thì thế giới này cũng đã đầy rẫy những chuyện hư cấu rồi.
Chúng tôi nhìn ca sĩ cho ghi ta vào hộp và xếp micro lại sau khi hát bài cuối cùng. Tôi đứng dậy chìa danh thiếp ra cho cô gái.

Khi cô muốn tâm sự với ai đó rằng cô đang chẳng muốn nói điều gì cả thì hãy gọi cho tôi.

Cô bần thần nhìn tấm danh thiếp rồi nói.
Vậy nếu ngay cả khi tôi còn chẳng muốn nói rằng tôi chẳng muốn nói gì, thì sao?


Cô đang cảm thấy như vậy à?


Không lạnh nhạt đến mức đó. Nhưng có thể một lát nữa lại thế cũng nên.

Lần đầu tiên cô cười. Nụ cười sắc lạnh như tuyết rơi lâu ngày chưa tan.

Đi theo tôi đi.

Tôi nắm tay Judith lôi cô khỏi ghế. Cô lặng lẽ đứng dậy đi theo sau. Cô ngồi lọt thỏm trong chiếc ghế xe tôi. Vừa nổ máy thì vang lên giọng trầm ấm của Chet Baker.

Cô biết người này chứ?
tôi hỏi.
Cô gái lắc đầu chậm rãi.
Tôi không biết ông là ai, nhưng ông đã khiến tôi cảm thấy như mình đang bị hút về lõi trái đất, như thể tôi sắp biến mất hoàn toàn.


Đó là Chet Baker, một nghệ sĩ nhạc jazz. Ông sống một cuộc đời không lừng lẫy lắm. Tuy cũng có lúc nổi tiếng nhưng cũng không phải là nhân vật tên tuổi trong lịch sử nhạc jazz. Ông hát không hay, cũng không phải tay trumpet xuất chúng. Suốt thập niên 1960 chỉ chơi nhạc để kiếm tiền chi trả cho cuộc sống nghiện ngập.


Vậy sao anh còn mua CD của ông ấy?


Có lần tôi nhìn thấy bìa album này ở cửa hiệu bán đĩa. Đó là hình một ông già với bộ râu lởm chởm và mái tóc láng coóng vuốt ra sau để lộ hết những vết nhăn hằn sâu trên trán. Một bức ảnh đen trắng thường làm lộ ra phần bóng tối ẩn khuất của con người. Cô có thể hiểu được cả một đời người qua từng nếp nhăn của họ. Trong bức ảnh ấy, mắt ông ta phản chiếu ánh đèn flash của camera, lóe lên sáng rỡ. Ngay giây phút nhìn thấy tấm hình đó, tôi đã thầm nhủ rằng con người này đã sống hết cuộc đời ông ta rồi.


Sao anh biết?


Mắt ông ta có hai điểm sáng lóe lên hy vọng cuối cùng. Có những thứ không thể che giấu ngay cả dưới những nếp nhăn tiều tụy mệt mỏi và chán ngán. Đó là kiểu hy vọng không hướng vào cuộc sống, mà là vào sự nghỉ ngơi.

Trong lúc đó CD đang phát đến bài thứ hai, bài
My Funny Valentine
nổi tiếng. Tên bài hát nghe có vẻ vui, nhưng giọng ông lại trầm và ảo não. Bài hát cũng không phải loại ngọt ngào rẻ tiền. Nó hát về sự trưởng thành của một người từng trải qua cay đắng, sự rộng lượng của một kẻ từng vượt qua lòng tham.

Đây là album thu buổi biểu diễn cuối cùng của ông. Hai tuần sau đó ông nhảy lầu từ cửa sổ phòng khách sạn.


Sao ông ta lại tự tử?


Cảnh sát Amsterdam kết luận vụ này là một tai nạn. Nhưng tôi lại nghĩ khác. Càng nghe đĩa nhạc này, và càng ngắm tấm ảnh bìa album, tôi càng nghiêng theo hướng suy nghĩ rằng ông đã chủ ý lựa chọn làm việc đó.


Ông ta chẳng để lại di chúc luôn à?


Không có. Nhưng tôi nghĩ album này cũng giống như di chúc của ông. Có người nói bằng lời và cũng có người chỉ có thể nói bằng âm nhạc. Tôi nghĩ đáng chú ý là album này được thu trực tiếp tại buổi biểu diễn, chứ không phải trong phòng thu. Cảm giác rất khác. Cô không cho rằng trình diễn bản nhạc cuối của mình trước mặt khán giả thật sẽ nhiều cảm xúc hơn thu trong studio mà chẳng biết được ai sẽ nghe sao?


Chắc là vậy rồi.

Tôi cho xe nổ máy hướng về ngôi nhà mà cô chỉ. Cô sống trong một căn hộ cho thuê tại một tỉnh lân cận Seoul. Tôi ngồi uống cà phê trong phòng khách, xung quanh là đồ đạc bằng sắt rẻ tiền và một cái ti vi 14 inch. Cô ngồi xuống cạnh tôi, mút kẹo Chupa Chups. Và khi bình minh sắp rạng, Judith đã quyết định trở thành khách hàng của tôi. Sau đó ba ngày, bản hợp đồng giữa tôi và cô ấy được thực thi. Tôi chôn những điều cô đã chia sẻ vào lòng lên máy bay hướng về Vienna.