Chương 29

Dịch giả: Trương Đắc Vỵ
NXB Văn Học
Khi hội đồng đã yên vị, Achilles, dáng vóc cao lớn khác thường, tâu với ông vua của muôn người.[72]
• HOMER
[72] Trích trong Thiên hùng ca Iliad của Homer.
Cora khoác tay Alice đứng đầu trong số tù nhân, hai chị em trìu mến quấn quýt lấy nhau. Mặc dù xung quanh toàn những bộ mặt man rợ, đầy hăm dọa, cô gái cao thượng Cora không hề lo cho bản thân, mắt vẫn không rời đứa em gái đang run lẩy bẩy, mặt mày tái nhợt lo âu. Đứng cạnh hai chị em Cora là Heyward, anh quan tâm chăm chút cả hai cô thiếu nữ vì trong lúc gay go bất trắc này, anh hầu như không nghĩ tới việc dành ưu tiên cho người yêu nữa. Mắt Chim Ưng đứng lui về phía sau một chút, tuy lúc này cùng chung cảnh ngộ khó khăn, bác vẫn không quên cấp bậc cao hơn của những người cùng đi với bác.
Uncas không có mặt.
Khi không khí đã trở lại hoàn toàn yên lặng, và sau một lúc lâu trầm lặng trang nghiêm như thường lệ, một trong hai vị thủ lĩnh già ngồi bên cụ tộc trưởng đứng dậy, hỏi to bằng tiếng Anh rất rành rọt:

Trong số tù nhân của ta đây, ai là Súng Dài?

Cả Duncan lẫn Mắt Chim Ưng đều không trả lời. Tuy nhiên, Duncan lùi lại một bước, đưa mắt nhìn khắp mọi người da đỏ đang ngồi yên lặng và bắt gặp bộ mặt thâm hiểm của Magua. Biết ngay tên Anh điêng xảo quyệt này đã xúi giục gì đây nên bọn anh bị đưa ra trước toàn bộ lạc, anh định tâm tìm hết cách ngăn chặn, không cho những âm mưu đen tối của y được thực hiện. Anh đã có dịp chứng kiến cách xử tội đơn sơ của dân Anh điêng nên lo cho bạn có thể bị chọn ra để chịu cực hình. Trong lúc gay go này với rất ít hoặc không có thời gian suy nghĩ, anh đột nhiên quyết định che chở cho người bạn quý, dù bản thân có gặp nguy hiểm gì cũng không quản. Nhưng anh chưa kịp nói thì vị thủ lĩnh già đã nhắc lại câu hỏi, giọng mạnh hơn và thôi thúc hơn lần trước.

Hãy đưa vũ khí cho chúng tôi,
Duncan hiên ngang đáp,
và cho chúng tôi vào trong rừng kia. Hành động sẽ trả lời thay cho chúng tôi.


Đây chính là người chiến binh chúng ta hằng nghe danh!
Vị thủ lĩnh nói tiếp, mắt nhìn Heyward với vẻ tò mò chăm chú của người lần đầu tiên gặp một nhân vật lừng tiếng vì chiến công hoặc thất bại,
vì đạo đức hoặc tội ác - Cái gì đưa người da trắng vào nơi đồn trú của dân Delaware?


Nhu cầu tôi đến để kiếm cái ăn, để tìm nơi trú chân và để gặp bạn.


Không đúng. Trong rừng đầy thú săn. Ngoài một khoảng trời quang mây, cái đầu người chiến binh không cần nơi che chắn nào khác; hơn nữa, dân Delaware là kẻ thù chứ đâu là bạn của người Anh. Thôi đi, cái mồm đã nói nhưng lòng chưa nói gì hết.

Duncan còn lúng túng chưa biết trả lời ra sao thì người trinh sát từ nãy vẫn chăm chú nghe hai người đối đáp, mạnh mẽ bước lên và nói:

Nếu tôi không trả lời khi nghe gọi đến tên Súng Dài không phải tôi xấu hổ hoặc sợ hãi, vì xấu hổ và sợ hãi đều không xứng đáng với một người chính trực. Nhưng tôi không chấp nhận bọn Mingo có quyền đặt tên cho một người có những năng khiếu đã được bè bạn công nhận, đặc biệt là môn bắn súng. Vả lại, chúng gọi như vậy không đúng vì khẩu Sát Hươu là loại súng nòng xé rãnh, đâu phải loại súng nòng dài. Tôi có tên là Nathaniel, do bố mẹ đặt cho; người Delaware sống ven con sông quê hương của họ tặng cho tôi biệt danh Mắt Chim Ưng, còn bọn Iroquois đã tự động đặt cho tôi cái tên Súng Dài tuy rằng người đương sự không đồng ý chút nào.

Đang nghiêm nghị nhìn chằm chằm vào Duncan, mọi cặp mắt độ tiên cùng hướng vào thân hình vững chắc rắn rỏi của Mắt Chim Ưng, người mới đứng ra tự nhận lấy cái tên lừng lẫy đó. Hai người cùng muốn vỗ về mình niềm vinh dự lớn lao, chuyện này không có gì lạ vì kẻ lừa dối tuy hiếm nhưng không phải không có trong thổ dân; nhưng dân Delaware muốn biết cho được sự thật để có thể xét xử vừa công bằng lại vừa nghiêm khắc. Mấy người già trao đổi ý kiến riêng với nhau rồi quyết định đem vấn đề ra hỏi khách; một thủ lĩnh hỏi Magua:

Người anh tôi nói là có một con rắn bò vào làng chúng tôi nó là ai?

Tên Huron chỉ tay về phía người trinh sát.

Một người Delaware khôn ngoan lại tin vào tiếng hú của sói ư!
Duncan càng thêm chắc chắn về những ý định độc ác của địch thủ cũ của mình, lớn tiếng nói,
Con chó không bao giờ nói dối, nhưng có ai thấy con sói nói thật bao giờ không?

Mắt Magua nảy lửa; nhưng sực nhớ cần phải tỉnh trí, y khinh bỉ lặng lẽ quay đi, tin chắc rằng sự sáng suốt của dân Anh điêng nhất định sẽ làm sáng tỏ vấn đề đang tranh chấp. Y đã không lầm vì sau vài phút trao đổi ý kiến thêm, người Delaware thận trọng lại quay sang nói cho y biết quyết định của các thủ lĩnh ông cân nhắc từng câu từng chữ:

Người anh tôi bị gọi là kẻ dối trá, và điều đó làm chúng tôi bực tức. Nhưng chúng tôi sẽ chỉ ra rằng người anh tôi đã nói thật. Hãy trao súng cho các tù nhân để họ tự chứng minh ai là Súng Dài.

Magua thừa biết dân Delaware áp dụng biện pháp đó chỉ vì họ không tin lời y nhưng vẫn làm bộ coi việc đó như một biểu hiện của lòng kính nể đối với y. Y gật đầu đồng ý biết chắc rằng với một tay thiện xạ như người trinh sát, câu nói của y sẽ được xác nhận. Tức khắc hai đối thủ rất thân nhau là Duncan và Mắt Chim Ưng được phát súng và được lệnh bắn (qua đầu đám đông đang ngồi) vào một chiếc vò bằng đất không biết ai đã ngẫu nhiên đặt trên một thân cây cụt, cách chỗ họ đứng chừng năm chục thước.
Heyward cười thầm khi nghĩ mình phải đọ tài bắn súng với người trinh sát, nhưng anh vẫn quyết tâm đánh lừa mọi người cho đến khi nào biết được thâm ý của Magua. Anh thận trọng giơ súng lên và sau ba lần ngắm kỹ càng, anh nổ súng.
Viên đạn xuyên vào thân cây, cách vò đất vài phân, mọi người vui mừng reo lên, cho rằng tài bắn súng như thế đã là rất cao.
Ngay Mắt Chim Ưng cũng gật đầu như muốn nói rằng bắn như vậy đã vượt quá sự mong đợi của bác. Tuy nhiên bác không tỏ vẻ định đua tài với người xạ thủ vừa thành công, bác đứng tựa vào cây súng đến hơn một phút như một người đang mải mê suy nghĩ. Người thanh niên Anh điêng đã đưa súng cho bác lúc này khẽ đập vào vai làm bác sực tỉnh khỏi cơn mơ màng, anh ta nói bằng tiếng Anh nhát gừng:

Liệu người mặt tái có thắng được không?


Tên Huron kia!
người trinh sát lớn tiếng, tay phải vung khẩu súng ngắn ngủi về phía Magua, nhẹ nhàng chẳng khác gì đang cầm một cây lau,
Phải, nếu lúc này ta muốn hạ sát mi, không sức mạnh nào trên trái đất này có thể ngăn cản ta làm việc đó được. Một con chim ưng đang giương cánh cũng không thể nắm chắc con chim cu bằng ta nắm mi lúc này nếu ta định gửi một viên đạn vào trái tim mi! Nhưng vì sao ta không làm? Vì sao? Vì luật lệ của giống nòi ta không cho phép; vả lại việc đó có thể gây tai họa cho những con người vô tội yếu đuối. Nếu ai biết Thượng đế là người như thế nào, hãy hết lòng cảm tạ. Người vì mi làm như thế là đúng.

Mặt người trinh sát bừng đỏ, hai mắt giận dữ, toàn thân nở ra làm cho những người nghe cảm thấy một nỗi lo sợ thầm kín.
Dân Delaware nín thở chờ đợi, còn Magua tuy không tin vào lời tuyên bố của địch thủ, vẫn bình tĩnh đứng trơ trơ giữa đám đông như bị chôn chân tại chỗ.

Bắn giỏi hơn thế đi.
Người thanh niên Delaware đứng cạnh Mắt Chim Ưng lại nhắc.

Bắn cái gì chứ, đồ ngốc! Bắn cái gì?
Mắt Chim Ưng nói lớn tay vẫn vung khẩu súng trên đầu một cách giận dữ, nhưng mắt không nhìn vào Magua nữa.

Nếu người da trắng đúng là người chiến binh mà mình tự nhận, hãy bắn trúng đích đi,
vị thủ lĩnh già nói.
Người trinh sát cất tiếng cười vang, tiếng cười tạo ra một âm thanh ác thường làm Heyward giật mình, rồi bác buông cho khẩu súng nặng nề rơi xuống và xòe bàn tay trái ra đỡ. Đạn nổ vang, trông ngoài tưởng như súng bị cướp cò. Chiếc vò bằng đất vỡ tan từng mảnh, tung đi bốn phía. Liền sau đó, Mắt Chim Ưng khinh bỉ ném khẩu súng xuống đất, tiếng kêu loảng xoảng.
Cảm tưởng đầu tiên của mọi người trước cảnh tượng kỳ lạ này là khâm phục, rồi tiếng rì rầm mỗi lúc một to dần trong khắp đám đông, sau cùng trở thành tiếng bàn cãi sôi nổi giữa những người được chứng kiến sự kiện này. Một số người vui sướng ra mặt vì được thấy một tài năng có một không hai, còn phần lớn cho rằng phát đạn trúng đích do ngẫu nhiên. Heyward vội vàng xác nhận ngay ý kiến này vì nó có lợi cho sự mạo nhận của anh, anh kêu lớn:

Hù họa đó thôi, không ai có thể bắn mà không ngắm!


Hù họa ư?
người trinh sát bực bội nhắc lại: dù sao bác cũng phải chứng minh bằng được bác là ai, cho nên những ám hiệu của Heyward bảo bác đồng ý với sự mạo nhận của anh đều vô ích,
Liệu tên Huron đứng đằng kia cũng cho là hú họa không? Nếu có, xin hãy phát cho nó một khẩu súng khác, rồi đặt nó đứng đối diện với tôi, cả hai người không được che ẩn tránh nấp gì cả; rồi hãy để Thượng đế và mắt của chúng tôi quyết định vấn đề giữa hai chúng tôi. Thưa thiếu tá, tôi không đề nghị việc đó với ông vì máu chúng ta cùng một màu, và chúng ta cùng phụng sự một chủ.


Tên Huron nói dối, điều này đã rõ ràng,
Heyward lạnh lùng trả lời,
chính ông đã nghe hắn xác nhận ông là Súng Dài.

Không biết Mắt Chim Ưng sẽ tranh cãi hăng đến đâu để chứng minh cho được rằng mình là Súng Dài nếu người thủ lĩnh Delaware già không đứng ra can thiệp:

Con chim ưng từ đám mây sà xuống có thể trở lại mây cao khi nó muốn. Đưa súng cho họ.

Lần này người trinh sát hăm hở cầm lấy khẩu súng. Tuy vẫn chăm chú theo dõi từng cử chỉ của nhà thiện xạ. Magua tin là không có gì đáng e ngại cả.

Nào, trước bộ lạc Delaware này, ta hãy thử xem ai là người bắn giỏi.
Người trinh sát vừa gõ gõ ngón tay đã bao lần bóp cò sát hại kẻ địch vào báng súng vừa lớn tiếng nói,
ông thiếu tá, chắc ông trông thấy cái bấu treo trên cây đằng kia chứ, nếu ông là thiện xạ của vùng này thì hãy bắn vỡ nó đi cho tôi xem nào.

Duncan để ý nhìn mục tiêu và chuẩn bị đọ tài lần nữa. Cái bầu, một dụng cụ nhỏ thông thường của dân Anh điêng, treo trên cành khô của một cây thông con bằng một sợi da hươu, cách chỗ anh đứng chừng một trăm thước. Tính tự ái phức tạp lạ thường, nó làm người sĩ quan trẻ quên mất mục đích của cuộc đọ sức này mà chỉ nghĩ đến thắng cuộc, tuy anh cũng chẳng hề quan tâm đến những lời khen ngợi của dân Anh điêng đang đứng làm trọng tài.
Chúng ta đã thấy tài bắn súng của anh không phải dở, lần này, anh lại định trổ tài thiện xạ của mình. Nếu như tính mạng anh phụ thuộc vào phát súng này, chắc anh cũng không thể ngắm kỹ càng thận trọng hơn.
Anh bắn; ba bốn thanh niên Anh điêng nhảy bổ lên và kêu to rằng đạn trúng vào thân cây, ngay sát bên cạnh mục tiêu. Các chiến binh đồng thanh reo mừng rồi đưa mắt nhìn như thăm dò cử chỉ của Mắt Chim Ưng.

Đối với Trung đoàn Hoàng gia, bán như thế cũng khá đấy!
Mắt Chim Ưng vừa nói vừa cười không thành tiếng nhưng rất khoái trá.
Nhưng nếu súng của tôi luôn luôn chệch mục tiêu chừng ấy, chắc rằng ở trong rừng còn nhiều con sóc mà ta lấy da làm bao ủ tay cho các bà, và nhiều tên Mingo khát máu đã ở dưới âm phủ chắc hôm nay đây còn đang hoành hành ở các tỉnh của chúng ta. Tôi hy vọng rằng bà chủ cái bầu này còn có cái khác trong nhà, vì cái này sẽ không bao giờ đựng được nước nữa đâu.

Vừa nói người trinh sát vừa nạp đạn lên cò; dứt lời bác lùi một chân về phía sau, từ từ nâng mũi súng lên khỏi mặt đất, động tác mạnh, đều và theo một hướng nhất định. Khi đã đúng tầm, bác giữ vững tư thế trong một lát, không rung rinh động đậy, tưởng đâu cả người lẫn súng được tạc bằng đá. Trong khoảnh khắc bất động ấy, súng khạc đạn thành một vệt lửa sáng dài. Mấy thanh niên Anh điêng lại nhảy bổ lên, hấp tấp tìm kiếm, nhưng vẻ mặt thất vọng của họ nói lên rằng họ không tìm thấy viên đạn đâu cả.

Thôi đi
vị thủ lĩnh già khinh bỉ bảo người trinh sát,
anh chỉ là con sói đội lốt chó thôi. Bây giờ ta phải nói chuyện với Súng Dài của người Anh.


Ôi! Giá như tôi có khẩu súng mà cụ vừa nhắc tới tên, tôi sẽ bắn đúng sợi dây cho cái bầu rơi xuống chứ không bắn nó thủng.
Mắt Chim Ưng trả lời, không chút nao núng trước thái độ của ông già,
Lũ ngốc, nếu muốn tìm vết đạn của một tay súng cừ khôi trong khu rừng này thì phải tìm ngay tại mục tiêu, chứ đừng tìm xung quanh.

Mấy thanh niên Anh điêng chợt hiểu ý nghĩa câu nói vì lần này người trinh sát dùng tiếng Delaware; họ giật cái bầu ra khỏi cành cây giơ lên rồi khoái trá reo mừng. Họ chỉ vào đáy bầu đã bị viên đạn xuyên thủng thành một lỗ tròn sau khi đã lọt qua miệng bầu, chếch về phía trên. Trước thành tích không ngờ đó, tất cả các chiến binh có mặt đều vui mừng reo to. Thế là vấn đề đã được giải quyết, và Mắt Chim Ưng được công nhận là người mang biệt hiệu nổi tiếng Súng Dài. Những cặp mắt tò mò và thán phục trước dồn vào Heyward, giờ lại tập trung vào thân hình dày dạn sương gió của người trinh sát. Đột nhiên bác đã trở thành đối tượng chính thu hút sự chú ý của những con người chân thật và giản dị đang vây quanh. Khi sự sôi nổi huyên náo đã dịu đi chút ít, vị thủ lĩnh già lại tiếp tục hỏi:

Tại sao lại định bịt tai ta?
ông cụ nói với Duncan,
Dân Delaware có ngu ngốc đến nỗi không phân biệt được con báo non với con mèo đâu.


Nhưng họ vẫn coi tên Huron kia là một con chim hót,
Duncan cố bắt chước cách nói bóng gió của thổ dân.

Được, chúng ta sẽ biết ai là kẻ bịt tai mọi người. Người anh tôi ơi,
vị thủ lĩnh quay sang phía Magua nói tiếp,
dân Delaware chúng tôi nghe anh nói.

Được vị thủ lĩnh trực tiếp đích danh yêu cầu phát biểu, Magua đứng dậy, đường hoàng thong thả bước vào giữa vòng người rồi đứng đối diện với các tù nhân, trong tư thế sẵn sàng nói. Tuy nhiên, trước khi cất tiếng, y từ từ đưa mắt nhìn khắp lượt vòng người đang chăm chú chờ đợi như để tìm cách phát biểu cho thích hợp với người nghe. Y nhìn Mắt Chim Ưng với con mắt vừa đối địch vừa kính phục, với Duncan, y biểu lộ một vẻ căm thù không sao dập tắt; y hầu như không để ý tới Alice đang đứng co ro, nhưng khi bắt gặp thân hình cứng cỏi hiên ngang nhưng vẫn yêu kiều của Cora, đôi mắt y ngừng lại một lát, biểu lộ một tình cảm khó tả. Rồi với đầy ý định đen tối trong đầu, y nói bằng tiếng Canada mà y biết rằng hầu hết mọi người nghe đều hiểu.

Thượng đế tạo ra con người và nhuộm màu da mỗi người một khác,
tên Huron xảo quyệt bắt đầu nói,
có người đen hơn cả con gấu chậm chạp. Có những người bị Thượng đế bắt phải sống kiếp nô lệ và làm việc suốt đời như giống hải ly. Các người ngồi đây có thể nghe tiếng họ rên rỉ mỗi khi gió nồm thổi, tiếng rên rỉ của họ to hơn cả tiếng trâu kêu, dọc bờ hồ lớn nước mặn có những chiếc thuyền lớn đi đi về về, chở đầy ắp những người da đen đó. Có những người được Thượng đế ban cho màu da trắng hơn lông cầy trắng ở trong rừng và được cho làm người đi buôn; đối với đàn bà chúng như con chó, nhưng đối với nô lệ chúng như những con sói. Thượng đế ban cho chúng những đặc tính của chim câu, cho chúng đôi cánh không hề biết mỏi, con cái nhiều hơn lá trên cây, và lòng tham để nuốt chửng cả trái đất này. Thượng đế cho chúng cái lưỡi lừa lọc của mèo rừng, trái tim của thỏ, tính xảo trá của dím (chứ không phải cáo), và đôi cánh tay dài hơn cả chân hươu. Với cái lưỡi, chúng bịt tai dân Anh điêng, trái tim của chúng dạy chúng thuê chiến binh để đánh trận thay cho chúng; tính xảo trá bảo cho chúng biết cách vơ vét của cải trên trái đất, và cánh tay của chúng giúp chúng gom đất đai từ bờ hồ nước mặn đến những hòn đảo ở vùng hồ lớn. Lòng tham của chúng thật không đáy. Thượng đế đã cho chúng nhiều nhưng chúng còn muốn được tất cả. Đấy, những người mặt tái như vậy đó.

Đến đây, Magua chỉ tay lên mặt trời chói lòa đang vươn qua đám mây mờ ở phía chân trời, rồi nói tiếp:

Một số người được Thượng đế ban cho màu da tươi hơn, đỏ hơn mặt trời đằng kia. Thượng đế đã tạo ra họ theo ý của mình, ban cho họ hòn đảo này với bao cây cối và thú săn. Gió tạo cho họ những khoảng đất quang, nắng mưa làm chín hoa quả của họ, và tuyết đến nói cho họ biết không được quên ơn Thượng đế. Họ cần gì phải có đường sá để đi lại! Núi non không che được mắt họ! Khi giống hải ly làm việc, họ ẩn trong bóng râm và nhìn. Gió làm họ mát trong ngày hè, da thú che ấm họ trong mùa đông. Nếu họ đánh lẫn nhau thì cũng chỉ để tỏ ra mình xứng đáng là những người đàn ông. Họ can đảm, họ công bằng, họ sống hạnh phúc.

Nói đến đây, diễn giả ngừng lại đưa mắt nhìn xung quanh xem câu chuyện của mình có đánh đúng tình cảm người nghe không. Từ bốn phía, mọi người chăm chăm nhìn vào mắt Magua, nghển đầu hếch mũi như thể ai ai cũng thấy chính mình có khả năng và mong muốn uốn nắn lại những bất công đối với dân tộc mình. Magua lại nói tiếp, giọng trầm trầm, êm êm, buồn buồn:

Nếu Thượng đế cho con cái da đỏ của mình nhiều tiếng nói khác nhau, chính là để tất cả các giống vật đều có thể hiểu được họ. Người cho một số ở vùng có tuyết cùng với giống gấu là anh em của họ. Người cho một số khác ở vùng mặt trời lặn, trên đường đi tới đất săn bắn đầy hạnh phúc. Một số nữa về những miền đất xung quanh vùng nước ngọt rộng lớn; còn số đông mà Thượng đế yêu quý nhất thì được về những vùng cát bên hồ nước mặn. Anh em có biết tên dân tộc được ưu đãi ấy không?


Đó là dân tộc Lenape!
hai chục người nhanh nhảu đồng thanh trả lời.

Đó là dân Lenni Lenape!
Magua đáp, đầu cúi xuống như để tỏ lòng tôn kính đối với thời huy hoàng đã qua của họ,
Đó là các bộ tộc của Lenape! Mặt trời mọc từ phía có nước mặn, lặn ở vùng có nước ngọt, và không bao giờ khuất mắt họ. Nhưng tại sao tôi, một người Huron của núi rừng, lại nói với một dân tộc khôn ngoan về những truyền thống lâu đời của họ? Tôi nhắc lại với họ làm gì những đau khổ, nhưng thời oanh liệt đã qua của họ, những thành tích, những quang vinh, những vui sướng của họ… những thua thiệt, những thất bại, những khổ cực của họ? Chẳng lẽ trong bọn họ không có ai được chứng kiến tất cả những điều đó và biết đó là sự thật sao? Tôi đã nói hết. Lưỡi tôi không nói được nữa vì tim tôi nặng như chì. Tôi xin nghe anh em.

Khi tiếng Magua đột nhiên im bặt, mọi người quay mặt nhìn về phía người tộc trưởng Tamenund đáng kính. Từ lúc ngồi yên chỗ đến giờ, ông cụ không hề hé môi, cũng không có một dấu hiệu gì của người còn sống. Cụ ngồi gục xuống vì sức yếu, bề ngoài như không biết gì đến mọi việc xảy ra xung quanh suốt khoảng thời gian của cảnh mở đầu khi tài thiện xạ của người trinh sát được xác nhận rõ ràng. Nhưng khi nghe tiếng nói lúc bổng lúc trầm của Magua, cụ tỏ ra cũng để ý nghe, một hai lần còn ngẩng cả đầu lên như để nghe cho rõ. Khi tên Huron đa mưu nhắc đến tên của dân tộc mình, ông cụ mở mắt nhìn đám đông, cặp mắt lờ đờ tê dại như một thây ma vậy. Rồi được những người ngồi bên giúp đỡ, ông cụ gắng gượng đứng dậy, lấy lại tư thế cần thiết rồi cất tiếng yếu ớt run run nói:

Ai nhắc đến con cháu của Lenape đấy?
giọng cụ trầm trầm, khàn khàn, khó khăn mới nghe được tuy rằng đám đông yên lặng nín thở,
Ai nói đến những chuyện quá khứ đấy? Cái trứng thành con sâu, con sâu thành con ruồi, rồi con ruồi cũng phải chết. Tại sao lại nói với dân Delaware về những điều hay đã qua rồi? Tốt hơn hết là hãy cảm ơn Manitou[73] về những gì còn lại.

[73] Đôi khi dân Châu Mỹ gọi thần hộ mệnh của họ là Manitou, biệt âm của tên người thủ lĩnh nổi tiếng được nhắc đến trong truyện, có nhiều truyền thuyết nói về đặc tính và sức mạnh của Manitou.

Đó là một người Wyandots, một người bạn của Tamenund.
Magua vừa nói vừa bước lại gần cái bục thô sơ nơi ông cụ đang đứng.

Một người bạn ư!
Ông cụ nhắc lại, đôi mày trên trán nhíu lại để lộ vẻ nghiêm khắc (lúc còn trai trẻ, chắc đôi mắt ông cụ rất đáng sợ),
Dân Mingo có còn là chủ đất đai này không? Cái gì đã đẩy người Huron đến đây?


Công lý. Tù nhân của tôi hiện đang ở trong tay những người anh em, và tôi đến để đòi chúng lại.

Tamenund quay đầu sang một người đứng đỡ ở bên cạnh để nghe giải thích mấy câu vắn tắt, rồi lại chăm chú nhìn Magua một lát, sau đó cụ cất tiếng nói, nhỏ và miễn cưỡng:

Công lý là nguyên tắc của Manitou vĩ đại. Các con, hãy đem lương thực cho người lạ mặt. Còn người Huron kia, hãy lấy đi những gì của mình, rồi rời khỏi nơi này.

Tuyên bố xong câu xét xử trịnh trọng này, tộc trưởng ngồi xuống, nhắm mắt lại như thích thú với những hình ảnh của quá khứ phong phú của mình hơn cả những của cải vật chất ở trên thế gian này. Không một ai có đủ mạnh dạn xì xào chống lại một mệnh lệnh như thế, lại càng không dám chống lại tộc trưởng. Tộc trưởng vừa dứt lời, bốn năm chiến binh trẻ xông ngay tới phía sau Mắt Chim Ưng và Heyward, quấn thừng quanh cánh tay hai người, nhanh và khéo đến nỗi chỉ trong nháy mắt họ đã bị trói chặt. Heyward còn đang bận đỡ Alice lúc đó gần như mê man bất tỉnh, anh chưa kịp đoán được ý định của bọn Anh điêng thì đã bị trói; Mắt Chim Ưng chịu trói không kháng cự vì ngay đối với các bộ lạc đối địch của dân Delaware, bác cũng coi họ thuộc một giống người thượng đẳng. Tuy nhiên, nếu bác hiểu lời đối đáp trên đây giữa Magua và Tamenund, chắc bác không thụ động đến mức đó.
Magua đắc thắng đưa mắt nhìn toàn thề hội nghị một lượt trước khi thực hiện mục đích của mình. Thấy Heyward và Mắt Chim Ưng không còn khả năng chống cự, y bèn quay sang phía cô gái mà y yêu quý, nhưng khi bắt gặp đôi mắt bình tĩnh và kiên nghị của Cora, lòng quyết tâm của y có phần lung lay. Nhớ lại mưu mẹo trước đây đã áp dụng, y đỡ Alice lúc đó đang dựa vào cánh tay một chiến binh, ra lệnh cho Heyward đi theo và làm hiệu cho đám đông xung quanh rẽ ra. Nhưng Cora không chịu làm theo ý của y; bất thình lình nàng chạy đến phục dưới chân người tộc trưởng và cất tiếng kêu to:

Thưa tộc trưởng Delaware công bằng và đáng kính, chúng tôi cầu xin người hãy sáng suốt dùng quyền lực của mình che chở cho chúng tôi! Xin đừng nghe lời con quỷ xảo quyệt và vô lương tâm này vì nó làm ô uế tai người bằng những lời giả dối để thỏa mãn lòng khát máu của nó. Người đã sống lâu năm, đã nhìn thấy những điều xấu xa trên trần thế này, chắc người phải biết giảm bớt đau khổ cho kẻ khốn cùng.

Cụ tộc trưởng khó nhọc mở mắt ra và lại ngước nhìn mọi người. Tiếng kêu van xé lòng còn vang trong tai, cụ từ từ đưa mắt về phía người con gái, chăm chú nhìn không chớp. Cora quỳ dưới đất, hai tay chắp chặt trước ngực trông như một hình mẫu phụ nữ tuyệt đẹp. Với một vẻ trang nghiêm thành kính, nàng ngước mắt lên khuôn mặt nhợt nhạt nhưng đường bệ. Nét mặt Tamenund chuyển dần, không còn lơ đãng ngơ ngác nữa mà trái lại đầy trí tuệ; cách đây một thế kỷ, chính trí tuệ đó đã truyền ngọn lửa thanh xuân cho bộ lạc Delaware đông đảo. Ông cụ đứng dậy, không cần ai đỡ và không có vẻ gì khó khăn, rồi hỏi bằng giọng rắn rỏi làm mọi người phải ngạc nhiên:

Ngươi là ai?


Một người đàn bà thuộc một chủng tộc có thể bị cụ căm ghét, là người Anh. Nhưng tôi chưa hề làm hại cụ và dù muốn cũng không thể làm hại dân tộc cụ được. Xin cụ cứu vớt cho.


Các con cho ta biết dân Delaware hạ trại ở đâu?
Tộc trưởng cất giọng khàn khàn nói tiếp với những người xung quanh, mắt vẫn không rời khỏi thân hình của Cora đang quỳ dưới đất.

Trong dải núi của người Iroquois, phía bên kia nguồn nước trong của hồ Horican.


Biết bao mùa hè nung nấu đã tới rồi lại qua đi kể từ khi ta uống nước ở dòng sông của ta.
Hiền nhân nói tiếp,
Con cháu của Minquon[74] là những người da trắng chính trực nhất, nhưng họ khát nước nên chiếm dòng sông đó cho bản thân họ. Họ có theo chúng ta đến tận đây không?

[74] Dân Delaware gọi William Penn là Minquon vì đối với họ, ông không bao giờ dùng bạo lực hoặc tỏ ra bất công. Tính trung thực của ông đã được truyền tụng. Dân Mỹ châu tự hào một cách chính đáng vì nguồn gốc của dân tộc mình, một nguồn gốc có lẽ có một không hai trong lịch sử thế giới. Nhưng dân Pennsylvanian và Jerseyman càng có lý do để tự hào về ông cha mình hơn dân của bất cứ bang nào khác. Vì họ đã không làm gì hại cho chủ nhân gốc của những đất đai đó.

Chúng tôi không theo ai cả, không thèm khát gì cả,
Cora đáp,
Chúng tôi bị bắt và bị cưỡng bức đưa đến đây, chúng tôi chỉ xin được yên ổn trở về nhà. Cụ có phải là Tamenund, người cha, người xét xử, và nghe nói còn là người tiên tri của dân tộc này không?


Ta là Tamenund đã từ lâu lắm rồi.


Cách đây khoảng bảy năm, có một người trong bộ lạc cụ bị một viên tướng da trắng bắt ở ranh giới tỉnh này. Người đó nói là cùng dòng máu với Tamenund tốt bụng và công bằng. Nghe nói thế, vị tướng da trắng bèn tha cho về vì nể Tamenund. Cụ có nhớ tên người sĩ quan Anh đó không?


Hồi còn rất trẻ, ta nhớ có lần đứng trên bãi cát ở bờ biển,
người tộc trưởng đáp lại với một trí nhớ đặc biệt của tuổi già,
ta thấy một chiếc thuyền lớn có cánh trắng hơn cánh thiên nga, to hơn cánh phượng hoàng, từ hướng mặt trời mọc đến…


Không phải, tôi không nói đến một thời xa xôi như thế đâu; việc người của chúng tôi tha chết cho bà con của cụ thì những chiến binh trẻ nhất của cụ cũng còn nhớ được.


Thế có phải hỏi dân Anh và dân Hà Lan đánh nhau để giành đất săn bắn của dân Delaware không? Lúc đó Tamenund là thủ lĩnh và là người đầu tiên bỏ cung tên để dùng cái máy chớp lửa của những người mặt tái…


Cũng không phải,
Cora lại ngắt lời,
thời ấy cũng hãy còn xa. Tôi nói về một việc xảy ra gần đây thôi. Nhất định cụ chưa quên được đâu.


Gần đây thì con cháu của Lenape làm chủ cả thế giới này,
cụ già nói tiếp, giọng hổn hển cảm động.
Cá ở hồ nước mặn, chim muông, thú vật và dân Mingo ở vùng rừng núi đều công nhận họ là thủ lĩnh.

Cora cúi đầu thất vọng, trong một lát cô phải đấu tranh với nỗi đau buồn của mình. Rồi cô ngước đôi mắt long lanh nói tiếp, giọng tha thiết cảm động không kém gì ông cụ:

Xin cho biết Tamenund có phải là một người cha không?

Từ trên cao, cụ già cúi xuống nhìn cô gái, miệng nở một nụ cười hiền hậu trên khuôn mặt nhăn nhúm; rồi cụ từ từ đưa mắt nhìn khắp hội nghị một lượt và đáp:

Cha của một dân tộc.


Tôi không cầu xin gì cho riêng tôi cả.
Cora nói tiếp, hai tay run rẩy đặt ngang trái tim, đầu gục xuống làm cho mớ tóc đen óng ả lòa xòa rũ tận vai, che gần kín đôi má ửng hồng,
Thưa tộc trưởng tôn kính, cũng giống như cụ và con cháu cụ, lời nguyền của tổ tiên tôi đã đè nặng lên vai con cháu. Nhưng người con gái nhỏ bé kia chưa hề biết cơn thịnh nộ của Thượng đế bao giờ. Cha nó đã già yếu và sắp đến ngày lìa đời rồi. Nó được nhiều người, rất nhiều người yêu thương và cũng là nguồn vui sướng của nhiều người; nó tốt quá, quý giá quá, không đáng phải làm vật hy sinh cho tên khốn nạn kia.


Ta biết những người mặt tái là một chủng tộc tự hào và tham lam. Ta biết họ không chỉ muốn có cả trái đất này, mà người hèn hạ nhất cùng màu da với họ cũng còn giỏi giang hơn những thủ lĩnh của dân tộc da đỏ.
Cụ già nói tiếp, không quan tâm đến tinh thần bị tổn thương của Cora lúc này cúi đầu gần sát đất vì xấu hổ.
Con chó, con quạ của họ cũng sủa cũng kêu trước khi họ để một người đàn bà da màu vào trong lều của mình. Nhưng họ đừng quá khoe khoang trước mặt Manitou. Họ vào đất này lúc mặt trời mọc và có thể phải ra đi lúc mặt trời lặn. Ta đã thấy châu chấu nhiều lần ăn trụi lá cây, nhưng rồi mùa hoa nở vẫn trở lại.


Đúng thế,
Cora nói, nàng thở một hơi dài như sực tỉnh cơn mê, ngẩng mặt lên, gạt mớ tóc óng ả ra phía sau để lộ cặp mắt sáng ngời tương phản với màu da mặt tái nhợt như không còn hạt máu,
nhưng tại sao như thế? Điều đó tôi không được phép hỏi. Nhưng hãy còn một người thuộc bộ lạc của cụ chưa được đưa ra đây trình diện. Trước khi cụ cho tên Huron kia ra đi một cách đắc thắng, xin cụ hãy nghe anh ta nói.

Thấy Tamenund nghi hoặc nhìn xung quanh, một cụ già ngồi bên cạnh nói:

Nó là một con rắn, một tên da đỏ làm tay sai cho bọn Anh. Chúng tôi giữ lại để bắt hắn chịu nhục hình.


Đưa nó ra đây,
cụ tộc trưởng ra lệnh. Nói xong, Tamenund lại để rơi mình xuống ghế, một không khí yên lặng bao trùm trong khi mấy người thanh niên chuẩn bị thi hành lệnh của tộc trưởng, yên lặng đến nỗi có thể nghe rõ tiếng xào xạc của lá cây run rẩy theo làn gió nhẹ buổi sớm mai trong khu rừng xung quanh.