Chương mười lăm

Số từ: 3539
Người dịch: Nguyễn thị Hải Hà
NXB Lao Động
Nguồn: vietmessenger
Ugwu bước ra khỏi xe, đi vòng ra phía sau, mở cốp. Hắn để bao cá khô lên trên một cái bao khác to hơn đựng garri, đội cả hai bao lên đầu rồi theo Ông Chủ leo lên cái cầu thang cũ kỹ ọp ẹp vào trong một ngôi nhà sáng lờ mờ được dùng làm trụ sở của công đoàn. Ông Ovoko cũng lên gặp họ. "Mang mấy cái bao này vào trong kho", ông ta chỉ ngón tay vào trong kho bảo Ugwu làm như hắn không biết gì hết sau bao nhiêu lần đã mang thức ăn đến cho người tị nạn. Trong kho trống rỗng ngoại trừ một bao gạo nhỏ trong góc, đám mọt gạo bò lúc nhúc.
"Tình hình như thế nào? A na-emekwa?" Ông Chủ hỏi.
Ông Ovoko xoa tay. Ông ấy có bộ mặt buồn thảm của một người nói đơn giản là từ chối được an ủi. "Bây giờ không ai còn muốn cho từ thiện nữa. Mấy người này cứ đến xin thực phẩm rồi hỏi xin việc làm. Ông biết đấy, họ về từ miền Bắc và không mang theo được gì cả. Sạch bách."
"Tôi biết họ về đây không có tài sản, ông bạn! Đừng có diễn thuyết với tôi!" Ông Chủ ngắt lời.
Ông Ovoko thụt lùi. "Tôi chỉ nói là tình trạng rất nghiêm trọng. Ban đầu mọi người ồ ạt mang thực phẩm đến cho, nhưng bây giờ họ lảng đi. Chuyện này có thể sẽ là thảm họa nếu chiến tranh xảy ra."
"Chiến tranh sẽ không xảy ra."
"Thế thì tại sao Gowon vẫn tiếp tục phong tỏa chúng ta?"
Ông Chủ tảng lờ câu hỏi và quay đi. Ugwu đi theo.
"Dĩ nhiên người ta có đem thực phẩm đến. Nhưng chắc là cái thằng ngu ấy dấm dúi mang về cho gia đình hắn", Ông Chủ nói lúc ông nổ máy.
"Vâng, thưa ông", Ugwu đáp. "Cho dù ông ta đã có cái bụng phệ như thế."
"Cái thằng ngu xuẩn Gowon tuyên bố mang tai ương khổ sở cho một con số ít nhất cũng cỡ hai triệu người tị nạn. Hắn tưởng những người chết đó chỉ là mấy con gà và chỉ có thân nhân của mấy con gà chết trở về nhà của họ hay sao?"
"Không, thưa ông." Ugwu nhìn ra cửa sổ. Lòng hắn tràn ngập nỗi buồn, đến đây để cho garri và cá khô những người trước kia đã từng tự nuôi bản thân ở miền Bắc, để lắng nghe Ông Chủ lải nhải cùng một luận điệu hết tuần này sang tuần khác. Hắn thò tay sắp xếp lại cho ngay ngắn sợi dây đang đong đưa ở kính chiếu hậu. Buộc ở đầu sợi dây là một vật kỷ niệm bằng nhựa có sơn hình một nửa mặt trời màu vàng trên nền đen.
Sau đó, hắn ngồi trên bậc thềm sau nhà đọc quyển Hồ sơ Pickwick 1, thường xuyên ngừng đọc để suy nghĩ và ngắm mấy cái lá ngô mảnh mai đong đưa trong gió nhẹ, không ngạc nhiên khi nghe Ông Chủ lên giọng như quát tháo trong phòng khách. Ông Chủ luôn luôn dễ nổi cáu trong những ngày như ngày hôm nay.
"Thế còn các đồng nghiệp của chúng ta ở Ibadan, Zaria và Lagos? Ai là người lên tiếng? Họ cứ im thin thít khi cái đám chính khách lưu vong da trắng cổ vũ mấy người nổi loạn giết dân Igbo. Các bạn sẽ là một trong những người bị giết nếu bạn tình cờ không ở trong đất Igbo! Các bạn có thể có bao nhiêu lòng từ tâm chứ?" Ông Chủ quát to.
"Làm sao anh dám nói tôi không có lòng thương người chứ! Nếu tôi nói ly khai không phải là cách duy nhất để duy trì an ninh, điều đó không có nghĩa là tôi không có lòng thương người!" Người nói là cô Adebayo.
"Thế anh chị em, họ hàng của cô có bị giết không? Cậu của cô có bị giết không? Tuần tới cô đi về với tộc người của cô ở Lagos và không ai quấy nhiễu cô bởi vì cô là người Yoruba. Không phải chính người dân của cô đã giết dân Igbo ở Lagos hay sao? Không phải một nhóm tù trưởng bộ lạc của cô đã đi lên miền Bắc để cảm ơn mấy lão vua chúa vương giả đã nhân nhượng tha cho người Yoruba hay sao? Thế thì cô còn nói gì nữa chứ? Làm sao ý kiến của cô còn có giá trị chứ?"
"Anh không nên nặng lời sỉ vả tôi, Odenigbo."
"Lời nói thật trở thành lời sỉ vả."
Im lặng bao trùm, tiếng cửa trước ken két mở ra rồi đóng sầm lại. Cô Adebayo đã bỏ về. Ugwu đứng dậy khi hắn nghe giọng của Olanna. "Điều này không thể chấp nhận được, Odenigbo! Anh phải xin lỗi cô ấy."
Câu nói của nàng làm hắn sợ hãi bởi vì ít khi nàng nói lớn. Lần cuối cùng hắn nghe nàng to tiếng xảy ra đã rất lâu, lúc có chuyện không hay mấy tuần trước khi Bé By ra đời, khi đó Richard cũng không còn đến chơi và mọi chuyện đang mấp mé ở bên bờ vực tan vỡ. Trong khoảnh khắc, Ugwu không nghe thấy gì cả — có lẽ Olanna cũng bỏ đi — rồi hắn nghe thấy Okeoma đọc thơ. Ugwu cũng biết bài thơ này: Nếu mặt trời không chịu mọc, chúng tôi sẽ bắt mặt trời phải mọc. Lần đầu tiên Okeoma đọc bài thơ này, cùng ngày với tờ báo Renaissance được đổi tên thành Biafran Sun, Ugwu đã nghe bài thơ và thấy lòng đầy phấn khởi, nhất là câu thơ mà hắn rất thích. Những cái bình đất sét được nung bằng lòng hăng say, làm mát chân ta khi ta trèo lên. Bây giờ, cũng chính câu thơ ấy và bài thơ ấy làm hắn cay mắt. Bài thơ làm hắn nhớ ngày trước khi Okeoma đọc cho mọi người nghe những bài thơ anh viết về người Igbo có mông bị ghẻ lở khi anh ta đi vệ sinh vào những cái bồn cầu nhập cảng từ nước ngoài, những ngày mà cô Adebayo và Ông Chủ cãi vã lẫn nhau nhưng không chấm dứt buổi họp mặt chiều tối bằng cách làm cô giận sầm sập mà bỏ đi, những ngày hắn vẫn còn đãi mọi người món xúp ớt. Bây giờ hắn chỉ dọn hạt kola thôi.
Một lúc sau, Okeoma cũng ra về và Ugwu lại nghe Olanna nói to. "Anh phải xin lỗi cô ấy, Odenigbo!"
"Vấn đề không phải là anh có nợ cô ấy một lời xin lỗi hay không mà là anh có nói sự thật hay không", Ông Chủ nói. Olanna nói cái gì đó mà Ugwu không thể nghe được và hắn thấy Ông Chủ nói, giọng dịu hẳn lại, "Được rồi, nkem, anh sẽ làm việc đó".
Olanna đi vào bếp. "Chúng tôi ra phố", nàng nói. "Ra khóa cửa nhé."
"Vâng, thưa cô."
Sau khi họ đi khỏi, Ugwu nghe có tiếng gõ thật nhẹ ở cửa sau và đi ra xem đó là ai.
"Chinyere", hắn ngạc nhiên nói. Cô ấy chẳng bao giờ đến sớm thế và cũng chưa bao giờ đến gian nhà chính.
"Sáng sớm mai em và bà chủ cùng với tụi trẻ sẽ về làng. Em đến để chúc anh ở lại mạnh giỏi. Ka o di."
Ugwu chưa bao giờ nghe cô ta nói nhiều như vậy. Hắn không biết phải trả lời thế nào. Hai người im lặng nhìn nhau một lúc lâu.
"Chúc em bình an", hắn nói. Hắn nhìn cô đi đến hàng giậu chia cách hai nhà và chui qua. Cô ấy sẽ không còn xuất hiện ờ phòng hắn ban đêm và nằm ngửa, im lặng xoạc chân ra, ít nhất cũng phải một thời gian rất lâu. Hắn cảm giác như có một khối nặng xa lạ đè nghiến trong đầu mình. Những thay đổi ồ ạt kéo đến trong đời nhưng hắn không thể làm gì để giảm tốc độ của những thay đổi này.
Hắn ngồi xuống và nhìn chằm chặp vào bìa của cuốn Hồ sơ Pickwick. Sân sau đầy vẻ yên tĩnh và trầm lắng, trong những tiếng xao xác nhẹ nhàng của cây xoài và mùi chín ngấu như rượu của mấy trái điều. Vẻ yên tĩnh này bao phủ lên những điều hắn thấy xung quanh mình. Khách đến chơi càng lúc càng ít đi. Ban đêm, những con đường dẫn vào ký túc xá của đại học trở nên vắng vẻ như bãi tha ma, bao trùm thứ ánh sáng lóng lánh của sự im lặng và trống vắng. Tiệm Đông Phương cũng đóng cửa. Bà chủ của Chinyere là một người trong rất nhiều người ở các gia đình đã bỏ đi; đám người giúp việc của họ mua mấy thùng giấy khổng lồ ngoài chợ và mấy chiếc xe rời trường đại học, đôi khi có thùng xe xệ xuống vì chở quá nặng. Nhưng Olanna và Ông Chủ không chuẩn bị thu gom gì cả. Họ nói là chiến tranh sẽ không xảy ra và mọi người xung quanh chỉ lo sợ thái quá. Ugwu biết những gia đình kia đã được thông báo là họ có thể cho đàn bà và trẻ em về quê của họ, nhưng đàn ông thì không được phép. Bởi vì nếu đám đàn ông cũng đi nốt thì có nghĩa là mọi người đều lo sợ, trong khi không có gì đáng phải lo sợ cả. "Không có lý do gì để báo động cả" là câu mà Ông Chủ rất hay nói. "Không có lý do gì để báo động cả." Giáo sư Uzomaka ở đối diện với nhà của bác sĩ Okeke bị mấy lính canh gác ở cổng đuổi về ba lần. Mất ba ngày họ mới để ông đi, sau khi ông thề sẽ trở lại; ông chỉ đưa vợ con về làng bởi vì vợ ông lo lắng quá.
"Ugwuanyi!"
Ugwu nhìn lên và thấy dì đang đi về hướng của hắn từ sân trước. Hắn đứng dậy.
"Cháu chào dì!"
"Dì gõ cửa trước một lúc rồi."
"Xin lỗi ạ. Cháu không nghe thấy."
"Cháu ở nhà một mình thôi sao? Ông chủ của cháu đâu?"
"Ông Chủ và cô chủ đi ra phố. Hai người đưa Bé By theo." Ugwu nhìn mặt dì. "Có việc gì không dì?"
Dì mỉm cười. "Mọi chuyện bình thường, yên ổn, o di mma. Bố cháu nhờ dì nhắn tin. Bố mẹ cháu sẽ tổ chức lễ mang rượu cho Anulika vào thứ Bảy tuần tới."
"Thế à, tuần tới?"
"Tốt hơn hết là làm bây giờ trước khi đánh nhau nếu người ta quyết định đánh nhau."
"Đúng vậy." Ugwu nhìn lảng ra chỗ khác, hướng cây chanh. "Thế là Anulika thật sự lập gia đình."
"Có phải cháu định cưới em của mình không đấy?"
"Chúa phạt chết."
Dì đưa tay nhéo cánh tay hắn một cái. "Nhìn cháu kìa, thành đàn ông rồi. Này, chừng vài năm nữa sẽ đến lượt cháu."
Ugwu cười. "Dì và mẹ cháu phải là người tìm vợ cho cháu khi đến lúc, dì ạ." Hắn nói với vẻ ngoan ngoãn giả vờ. Hắn kể cho dì nghe Olanna đã bảo với Ugwu rằng hai người sẽ cho Ugwu đi học đại học sau khi hắn học hết trung học. Hắn sẽ chẳng cưới vợ cho đến khi nào hắn trở thành một người như Ông Chủ, sau khi hắn đã nhiều năm đèn sách.
"Dì về đây", dì hắn nói.
"Dì không vào uống nước à?"
"Dì không ở lâu được, Ngwanu, mặc dì. Gửi lời chào ông chủ và nhắn mời ông về dự lễ ăn hỏi nhé."
Ngay cả trước khi dì ra về, Ugwu đã tưởng tượng lúc hắn về dự lễ hỏi. Lần này, cuối cùng rồi hắn cũng được ôm thân hình trần truồng của Nnesinachi mềm mại trong vòng tay hắn. Cái chòi của chú Eze là chỗ lý tưởng để đưa cô nàng đến, hoặc là cánh rừng im lặng vắng vẻ cạnh dòng suối, miễn sao đám con nít đừng quấy rầy hai người. Hắn hy vọng cô nàng không im thin thít như Chinyere mà sẽ kêu rên, những âm thanh như của Olanna mà hắn nghe lỏm được khi áp tai vào cửa phòng ngủ của nàng.
Tối ấy, khi hắn đang nấu ăn, một giọng nói êm ả trên radio tuyên bố Nigeria sẽ sử dụng vũ lực để đàn áp những kẻ phiến loạn Biafra.
Ugwu đang bóc vỏ hành ở trong bếp với Olanna, hắn nhìn vai Olanna chuyển động lúc nàng khuấy nồi xúp trên bếp. Hành làm cho hắn có cảm giác được tẩy gội sạch sẽ, như thể hơi cay cuốn đi khỏi người hắn những bợn dơ. Hắn có thể nghe được tiếng cười lanh lảnh của Bé By đang chơi trong phòng khách với Ông Chủ. Hắn không muốn ai vào trong bếp lúc này cả. Bởi vì họ sẽ phá đi những giây phút tuyệt vời mà hắn đang cảm nhận, cái cay mắt ngọt ngào của hơi hành dâng trong mắt và màu da óng ả của Olanna. Nàng đang nói về một số người miền Bắc ở khu vực Onitsha bị giết trong những cuộc tấn công trả thù. Hắn thích cái cách của những chữ tấn công trả thù thoát ra khỏi miệng nàng..
"Thật là sai lầm", nàng nói. "Rất sai lầm. Nhưng mà Lãnh Tụ đã phản ứng rất đúng; chỉ có Chúa mới biết là bao nhiêu người sẽ bị giết nếu ông không bắt lính miền Bắc phải rút quân về Bắc."
"Ojukwu là một người rất có tài."
"Đúng vậy, nhưng tất cả chúng ta cũng có thể làm những việc như thế để giúp lẫn nhau, thật đấy."
"Không đâu, thưa cô. Chúng ta không giống như những người Hausa. Cuộc tấn công trả thù xảy ra là tại vì người ta bắt buộc mình."
Chữ tấn công trả thù của hắn phát âm cũng khá giống như cách nàng phát âm. Hắn tin chắc thế.
Olanna lắc đầu nhưng làm thinh một hồi rất lâu. "Sau lễ hỏi em gái của em, chúng tôi sẽ đi Abba chơi ít lâu vì trường đại học bây giờ rất vắng vẻ", cuối cùng nàng nói. "Em có thể ở với gia đình em nếu muốn. Khi về chúng tôi sẽ đón em. Chúng tôi sẽ không đi quá một tháng, đó là lâu nhất. Quân đội của chúng ta sẽ đẩy lùi đám Nigeria trong vòng một, hai tuần."
"Con sẽ đi với cô và Ông Chủ, thưa cô."
Olanna mỉm cười, nàng cũng thầm mong hắn nói thế. "Nồi xúp này không chịu đặc gì cả", nàng lẩm bẩm một mình. Xong rồi nàng kể cho hắn nghe lần đầu tiên nàng nấu xúp, lúc đó nàng chỉ là một cô bé, nàng nấu thế nào mà phần nửa dưới của nồi xúp bị cháy xém thành màu tím, tuy vậy món xúp vẫn rất ngon. Hắn hoàn toàn bị giọng nói của Olanna thu hút, vì thế hắn không nghe tiếng bùm-bùm-bùm vọng lại từ một nơi xa xa nào đó ở ngoài kia, cho đến khi nàng ngừng khuấy và nhìn lên.
"Cái gì thế?" Nàng hỏi. "Em có nghe thấy không, Ugwu? Cái gì thế?"
Olanna bỏ cái muôi xuống và chạy vào phòng khách. Ugwu đi theo. Ông Chủ đang đứng cạnh cửa sổ, tay cầm tờ Biafran Sun gấp lại.
"Cái gì thế?" Olanna hỏi. Nàng kéo Bé By về hướng nàng. "Odenigbo!"
"Họ đang tấn công", Ông Chủ bình thản nói. "Anh nghĩ hôm nay chúng ta nên đi tản cư."
Rồi thì Ugwu nghe thấy tiếng còi inh ỏi bên ngoài. Bất thình lình hắn sợ đi ra ngoài cửa, ngay cả đi đến bên cửa sổ để nhìn ra.
Ông Chủ mở cửa. Chiếc xe Morris Minor màu xanh lá cây phanh lại vội vàng đến nỗi một bánh trượt ra khỏi đường xe chạy, nghiến lên bụi hoa huệ tây trồng dọc theo sân cỏ. Ugwu ngạc nhiên thấy là ông ta chỉ mặc mỗi cái áo may ô và quần. Chân đi dép dùng trong phòng tắm.
"Tản cư ngay lập tức! Quân đội Liên bang đã vào Nsukka! Chúng tôi đang tản cư đây. Ngay lập tức! Tôi đi tất cả các nhà vẫn còn người ở để thông báo. Di tản ngay lập tức!"
Nói xong, ngay tức khắc, ông hối hả lui xe và lái đi, bấm còi inh ỏi, Ugwu nhận ra ông chính là Vincent Ikenna, người giữ sổ sách văn thư. Ông có đến đây vài lần. Ông thích uống bia với Fanta.
"Lấy một số đồ cần dùng, nkem", Ông Chủ nói. "Anh sẽ kiểm tra nước trong xe. Ugwu, khóa cửa nhanh lên! Nhớ kiểm tra căn phòng của em."
"Igini? Đồ gì?" Olanna hỏi. "Em phải lấy những gì?"
Bé By bắt đầu khóc ré lên. Rồi cái tiếng động ấy lại cất lên, bùm-bùm-bùm, gần hơn và to hơn.
"Không lâu lắm đâu, mình sẽ trở lại nhanh thôi. Chỉ lấy vài thứ cần thiết, quần áo." Ông Chủ ra dấu bâng quơ trước khi ông chụp lấy chùm chìa khóa trên giá.
"Em vẫn còn đang nấu", Olanna nói.
"Bỏ vào trong xe", Ông Chủ nói.
Olanna có vẻ ngân ngơ. Nàng gói nồi xúp bằng một cái khăn lau bát và mang nó ra xe. Ugwu chạy vòng vòng, quơ ném tất cả mọi thứ vào trong mấy cái túi: quần áo và đồ chơi của Bé By, bánh bích quy trong tủ lạnh, quần áo của hắn, của Ông Chủ, mấy tấm vải quấn và áo đầm của Olanna. Hắn ước gì hắn biết nên mang theo những thứ gì. Hắn ước gì những tiếng nổ đừng có vẻ như đến gần hơn. Hắn ném mấy cái túi vào băng ghế xe phía sau rồi chạy vụt vào khóa cửa, kéo rèm. Ông Chủ đang bóp còi bên ngoài. Hắn đứng giữa phòng khách, thấy chóng mặt. Hắn cần đi tiểu. Hắn chạy vào nhà bếp, tắt lò. Ông Chủ gọi to tên hắn. Hắn quơ mấy tập ảnh trên kệ và lấy luôn ba album ảnh Olanna đã cẩn thận xếp hình vào rồi chạy ra xe. Hắn chỉ mới vừa đóng cửa xe là Ông Chủ đã chạy vụt đi. Đường vắng vẻ, trống trơn đến ghê rợn.
Ở cổng, lính Biafra vẫy tay cho phép xe chạy qua. Họ có vẻ khác biệt đáng nể trong bộ đồng phục bằng ka ki, giày ống bóng loáng và phù hiệu nửa mặt trời vàng đính bên tay áo của họ. Ugwu ước gì mình ở trong nhóm này. Ông Chủ vẫy tay nói, "Làm việc tốt lắm!".
Bụi bốc xoáy lên xung quanh, giống như là nhìn xuyên qua một tấm màn nâu. Đường chính đông nghẹt; đàn bà đội thùng trên đầu và địu con sau lưng. Trẻ em đi chân không, mang theo những bọc quần áo hay khoai lang hay mấy cái hộp. Đàn ông đẩy xe đạp. Ugwu tự hỏi tại sao họ lại xách theo mấy cái lồng đèn đốt bằng dầu hỏa, mặc dù trời chưa tối. Hắn thấy một đứa bé vấp ngã và mẹ nó cúi xuống lôi nó lên. Hắn nghĩ đến gia đình, đến bọn em nheo nhóc, bố mẹ và Anulika. Họ an toàn. Họ không phải chạy giặc bởi vì họ ở chỗ quá xa quá vắng. Điều này có nghĩa là hắn không thể dự đám cưới của Anulika, và hắn không thể ôm Nnesinachi như dự định. Nhưng hắn sẽ trở về rất sớm. Chiến tranh chỉ kéo dài đủ lâu để quân đội Biafra tống tiễn đám Nigeria về chầu trời. Lúc ấy hắn sẽ được nếm cái ngọt ngào của Nnesinachi, hắn sẽ vuốt ve làn da thớ thịt mềm mại của cô nàng.
Ông Chủ lái xe chầm chậm vì đường đông nghẹt và bị cấm đường, nhưng chậm nhất là lúc họ đến đồi Milliken. Mấy chiếc xe tải phía trước có in khẩu hiệu KHÔNG AI BIẾT NGÀY MAI trên sườn xe. Lúc nó bò lên dốc cao, một người thanh niên nhảy ra và chạy theo xe, tay cầm một thanh gỗ, sẵn sàng chèn vào bánh xe sau nếu chiếc xe tải tụt dốc.
Cuối cùng khi họ đến Abba, trời sập tối, kính xe phủ bụi vàng và Bé By đã ngủ vùi.
--------------------------------
1 The Pickwick Papers: Tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Anh Charles Dickens (1812-1870) viết theo lời yêu cầu của nhà minh họa Robert Seymour rồi trở nên nổi tiếng sau khi Seymour tự tử.